30 listopada br. opublikowano specjalny raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE) pt. „The Future of Heat Pumps” dotyczący przyszłości pomp ciepła – informuje Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła „PORT PC” (PORTPC). Organizacja wskazuje, że wg raportu, w obliczu kryzysu energetycznego sprzedaż pomp ciepła ma osiągnąć nowy rekord. Ma to przełożyć się na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, istotnych oszczędności energii i redukcji emisji CO2. Niektóre kraje, w tym Polska, Holandia, Włochy i Austria, już obserwują podwojenie sprzedaży w I połowie br. w porównaniu z tym samym okresem ub.r.
Według PORTPC, konieczne są jednak pilne działania polityczne w celu usunięcia wąskich gardeł, takich jak m.in. wysokie koszty inwestycyjne i szkolenia branży.
Sprzedaż pomp ciepła rośnie w odpowiedzi na globalny kryzys energetyczny
„W najbliższych latach sprzedaż pomp ciepła na całym świecie osiągnie rekordowy poziom, ponieważ globalny kryzys energetyczny przyśpiesza ich upowszechnienie” ‒ stwierdza MAE, w opublikowanym 30 listopada br. specjalnym raporcie o przyszłości pomp ciepła „The Future of Heat Pumps”.
Ogrzewanie większości budynków na świecie wciąż opiera się na paliwach kopalnych, zwłaszcza na gazie ziemnym. Organizacja zaznacza, że w związku z tym ogromny jest obszar do wprowadzania zmian przy wykorzystaniu technologii pomp ciepła. Pompy ciepła są niezwykle efektywnym i przyjaznym dla klimatu rozwiązaniem – podaje PORTPC. Wskazuje też, że technologia ta pomaga konsumentom zaoszczędzić pieniądze i umożliwia krajom zmniejszenie zależności od importowanych paliw kopalnych. Dlatego też rynek pomp ciepła w ostatnich latach silnie się rozwija, również dzięki spadającym kosztom inwestycji i silnym zachętom do stosowania tej technologii. Globalna sprzedaż pomp ciepła wzrosła o prawie 15% w 2021 r. i jest to dwukrotnie więcej niż średnia z ostatniej dekady. Z kolei w krajach Unii Europejskiej (UE) sprzedaż pomp ciepła wzrosła średnio w 2021 r. o ok. 35%. Organizacja dodaje, że w związku z kryzysem energetycznym trend ten będzie dalej przyśpieszać.
Sprzedaż wzrośnie zwłaszcza w Europie
Dane zawarte w omawianym raporcie wskazują, że w 2022 r. sprzedaż pomp ciepła osiągnie rekordowy poziom. Będzie to widoczne zwłaszcza w Europie, gdzie niektóre kraje, w tym Polska, Holandia, Włochy i Austria, już obserwują podwojenie sprzedaży w I połowie br. w porównaniu z tym samym okresem 2021 r.
Według MAE, do 2030 r. roczna sprzedaż pomp ciepła w krajach UE może wzrosnąć nawet do 7 mln urządzeń (wobec nieznacznie ponad 2 mln w 2021 r.). A jest o co zawalczyć, ponieważ samo ogrzewanie budynków odpowiada dziś za jedną trzecią zapotrzebowania na gaz w UE. Upowszechnienie technologii pomp ciepła, zgodnie z założeniami Komisji Europejskiej (KE), mogłoby do 2025 r. zmniejszyć zapotrzebowanie na gaz do celów grzewczych o prawie 7 mld m3. To mniej więcej tyle, ile wynosi ilość gazu ziemnego dostarczonego przez gazociąg transadriatycki w 2021 r. Ta roczna oszczędność gazu wzrosłaby do co najmniej 21 mld m3 do 2030 r., jeśli cele klimatyczne UE zostaną osiągnięte.
