Zbycie instalacji OZE

Zbycie instalacji OZE – szansa czy zagrożenie?

Możliwość przejmowania projektów instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE) jest jednym z kluczowych zagadnień prawnych dla kształtującego się sektora. Nowelizacja ustawy o OZE zawiera propozycje legislacyjne, regulujące tę kwestię.

Powstaje zatem pytanie, czy uregulowanie tych zagadnień upraszcza zasady przejmowania instalacji OZE, czy też wiąże się z dodatkowymi zagrożeniami dla podmiotów stosujących te przepisy.

Zbycie instalacji OZE – szereg wątpliwości

Nie ulega wątpliwości, że nadal kształtujący się rynek OZE związany jest z szeregiem transakcji handlowych, których przedmiotem są instalacje odnawialnych źródeł energii. W często spotykanym scenariuszu pierwszym ogniwem inicjującym inwestycję jest deweloper projektu, który przygotowuje proces inwestycyjno-budowlany danej instalacji OZE, z myślą o jej bezpośredniej sprzedaży innemu podmiotowi, na różnym etapie zaawansowania. W tym kontekście należy podkreślić, że w związku z systematycznym wprowadzaniem nowego instrumentu wsparcia w postaci systemu aukcyjnego, szereg instalacji zbywanych jest dopiero po uzyskaniu odpowiedniego wsparcia operacyjnego, czyli po wygranej aukcji OZE, zapewniającego ekonomiczną opłacalność budowy i eksploatacji danej inwestycji.

W tym zakresie deweloperzy projektów instalacji OZE mieli szereg wątpliwości prawnych, czy po wygraniu aukcji OZE będą mogli skutecznie zbyć dany projekt instalacji OZE kolejnemu inwestorowi, przy jednoczesnym zapewnieniu wszystkich praw i obowiązków wynikających z wygranej aukcji OZE.

Również w tym kontekście projekt nowelizacji ustawy o OZE, datowany na 16 czerwca 2017 r., przewiduje szereg nowych propozycji legislacyjnych, wprowadzających niezbędne zmiany wynikające z konieczności dostosowania przepisów ustawy OZE do zmieniających się uwarunkowań rynkowych i gospodarczych. Jednym z nich jest wprowadzenie dodatkowego art. 83a, dotyczącego możliwości zbycia instalacji OZE przez wytwórcę, który wygrał aukcję, wraz z przejściem praw i obowiązków wynikających z wygranej aukcji na rzecz nabywcy.

Wymagana zgoda Prezesa URE

Zaproponowane brzmienie art. 83a ust. 1 potwierdza możliwość zbycia instalacji OZE przez wytwórcę, który wygrał aukcję OZE, ale jedynie pod warunkiem wystąpienia do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) z wnioskiem oraz uzyskaniem zgody na przejście praw i obowiązków wynikających z wygranej aukcji na rzecz nabywcy tej instalacji. Co więcej, Prezes URE obligatoryjnie odmawia zgody, jeżeli zachodzi co najmniej jedna z poniższych przesłanek:

  1. nabywca instalacji nie spełnia warunków formalnych wytwarzania energii elektrycznej w instalacji OZE;
  2. zachodzi uzasadnione ryzyko braku realizacji obowiązków wynikających z aukcji przez nabywcę.

Aby sprawdzić wystąpienie tych przesłanek, Prezes URE może zażądać od wytwórcy przedstawienia wszystkich dokumentów mogących mieć wpływ na ocenę wskazanych warunków wyrażenia zgody na zbycie instalacji OZE. Wyrażenie zgody bądź odmowa następuje w terminie 30 dni od daty złożenia danego wniosku.

W przypadku odmowy, wytwórcy przysługuje prawo złożenia zażalenia do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów, w terminie 7 dni od momentu doręczenia tego postanowienia. W tym kontekście należy podkreślić, że przesłanki umożliwiające Prezesowi URE wyrażenia zgody na zbycie instalacji OZE są wysoce nieprecyzyjne. Niejednoznacznie wskazano chociażby, do jakich warunków formalnych wytwarzania energii elektrycznej w instalacji OZE organ regulacyjny ma się odwoływać. Czy chodzi w tym zakresie o szczegółowe przesłanki udzielania zgody na prowadzenie reglamentowanej działalności gospodarczej w sektorze energetycznym w postaci takich instrumentów jak koncesje, czy wpis do działalności regulowanej?

Wymienione warunki formalne wytwarzania energii powinny być jednoznacznie wskazane, wraz z powołaniem odpowiednich przepisów, które znajdują tu zastosowanie. Co więcej – uwaga ta ma charakter generalny – obie przesłanki odmowy wyrażenia zgody na zbycie instalacji OZE mają charakter wysoce uznaniowy, co oznacza, że ich stosowanie pozostawia Prezesowi URE duży stopień uznania administracyjnego, co z kolei może powodować ryzyko wystąpienia sporów sądowych oraz roszczeń odszkodowawczych w zakresie ich prawidłowej wykładni i zastosowania. Niewątpliwie kwestie te powinny zostać doprecyzowane, wraz z przedstawieniem wersji projektu uwzględniającego zastrzeżenia zgłoszone w trakcie konsultacji społecznych. Pozostawienie w tym zakresie zbyt dużego luzu decyzyjnego utrudni stosowanie tych przepisów zarówno organowi regulacyjnemu, jak i podmiotom działającym na rynku OZE.

