Pandemia koronawirusa. Jak wybrać i użytkować maskę ochronną?

Pandemia koronawirusa. Jak wybrać i użytkować maskę ochronną?

Stosowanie środków ochrony osobistej to teraz nie tylko zachowanie zdroworozsądkowe, ale wręcz wymóg prawny. Obowiązkowe jest już stosowanie płynów do dezynfekcji i rękawiczek w sklepach – podkreśla Koalicja na rzecz bezpieczeństwa pracowników służb komunalnych (Koalicja BHP) i pyta: A co z noszeniem maseczek? Wiele osób wciąż nie wie jakie wybrać i jak nie dać się naciągnąć na maski niemające nic wspólnego z bezpieczeństwem – dodaje organizacja.

Aby noszenie maseczki miało przełożenie na realną ochronę pracowników warto wiedzieć, kiedy i jakie maseczki kupić, ale też w jaki sposób właściwie je zakładać i zdejmować. Na te i wiele innych pytań odpowiada Patryk Kot, główny specjalista ds. BHP w ENERIS i ekspert Koalicji BHP.

Jak wybrać i użytkować maskę by chroniła przed wirusem?

Jak zaznacza ekspert Koalicji BHP, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie zaleca noszenia maseczek. Ich noszenie znajduje uzasadnienie, gdy ludzie obserwują u siebie objawy zakażenia wirusem lub po prostu czują się przeziębieni, mają katar bądź kaszel. „Oczywiście powinniśmy nosić maski, jeśli jesteśmy zdrowi, ale opiekujemy się osobą z podejrzeniem infekcji COVID-19” – dodaje Patryk Kot.

Ekspert zaznacza, że maska masce nierówna. „Kupujmy maseczki dla siebie i rodziny świadomi tego, jakie są nasze potrzeby i cele. Pamiętajmy, by stosować się do zaleceń producentów masek, np. dotyczących przeznaczenia czy jej >>żywotności<< oraz zasad wielokrotnego użycia. W końcu poprawnie zakładajmy maski – dbajmy o dopasowanie ich do twarzy, odpowiednio zdejmujmy, nie narażając się na kontakt z wirusami, które mogą na nich się znajdować”.

Jak zaznaczono w informacji nadesłanej przez Koalicję BHP, z maskami jest jak z kremem do opalania: w innych warunkach stosuje się kremy z wysokimi filtrami, dla dzieci kupuje się inne kremy, a jeśli korzystamy dodatkowo z kąpieli kupujemy kremy wodoodporne. Tak samo jest z maskami, wszystko zależy od tego, jaki jest cel ich noszenia.

wybrać i użytkować maskę ochronną

Rodzaje masek i ich skuteczność, czyli jak wybrać i użytkować maskę?

Podstawowy jest podział na maski medyczne i ochronne. Jeśli chce się chronić siebie przed warunkami zewnętrznymi, niezależnie czy jest to smog, pyły czy wirus, stosuje się maski ochronne. Ich skuteczność definiuje klasa ochrony: FFP1, FFP2 i FFP3, zgodnie z normą EN 149. Najlepiej obrazuje to porównanie maski do sitka. Im mniejsze oczka tym większa skuteczność w zakresie niedopuszczania do układu oddechowego cząstek z zewnątrz. Maska spełniająca normę FFP1 to – wg eksperta Koalicji BHP – taki durszlak z dużymi oczkami, a jej skuteczność to 80%. Z kolei FFP2 daje skuteczność na poziomie 94%, a FFP3 – 99%. Odpowiednikiem europejskiej normy jest amerykańska norma (42 CFR 84) ustalająca również trzy klasy filtracji powietrza N95, 99, N100 (przyjmuje się, że maski FFP2 mają taki sam poziom bezpieczeństwa, jak maski z certyfikatem N95).

Jeśli chcemy chronić innych przed np. kropelkami kaszlu, stosujemy maski medyczne. Tu obowiązuje klasyfikacja na TypI, TypII, TypIR oraz TypIIR. Maski typu II są skuteczniejsze, te, które mają do tego literę R są dodatkowo odporne na przesiąkanie – podaje Koalicja BHP.

