Europejski Zielony Ład, czyli jak do 2050 r. uczynić z Europy pierwszy neutralny dla klimatu kontynent, stymulując przy tym gospodarkę, poprawiając stan zdrowia i jakość życia obywateli, a także dbając o przyrodę i nie pozostawiając w tyle żadnej osoby ani żadnego regionu.
Europejski Zielony Ład – plan zbudowania zrównoważonej gospodarki
Komisja Europejska (KE) przedstawiła wczoraj (11. grudnia br.) plan zbudowania zrównoważonej gospodarki Unii Europejskiej (UE) pn. „Europejski Zielony Ład”. Transformacja ta ma się dokonać poprzez dostrzeżenie w wyzwaniach związanych ze zmianami i ochroną klimatu i środowiska przyrodniczego możliwości we wszystkich obszarach polityki. Ma ona zostać przeprowadzona w sposób sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu. – Europejski Zielony Ład jest naszą nową strategią na rzecz wzrostu – wzrostu, którego korzyści są większe niż koszty. Europejski Zielony Ład pokazuje, jak zmienić nasz styl życia i pracy, sposób produkcji i konsumpcji, tak abyśmy żyli zdrowiej, a nasze przedsiębiorstwa były innowacyjne. Wszyscy możemy włączyć się w ten proces i skorzystać z szans, jakie stwarza. Pomożemy gospodarce UE stać się światowym liderem, jeśli będziemy działać szybko, nie oglądając się na innych. Bardzo nam zależy na powodzeniu tej strategii dla dobra naszej planety i życia, jakie ona podtrzymuje – aby ocalić dziedzictwo naturalne Europy, różnorodność biologiczną, nasze lasy i morza. Jeżeli pokażemy reszcie świata, w jaki sposób osiągnąć zrównoważoną i konkurencyjną gospodarkę, możemy przekonać inne państwa do działania razem z nami – powiedziała Ursula von der Leyen, przewodnicząca KE.
Europejski Zielony Ład – efektywne wykorzystanie zasobów i czysta gospodarka
Według KE, Europejski Zielony Ład zawiera plan działań umożliwiających bardziej efektywne wykorzystanie zasobów dzięki przejściu na czystą gospodarkę o obiegu zamkniętym (GOZ), powstrzymaniu zmian klimatu, przeciwdziałaniu utracie bioróżnorodności i zmniejszeniu poziomu emitowanych zanieczyszczeń. Omówiono w nim konieczne inwestycje i dostępne narzędzia finansowe oraz wyjaśniono, w jaki sposób zapewnić transformację, która będzie sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu.
– Mamy do czynienia z kryzysem klimatycznym i ekologicznym. Europejski Zielony Ład stwarza szansę na poprawę zdrowia i dobrostanu Europejczyków dzięki transformacji naszego modelu gospodarczego. W naszym planie przedstawiliśmy, w jaki sposób ograniczyć emisje, uzdrowić nasze środowisko naturalne, chronić dziką faunę i florę, stworzyć nowe możliwości gospodarcze i poprawić jakość życia obywateli. Wszyscy mamy do odegrania ważną rolę, a proces transformacji obejmie każdy sektor przemysłu i każde państwo. Co więcej, spoczywa na nas odpowiedzialność, aby transformacja była sprawiedliwa i aby w trakcie realizacji Europejskiego Zielonego Ładu nikt nie pozostał w tyle – dodał Frans Timmermans, wykonawczy wiceprzewodniczący KE.
Europejski Zielony Ład obejmie wszystkie sektory gospodarki
Jak zaznacza KE, Europejski Zielony Ład dotyczy wszystkich sektorów gospodarki, w szczególności transportu, energii, rolnictwa, obiektów budowlanych oraz takich gałęzi, jak przemysł stalowy, cementowy, teleinformatyczny, tekstylny i chemiczny.
Aby ambitny cel polityczny, jakim jest stanie się do 2050 r. pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem na świecie, znalazł odzwierciedlenie w prawodawstwie, w ciągu 100 dni KE przedstawi pierwsze europejskie prawo o klimacie. Z myślą o zrealizowaniu planowanych działań w zakresie ochrony klimatu i środowiska Komisja przedstawi również strategię na rzecz bioróżnorodności do 2030 r., nową strategię przemysłową i plan działania UE, dotyczący GOZ, strategię „od pola do stołu”, dotyczącą zrównoważonej żywności oraz przedłoży wnioski w sprawie Europy wolnej od zanieczyszczeń. Natychmiast rozpoczną się prace nad ustaleniem ambitniejszych celów w zakresie emisji w Europie do 2030 r. i nad nakreśleniem realistycznego sposobu osiągnięcia celu wyznaczonego na okres do 2050 r.