Zgoda na zbycie instalacji OZE – sytuacja niejednoznaczna

Natomiast w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy, sytuacja prawna podmiotów zaangażowanych w transakcję, której przedmiotem jest instalacja OZE, również nie jest jednoznaczna. Jak wskazują projektodawcy, w przypadku zgody na zbycie danej instalacji OZE, prawa i obowiązki wynikające z wygranej aukcji OZE przechodzą na nabywcę tej instalacji. Niemniej, jak wskazano w dalszej części art. 83a ust. 6, zbywca odpowiada solidarnie za uchybienia obowiązkom, powstałe w ciągu dwóch lat od zbycia danej instalacji OZE. Abstrahując od kwestii, że odpowiedzialność solidarna jest instytucją prawa prywatnego, która wymaga odpowiedniego zaimplementowania do obowiązków o charakterze administracyjnoprawnym, to wydaje się, że projektodawcy mieli na celu stworzenie sytuacji prawnej, w której za niedotrzymanie obowiązków wynikających ze złożonej oferty aukcyjnej odpowiada zarówno zbywca instalacji OZE (np. deweloper), jak i jej nabywca (inwestor).

Przykładowo, można wskazać chociażby na obowiązek związany z koniecznością wytworzenia, wprowadzenia do sieci oraz sprzedaży, zadeklarowanej w ofercie aukcyjnej ilości energii elektrycznej z danej instalacji OZE. Sankcja za naruszenie tego obowiązku wskazana jest w art. 168 pkt 15 ustawy o OZE. Zastosowanie powyższych regulacji oznaczałoby chociażby możliwość dochodzenia kar administracyjnych za niewytworzenie zadeklarowanej w ofercie ilości energii od dewelopera instalacji OZE (zbywca) albo od inwestora finalnego (nabywcy) realizującego oraz eksploatującego tę instalację. W związku z powyższym, przepisy te w znaczącym stopniu obciążą transakcje handlowe, których przedmiotem będą instalacje OZE. Zbywca projektu, przekazując jego realizację bądź eksploatację kolejnemu podmiotowi, nadal może być obciążony ryzykiem związanym z tym projektem, a uwzględniając fakt szerokiego spektrum obowiązków zabezpieczonych karami administracyjnymi oraz rozpowszechnionego modelu inwestycji w OZE (deweloper-finalny inwestor), w znacznym stopniu utrudni to wtórny obrót instalacjami OZE.

Zabezpieczyć strony przed ryzykiem

W tym kontekście należy podkreślić, że jeszcze na etapie projektowania danej instalacji OZE przez dewelopera istnieje konieczność stworzenia prawidłowego modelu inwestycyjnego, zabezpieczającego przed obciążeniem stron kontraktu nadmiernym ryzykiem związanym z wprowadzeniem nowych przepisów, de facto ograniczających zasady zbywania instalacji OZE. Ograniczenia te dotyczą konieczności uzyskania zgody Prezesa URE na zbycie instalacji OZE w oparciu o nieprecyzyjne i uznaniowe przesłanki, ale także ingerencji w rozkład ryzyka związanego z eksploatacją tej instalacji, które będzie wiązało obie strony kontraktu. Propozycje te stanowią zatem dodatkowe zagrożenie regulacyjne, które ogranicza swobodę w zakresie wtórnego obrotu instalacjami OZE. Niemniej wykorzystując odpowiednie rozwiązania prawne, istnieje możliwość zabezpieczenia instalacji OZE przed niekorzystnymi rozwiązaniami prawnymi w zakresie ograniczenia możliwości ich zbywania.

Śródtytuły od redakcji

fot. sozosfera.pl

Michał Tarka

Kancelaria BTK LEGAL Borowicz-Tarka-Kuś, Operator Systemu Aukcji OZE Sp. z o.o., Michal.Tarka@btk-legal.pl
Absolwent Wydziału Prawa i Administracji UAM w Poznaniu oraz SGH w Warszawie. Przez wiele lat związany z największymi firmami prawniczymi w Polsce. Skutecznie reprezentował klientów krajowych i międzynarodowych w interdyscyplinarnych procesach inwestycyjnych oraz nadzorował i koordynował wieloosobowe zespoły projektowe z kraju i z zagranicy, gwarantując szybkość i pewność działania. Związany z branżą OZE, w której jest znany ze skuteczności w realizacjach inwestycji. W roku 2016 nominowany do nagrody Clean Energy Awards jako najlepszy doradca prawny branży OZE w Polsce.
Jest członkiem Polskiej Rady Biometanu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa.

Marcin Trupkiewicz

Kancelaria BTK LEGAL Borowicz-Tarka-Kuś, Operator Systemu Aukcji OZE Sp. z o.o., Marcin.Trupkiewicz@btk-legal.pl
Absolwent Wydziału Prawa i Administracji UAM w Poznaniu. W Kancelarii Prawnej BTK-Legal zajmuje się kompleksową obsługą prawną projektów OZE. Dwukrotny laureat I miejsca w ogólnopolskim konkursie prawniczym „Prawo z Energią”; laureat konkursów organizowanych przez Ministerstwo Skarbu Państwa oraz Polski Komitet Energii Elektrycznej; alumn Projektu Akademia Energii organizowanego przez Fundację im. L. Pagi na GPW w Warszawie. Członek Zespołu ekspertów podkomisji stałej ds. finansów samorządowych w zakresie nowelizacji prawa energetycznego. Współpracownik Biura Analiz Sejmowych. Jest członkiem Polskiej Rady Biometanu.

Partner Portalu

Partner Portalu

partner merytoryczny