Należy jednak wziąć pod uwagę, że wraz ze wzrostem klasy ochrony rosną znacznie opory oddychania. Taka maseczka działa skutecznie przez pierwsze 40 minut do godziny. Gdy zwilgotnieje traci swoje właściwości. Jednak żywotność maski zależeć będzie również od innych czynników takich jak: wilgotność i temperatura powietrza oraz zapylenie.

Jak zaznacza ekspert Koalicji: żadna maska nie będzie skuteczna, jeśli przy jej zakładaniu i zdejmowaniu nie będziemy pamiętać o zasadach higieny, czyli bezwzględnej konieczności mycia rąk przed założeniem i zdezynfekowania ich po zdjęciu maski.

Czym są filtry HEPA i w jakich maskach są stosowane?

HEPA to potoczna nazwa materiału, który stosuje się jako filtr m.in. w systemach wentylacji oraz urządzeniach takich jak odkurzacze. Wykonywane są z włókien szklanych. Są skuteczne dla cząsteczek większych lub równych 0,01 mikrometra, czyli powinny zatrzymywać cząsteczki koronawirusa. Ponadto tak wysoka skuteczność filtracji pozwala usunąć z powietrza m.in.: komórki grzybów, pierwotniaki, bakterie oraz wiele innych wirusów. Podobnie jak w przypadku certyfikacji masek, tak i tu w ramach klasyfikacji filtrów HEPA (Norma N1822-1:2009) oznaczane są różne poziomy skuteczności i zastosowania. Masek z filtrami HEPA przede wszystkim używa się w przemyśle: w zakładach produkcji żywności, w szpitalach, w produkcji elektroniki, a także w przemyśle farmacutycznym oraz nuklearnym. To wysokoskuteczny filtr, który ma zapewnić czystość powietrza, dotychczas rzadko wykorzystywany jako filtr masek ochronnych – zaznaczono w materiale Koalicji BHP. Warto pamiętać, że skuteczność maski nie zależy tylko od materiału, ale również od szczelności, dopasowania i higieny w trakcie jej stosowania.

W przypadku zakupu masek z filtrem HEPA, powinny one być również testowane i certyfikowane zgodnie z klasyfikacją europejską EN – 149 lub amerykańską normą (42 CFR 84) wydawaną przez Narodowy Instytut Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (NIOSH). Normy te określają skuteczność kompletnych masek.

Maski wykonane własnoręcznie – duża niewiadoma

A co z maskami szytymi w domach? Bardzo dużo organizacji, instytucji wspiera w tej chwili służby medyczne takimi właśnie szytymi własnoręcznie maseczkami. Społeczne zaangażowanie wielu osób w przygotowanie maseczek jest pięknym przykładem solidarności. Musimy jednak pamiętać, że takie maski nie są zbadane, a co za tym idzie, nie da się stwierdzić ich skuteczności – zaznacza ekspert Koalicji BHP. Jeśli nie mamy wiedzy na temat gęstości porów w materiale, czyli nie możemy powiedzieć czy dana tkanina nie przepuści wirusa, nie możemy być pewni czy nas chroni – dodaje.

Maski skutecznie filtrują koronawirusa

Przyjmuje się, że wielkość koronowirusa SARS-CoV-2 mieści się w przedziale od 0,06 do 0,16 mikrometra. Maski ochronne, np. pyłowe i antysmogowe poddawane wspomnianej certyfikacji na zgodność z normą EN-149, posiadają zdolności filtracyjne cząsteczek o rozmiarach od 0,02 mikrometra do 2 mikrometrów z medianą 0,6 mikrometra. Zatem, choć, w ramach procedury certyfikacyjnej masek ochronnych, nie prowadzi się badań, które mają udowodnić ich skuteczność w zakresie filtracji wirusów i bakterii, to można zakładać, że mają zdolność ich wyłapywania (z określonym prawdopodobieństwem w zależności od klasy: FFP1, FFP2, FFP3). Należy pamiętać jednak, że wirus przenosi się drogą kropelkową, czyli pomimo bardzo małych rozmiarów, jego nośnik (kropelka, pył, zanieczyszczenie), na którym transportuje się wirus, zdecydowanie przekracza 0,2 mikrometra. Oznacza to, że wirus z nośnikiem jest dość skutecznie filtrowany przez maskę – wskazuje Patryk Kot, w nadesłanym materiale.