Europejski Zielony Ład – konieczne dodatkowe inwestycje i mechanizm sprawiedliwej transformacji
Jak zaznacza KE, realizacja celów przedstawionych w Europejskim Zielonym Ładzie będzie wymagała znacznych inwestycji. Szacuje się, że aby osiągnąć cele wyznaczone obecnie w zakresie klimatu i energii na okres do 2030 r., konieczne będą dodatkowe inwestycje w kwocie 260 mld euro rocznie, czyli ok. 1,5% PKB z 2018 r. Takie inwestycje będą wymagały mobilizacji zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. Na początku 2020 r. KE przedłoży plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy, aby pomóc sprostać potrzebom w zakresie inwestycji. Na przeciwdziałanie zmianom klimatu należy przeznaczyć co najmniej 25% budżetu długoterminowego UE. Dalszym wsparciem będą działania Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który pełni rolę europejskiego banku klimatycznego. W 2020 r. KE przedstawi strategię w sprawie zielonego finansowania, aby sektor prywatny włączył się w finansowanie zielonej transformacji.
Przeciwdziałanie zmianie klimatu i degradacji środowiska jest wspólnym przedsięwzięciem, lecz nie wszystkie regiony i państwa członkowskie startują z tej samej pozycji. Mechanizm sprawiedliwej transformacji będzie miał za zadanie wspieranie tych regionów, których gospodarka opiera się w dużym stopniu na działalności powodującej wysokie emisje dwutlenku węgla. Będzie on wspierał obywateli, którzy najsilniej odczują skutki transformacji, i w tym celu zapewni programy pozwalające na zdobywanie nowych kwalifikacji zawodowych i tworzenie miejsc pracy w nowych sektorach gospodarki.
Głos obywateli i współpraca międzynarodowa
Komisja Europejska zaznacza, że w marcu 2020 r. uruchomi „Pakt na rzecz Klimatu”, aby dać obywatelom możliwość zabrania głosu i odegrania roli przy opracowywaniu nowych działań, wymianie informacji, inicjowaniu oddolnych aktywności i promowaniu rozwiązań, z których skorzystać będą mogli także inni.
Globalne wyzwania związane ze zmianą klimatu i degradacją środowiska wymagają wg KE ogólnoświatowej reakcji. Dlatego UE będzie w dalszym ciągu promowała swoje cele i normy w obszarze ochrony środowiska w konwencjach ONZ w sprawie różnorodności biologicznej i klimatu, a także wzmocni swoją dyplomację w zakresie Zielonego Ładu. Szczyty G7 i G20, konwencje międzynarodowe i stosunki dwustronne posłużą do przekonania innych, aby zwiększyli swoje wysiłki w tych zakresach. Ponadto UE będzie tak prowadziła swoją politykę handlową, aby zapewnić zrównoważony handel, będzie także budowała partnerstwa z państwami na Bałkanach i w Afryce, aby pomóc im w ich własnej transformacji.
Europa potrzebuje nowej strategii na rzecz wzrostu
Komisja Europejska zwróciła się do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej o zaaprobowanie jej zamierzeń dotyczących przyszłej gospodarki i środowiska Europy oraz o pomoc w ich realizacji. Jednocześnie KE zapewnia, że przedstawi środki zapowiedziane w planie działania zawartym w Europejskim Zielonym Ładzie.
Jak przekonuje KE, zmiany klimatu i degradacja środowiska zagrażają egzystencji Europy i reszty świata. Aby móc stawić czoła temu wyzwaniu, Europa potrzebuje nowej strategii na rzecz wzrostu. Przekształci ona UE w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto, w której nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużywania zasobów i w której żadna osoba ani żaden region nie pozostaną w tyle.
Jednocześnie KE podkreśla, że UE ma już niekwestionowane osiągnięcia w zakresie obniżania emisji gazów cieplarnianych przy jednoczesnym utrzymywaniu wzrostu gospodarczego. Na dowód tego podaje, że emisje w 2018 r. były o 23% niższe niż w 1990 r., natomiast PKB Unii w analogicznym okresie wzrosło o 61%. Nadal jednak pozostaje wiele do zrobienia, a UE ze swoim bogatym doświadczeniem przoduje w dziedzinie budowania zielonej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu.
Europejski Zielony Ład – działania na najbliższe lata
W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu nakreślono działania na najbliższe miesiące i lata. W swoich przyszłych pracach KE kierować się będzie zapotrzebowaniem społecznym na działania, a także niepodważalnymi dowodami naukowymi przedstawionymi w najbardziej kompleksowy sposób przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC), Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES), w globalnej prognozie za 2019 r. dotyczącej zasobów (Global Resources Outlook 2019) i w raportach z 2019 r. o stanie środowiska Europy i w prognozach jego zmian sporządzonych przez Europejską Agencję Środowiska. Wnioski KE będą się opierać na dowodach i szeroko zakrojonych konsultacjach.
Przy okazji KE dodaje, że przeważająca większość Europejczyków uważa, że ochrona środowiska jest ważna (95%), a ośmiu na dziesięciu Europejczyków (77%) jest zdania, że ochrona środowiska może pobudzać wzrost gospodarczy. Wyniki badania Eurobarometr na temat świadomości ekologicznej obywateli UE potwierdzają szerokie poparcie opinii publicznej dla prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska na poziomie UE i dla finansowania ze środków UE działań przyjaznych dla środowiska.
Na podstawie informacji nadesłanej przez KE
fot. Etienne Ansotte/Komisja Europejska