Niezbędne systemowe wsparcie oraz zachęty finansowe
„Pompy ciepła są niezbędnym elementem każdego planu redukcji emisji i zużycia gazu ziemnego, a także pilnym priorytetem w Unii Europejskiej w dzisiejszych czasach. Technologia ta jest sprawdzona i przetestowana, nawet w najzimniejszym klimacie. Decydenci powinni wspierać tę technologię, która obecnie przeżywa bezprecedensowy rozkwit. Pompy ciepła będą miały kluczowe znaczenie dla wysiłków zmierzających do zapewnienia wszystkim możliwości ogrzewania domów tej i następnej zimy, ochrony wrażliwych gospodarstw domowych i przedsiębiorstw przed wysokimi cenami oraz realizacji celów klimatycznych” – podkreślił Fatih Birol, dyrektor wykonawczy MAE.
Jak zaznacza PORTPC, pompy ciepła, dzięki wyższej efektywności, zazwyczaj kosztują mniej w cyklu swojego życia niż kotły na paliwa kopalne. Przy dzisiejszych cenach energii, roczne oszczędności na zaopatrzeniu w ciepło gospodarstw domowych, które przejdą z ogrzewania kotłem na ogrzewanie pompą ciepła, mogą wynosić od 300 dolarów w Stanach Zjednoczonych do 900 euro w Europie.
Konieczne jest jednak wsparcie rządowe, aby pomóc konsumentom w pokonaniu wyższych kosztów początkowych inwestycji. Koszty zakupu i instalacji pompy ciepła mogą być dwu-, a nawet czterokrotnie wyższe niż koszty kotła gazowego. Warto zauważyć, że zachęty finansowe dla pomp ciepła są już dostępne w ponad 30 krajach na świecie. Wiele z tych krajów zapewnia również dodatkowe wsparcie dla gospodarstw domowych o niskich dochodach, w których oszczędności energii wynikające z zastosowania pompy ciepła mogą być znaczące, wynosząc od 2 do 6% dochodu gospodarstwa domowego.
Rosnąca sprzedaż pomp ciepła skutkować będzie znaczącą redukcją emisji CO2
W scenariuszu, w którym wszystkie rządy w pełni realizują swoje zobowiązania energetyczne i klimatyczne, pompy ciepła stają się głównym sposobem dekarbonizacji ogrzewania pomieszczeń i wody na całym świecie – zwraca uwagę PORTPC. Organizacja dodaje, że MAE szacuje, iż pompy ciepła mają potencjał zmniejszenia globalnej emisji dwutlenku węgla (CO2) o co najmniej 500 mln ton w 2030 r. Jest to równe aktualnej rocznej emisji CO2 ze wszystkich samochodów w Europie. Już obecnie emisja CO2 z jednostki ciepła (1 kWh) z elektrycznych pomp ciepła jest ponad trzykrotnie niższa niż emisja z 1 kWh ciepła z kotła kondensacyjnego kotła gazowego. Jednocześnie w ciągu najbliższych 8-10 lat stanie się ona 10-krotnie niższa.
Wiodący producenci dostrzegają obiecujące sygnały. Zgodnie z nimi dzisiejszy rozmach i wsparcie polityczne mogą wprowadzić branżę pomp ciepła na ścieżkę, która potroi sprzedaż tych urządzeń do 2030 r. W związku z tym ogłosili oni plany zainwestowania ponad 4 mld dolarów w rozszerzenie produkcji pomp ciepła i związane z tym działania, głównie w Europie.
Pompy ciepła również w sektorze przemysłowym
Spore możliwości istnieją również dla upowszechnienia technologii pomp ciepła w zakresie dostarczania ciepła niskotemperaturowego ‒ w sektorach przemysłowych, zwłaszcza w przemyśle papierniczym, spożywczym i chemicznym. W samej Europie można by zainstalować pompy ciepła o łącznej mocy aż 15 GW, w trzech tysiącach zakładów we wspomnianych trzech sektorach, które mocno odczuły ostatnie podwyżki cen gazu ziemnego – dodaje PORTPC.
