Ślad węglowy w raportach Społecznej Odpowiedzialności Biznesu

Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. Corporate Social Responsibility – CSR) to jedno z najbardziej złożonych i stanowiących wyzwanie zagadnień, z którymi zmagają się obecni przywódcy biznesu. W dzisiejszych czasach na wszystkie firmy wywierany jest coraz większy nacisk, by odgrywały aktywną rolę w tworzeniu warunków do lepszego życia zarówno pracowników, jak i zewnętrznych interesariuszy.

CSR oznacza zaangażowanie się biznesu, dążącego do uzyskania zysku ekonomicznego na rzecz postępowania zgodnego z normami prawa, przy jednoczesnym okazywaniu szacunku dla społeczeństwa oraz środowiska. Łączy on zatem koncepcje globalnego obywatelstwa z troską o środowisko i zrównoważony rozwój.

Liderzy biznesu, wprowadzając zasady CSR-u do swoich firm, przede wszystkim powinni zwracać uwagę na społeczne skutki, wynikające z podejmowanych decyzji finansowych i biznesowych, które mają wpływ na interesariuszy i środowisko. Ich zadaniem jest także bycie wrażliwymi na sprawy, które oddziałują na życie osób, wśród których egzystują i z którymi pracują. Powinno ich cechować także zrozumienie warunków panujących w społeczeństwie.

CSR – wpływ na zyski

Z początkiem XXI w. zaobserwowano zdecydowanie zwiększone zapotrzebowanie społeczeństwa na rozwój w biznesie poczucia jego odpowiedzialności za ludzi i za środowisko. W związku z tym, współcześni przedsiębiorcy pracują nad zrozumieniem zmieniających się oczekiwań społeczeństwa w tych obszarach, które wcześniej były postrzegane jako obszary odpowiedzialności instytucji publicznych lub organizacji użyteczności publicznej. Należy jednak pamiętać, że działania CSR powinny mieć pozytywny wpływ na sferę podstawowej działalności firm – zyski finansowe.

Wiele aktywnych i innowacyjnych firm zauważyło, że prawdziwe zaangażowanie się w CSR skutkuje pozytywnymi wynikami.

Z raportów Social Investment Forum wynika, że finanse w firmach zarządzanych zgodnie ze społeczną odpowiedzialnością biznesu zdecydowanie wzrastają i zapewniają odpowiedzialnym społecznie przedsiębiorcom dostęp do kapitału, który w innym przypadku mógłby być niedostępny (dofinansowanie z Unii Europejskiej, wsparcie krajowe).

Jednym z bardzo wielu przykładów może być sieć szwedzka sieć handlowa, która co roku tworzy raporty społecznej odpowiedzialności swoich działań i rokrocznie, w bardzo wyraźny sposób, zaznacza wzrost finansowy, mimo poczynionych ogromnych inwestycji na rzecz ochrony środowiska, wsparcia pracowników i interesariuszy każdego szczebla1.

CSR dla środowiska

Jednym z trzech aspektów, których dotyczy społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, jest środowisko i jego ciągła ochrona. Firmy chcące liczyć się na arenie międzynarodowej i pozostać liderami w swoim działaniu, oprócz zachowania zasad etyki w stosunku do społeczeństwa i pracowników, musiały wziąć pod uwagę ochronę środowiska i wprowadzić jak najwięcej nie tylko standardowych, ale także innowacyjnych pomysłów na jego zabezpieczanie.

Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, liderzy wśród przedsiębiorców wprowadzają różnego rodzaju sposoby na zmniejszenie wpływu swojej działalności na środowisko. Są to m.in. instalacje odnawialnych źródeł energii i czerpanie z nich prądu, tworzenie prywatnych oczyszczalni ścieków, segregacja odpadów, zmiana transportu, zmiana opakowań produktów (aby więcej towaru zmieścić w pojedynczym transporcie), tworzenie produktów z biodegradowalnych tworzyw, zamykanie się w cyklu życia – czyli tworzenie gospodarki cyrkulacyjnej.

Nad tą ostatnią bardzo intensywnie pracuje w tej chwili Komisja Europejska, narzucając przedsiębiorcom, m.in. producentom sprzętu AGD, wymóg, aby ich produkty tworzone były z surowców, które będzie można powtórnie wykorzystać i aby przez co najmniej 10 lat istniała możliwość naprawy tych urządzeń, a nie przekazywanie ich do utylizacji.

Przedsiębiorstwa na różne sposoby zmniejszają swoje ślady węglowe, jednocześnie odnotowując wzrosty finansowe – co bardzo szczegółowo opisują w swoich raportach CSR. Na przykład, zwiększają efektywność swojego transportu, zmniejszając opakowania na bardziej kompaktowe, łatwiejsze w załadunku i ładując więcej towaru na pojedynczy przewóz. Po drugie, kontrolują swoich dostawców, wymuszając na nich zarówno prowadzenie biznesu, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i społeczną odpowiedzialnością, jak i obliczanie śladu węglowego swojej działalności. Przedsiębiorcy korzystają też z odnawialnych źródeł energii, zwiększając co roku ich udział w całkowitym uzyciu energii. Ponadto, częstą praktyką jest przeznaczanie odpadów do ponownego użycia oraz 100-procentowe wykorzystanie plastiku, który nadaje się do recyklingu.