Ile czasu można nosić jedną maskę?

Czas zużycia maski uzależniony jest od jej typu, właściwego stosowania i zachowania zasad higieny. Maseczkę jednorazową można wykorzystać tylko raz. Po użyciu należy ją odpowiednio zdjąć i wyrzucić do pojemnika na odpady zmieszane, wcześniej zawijając w foliową torebkę – ma to uchronić od kontaktu z taką maseczką pracowników odbierających czy sortujących odpady.

Gdy maska pyłowa będzie zabrudzona płynami ustrojowymi, zostanie zamoczona, bądź nie będzie już mogła być prawidłowo dopasowana lub jeśli oddychanie przez nią staje się trudne, należy ją wyrzucić – dodaje ekspert Koalicji BHP.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że obecnie nie ma potwierdzonych badań dotyczących skuteczności domowych sposobów sterylizacji masek, takich jak prasowanie, podgrzewanie w piekarniku, dezynfekcja octem bądź roztworami alkoholu, czy pranie w wysokich temperaturach. Ekspert zaznacza, że z badań wynika, że wirus prawdopodobnie zostaje uśpiony jeśli przez minimum 15 minut znajduje się w temperaturze powyżej 56oC. Wirusa można na pewno unieszkodliwić wodą z mydłem czy roztworem alkoholu, ale te substancje mogą zniszczyć skuteczność maseczki. Dlatego lepiej nie ryzykować i stosować się do wskazań producenta masek.

Jakie maski są dostępne na rynku i ile orientacyjnie kosztują?

W związku z obecną sytuacją dostęp do środków ochrony osobistej jest ograniczony, a ceny masek wzrosły nawet 10-krotnie. Każdego dnia na rynku pojawiają się nowe partie masek, produkowanych na bieżąco, ze względu na duży popyt. Jednak warto zaznaczyć, że producenci dopuszczają do sprzedaży maski bez certyfikacji, a także bez gwarancji odpowiedniej skuteczności ochrony.

Ogólnie rzecz biorąc, zwykłe maseczki z tkaniny nie są uważane za chroniące układ oddechowy przed wirusami i nie powinno się zachęcać do ich używania – stwierdza ekspert.

Jak użytkować maskę by dobrze chroniła?

Aby maska spełniała swoją funkcję należy pamiętać o kilku zasadach. Po pierwsze należy umyć ręce przed założeniem maseczki. Następnie należy znaleźć górę maseczki (w przypadku maseczki medycznej zazwyczaj na górze jest elastyczny, twardy element w połowie krawędzi maski), dokładnie przyłożyć do górnej części twarzy (maska medyczna – biała strona) i zawiązać sznurki w taki sposób, by maska dobrze przylegała do nosa. Ekspert dodaje, że przed założeniem maski warto zgolić zarost, by maska zapewniała szczelność. W dalszej kolejności należy rozłożyć dolną część maski, znów pamiętając o jej przyleganiu do twarzy i zawiązać sznurki dolne.

Aby noszenie maseczki miało przełożenie na realną ochronę pracowników warto wiedzieć, kiedy i jakie maseczki kupić

Ważne jest także, by nie dotykać rękami maseczki w czasie jej użytkowania – potencjalnie wszystko co jest na zewnętrznej warstwie maseczki jest zainfekowane, więc jeśli dotkniemy używanej maseczki, ręce należy zdezynfekować. Trzeba też umiejętnie zdejmować maseczkę, czyli za sznureczki, nie dotykając wierzchniej strony. Zużytą maseczkę, zwiniętą w torebkę foliową, należy wrzucić do odpadów zmieszanych, a ręce umyć wodą z mydłem lub roztworem (min. 60%) alkoholu.

Na podstawie informacji nadesłanej przez Koalicję BHP

fot. sozosfera.pl rys. 2 x Eneris Surowce

Partner Portalu

Partner Portalu

Partner portalu

reklama

Partner Portalu

reklama

reklama

 

partner merytoryczny