Sprzedaż pomp ciepła napotyka na bariery
Szybki rozwój rynku pomp ciepła wiąże się z pewnymi wyzwaniami – zaznacza PORTPC. Organizacja wskazuje, że w omawianym raporcie przedstawiono rozwiązania pozwalające pokonać te bariery.
Zaznaczono, że pompy ciepła nieuchronnie zwiększą zapotrzebowanie na energię elektryczną. Wskazano jednak, iż zwiększanie efektywności energetycznej budynków może znacznie ograniczyć to zapotrzebowanie. Ograniczyłoby to negatywny wpływ upowszechnienia pomp ciepła na sieć elektroenergetyczną. Umożliwiłoby też lepsze planowanie rozwoju sieci energetycznej.
Kolejnym wyzwaniem jest zapewnienie odpowiednich zasobów fachowców. Globalne dostawy i instalacja pomp ciepła mogą wymagać ponad 1,3 mln pracowników do 2030 r. Oznacza to prawie trzykrotne zwiększenie liczby profesjonalistów w porównaniu do chwili obecnej. Może to rodzić problem niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej, zwłaszcza instalatorów. Stworzenie specjalnych programów szkoleniowych oraz włączenie pomp ciepła do certyfikatów dla instalatorów urządzeń i inżynierów elektryków mogłoby znacznie ograniczyć to ryzyko – zaznacza PORTPC.
Nad kosztami przeważają korzyści gospodarcze
Wysokość początkowych inwestycji w pompy ciepła, wymaganych do realizacji zobowiązań klimatycznych, sięga 160 mld USD rocznie do 2030 r. Według raportu i PORTPC, nad wspomnianymi kosztami przeważają jednak ogólnogospodarcze oszczędności na paliwie. Zwłaszcza jeśli ceny energii pozostaną na poziomie zbliżonym do obecnego.
„Wszystkie elementy są na miejscu, aby rynek pomp ciepła zaczął się rozwijać, przypominając trajektorię, którą widzieliśmy w innych kluczowych technologiach klimatycznych, takich jak fotowoltaika i pojazdy elektryczne. Pompy ciepła odpowiadają na wiele najpilniejszych obaw decydentów dotyczących przystępności cen energii, bezpieczeństwa dostaw i kryzysu klimatycznego. Środki polityczne istnieją już dziś, ale należy je pilnie wzmocnić, aby pompy ciepła mogły spełnić swój znaczący potencjał gospodarczy i środowiskowy” ‒ zaznaczył dyrektor Birol.
Kamienie milowe neutralności klimatycznej MAE
W 2021 r. MAE opublikowała tzw. mapę drogową dojścia do neutralności klimatycznej „Net Zero by 2025” – zaznacza PORTPC. Organizacja dodaje, że została ona wydana również w języku polskim w lutym br. dzięki staraniom Ministerstwa Klimatu i Środowiska. W opracowaniu wskazano na kluczową rolę pomp ciepła w transformacji energetycznej budynków. Zdefiniowano także tzw. kamienie milowe. Wśród nich wymieniono m.in. zaprzestanie sprzedaży nowych kotłów spalających paliwa kopalne do 2025 r. kolejnym kamieniem milowym jest zrealizowanie 50% zapotrzebowania na ogrzewanie za pomocą elektrycznych pomp ciepła w 2045 r. Założono przy tym, że w krajach rozwiniętych udział pomp ciepła w ogrzewaniu budynków w 2050 r. będzie stanowił ok. 65%. Według tego założenia łączna liczba zainstalowanych pomp ciepła zwiększy się ponad czterokrotnie, z 180 mln sztuk w 2020 r. do 600 mln sztuk w 2030 r. Natomiast wzrost dziesięciokrotny – do 1,8 mld sztuk – zostanie odnotowany w latach 2020-2050 r.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