Ślad węglowy

Zgodnie z założeniami CSR-u, bycie odpowiedzialnym nie oznacza tylko spełniania przez organizacje biznesowe (przedsiębiorstwa) wszystkich wymogów formalnych i prawnych, ale również zwiększone inwestycje w zasoby ludzkie, ochronę środowiska i relacje z interesariuszami, którzy mogą mieć faktyczny wpływ na efektywność działalności gospodarczej tych organizacji oraz ich innowacyjność. Kierując się tymi wartościami, przedsiębiorcy raportujący swoje strategie zrównoważonego rozwoju coraz większy nacisk kładą na aspekty środowiskowe. Ślad węglowy jest najbardziej wiarygodnym, mierzalnym i międzynarodowym narzędziem, które daje porównywalne wyniki firm działających w tych samych sektorach na całym świecie. Dlatego też, jeśli firma raportuje pozafinansowo, stosuje ślad węglowy (więcej czytaj – tutaj link do artykułu o śladzie węglowym) jako sposób określenia swojej emisji gazów cieplarnianych jako wymierny wskaźnik pokazujący postęp redukcji tych emisji (przy czym pochłanianie i emitowanie dwutlenku węgla pochodzenia biogennego i z paliw kopalnych jest raportowane oddzielne).

Należy podkreślić, że ślad węglowy uwzględnia emisję wszystkich GHG, w odróżnieniu do obowiązkowego raportowania w ramach handlu emisjami, które przeważnie skupia się tylko na emisji dwutlenku węgla. To tak naprawdę krok naprzód w kierunku poznania realnego wpływu działalności przedsiębiorstwa na zmiany stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze. Podejście etapowe przy obliczaniu śladu węglowego umożliwia wskazanie tego elementu procesu, który ma największy wpływ na zanieczyszczenie środowiska.

Optymalizacja procesu produkcyjnego

Przy wprowadzaniu do firmy zasad CSR-u i obliczaniu śladu węglowego aspektem, na który przedsiębiorcy zwracają uwagę, jest optymalizacja procesu produkcyjnego. Dokładna analiza poszczególnych etapów i elementów procesu pozwala dobrać odpowiednie rozwiązania, dotyczące zarówno samego procesu produkcji, jak i łańcucha dostaw. Wśród kluczowych działań można wymienić zwiększenie efektywności energetycznej czy odpowiednią gospodarkę surowcami, energią i odpadami. Wiele rozwiązań można zastosować we wcześniej wspominanych łańcuchach dostaw. Zlikwidowanie tzw. pustych przebiegów w transporcie (transport towarów przy niepełnym załadunku), zmiana rodzaju opakowań transportowanych towarów czy korzystanie z usług dostawców lokalnych – to podstawowe przykłady działań, które można wdrożyć.

Za przykład może posłużyć szwedzka sieć handlowa, która w bardzo wyraźny sposób i praktycznie w każdym rozdziale raportu CSR pisze o śladzie węglowym i jego redukcji.

CSR 1
Rys. 1. Wielkości śladu węglowego w 2014 r., z podziałem na elementy działalności przedsiębiorstwa¹

Jak możemy odczytać z powyższego rysunku, w tabelaryczny sposób przedstawiono tam redukcję śladu węglowego na każdym etapie funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz dla każdego rodzaju emisji (bezpośrednich a także pośrednich). Pozwala to interesariuszom bardzo dokładnie i wiarygodnie poznać działania firmy i uzmysłowić sobie, w które obszary inwestował przedsiębiorca, aby obniżyć wpływ na środowisko.

Jak wspominano we wcześniejszych artykułach „Czym jest ślad węglowy?”, „Doświadczenia w liczeniu śladu węglowego” oraz „Korzyści wynikające z obliczenia śladu węglowego”, ślad węglowy stosowany może być w każdym sektorze przemysłu. Przykładem bardzo dobrych praktyk oraz stosowania narzędzia, jakim jest ślad węglowy w swojej strategii CSR, jest firma z branży chemicznej – BASF.

CSR 2
Rys. 2. Suma emisji w łańcuchu produkcyjnym w 2014 r.²

BASF dzięki zobrazowaniu, poprzez ślad węglowy, zachodzących w firmie, takich jak transport, łańcuch dostaw, dostawy i pozyskiwanie energii, w ostatnim roku zredukował emisję gazów cieplarnianych o 520 Mmt/CO₂e.

Także polskie firmy, np. PGE stosują ślad węglowy w raportach CSR, biorąc przykład od światowych liderów. W opracowanej już w 2010 r. deklaracji CSR spółek linii biznesowej „Wydobycie i Wytwarzanie Polskiej Grupy Energetycznej”, mówiło się, iż misją PGE jest budowanie jej wartości poprzez efektywne wydobycie węgla, wytwarzanie energii elektrycznej, ciepła oraz świadczenie usług, przy zachowaniu wysokich standardów ekologicznych i zasad społecznej odpowiedzialności.

Źródła:

fot. na otwarcie pixabay.com