ścieki z myjni samochodowych

Problematyka ścieków z myjni samochodowych odprowadzanych do oczyszczalni

Postęp w dziedzinie transportu doprowadził do konieczności dbania o estetyczny wygląd i czystość eksploatowanych pojazdów, efektem czego istnieje potrzeba tworzenia myjni samochodowych. Przedsięwzięcia te oddziałują na środowisko naturalne i pociągają za sobą wzrost zużycia wody na cele mycia środków transportu, czego następstwem jest także wzrost ilości odprowadzanych ścieków z tej gałęzi gospodarki. Ścieki odprowadzane z myjni samochodowych zaliczane są do ścieków przemysłowych. Decydującym kryterium jest charakter zanieczyszczeń ścieków. Aby myjnia mogła funkcjonować musi spełniać określone wymogi w zakresie odprowadzania ścieków oraz w zakresie wytwarzania odpadów.

Celem pracy jest przedstawienie zagadnienia odprowadzania ścieków z myjni samochodowych na przykładzie obiektów zlokalizowanych w mieście Rzeszów.

1. Charakterystyka myjni samochodowych

Działalność myjni samochodowych opiera się na myciu i czyszczeniu samochodów z wykorzystaniem środków myjących oraz detergentów chemicznych. Z tego względu myjnia samochodowa musi być wyposażona w niezbędne urządzenia i akcesoria służące do tego celu. Ważny jest odpowiedni i umiejętny wybór sposobu czyszczenia pojazdu, gdyż zapobiega to między innymi ryzyku powstawania rys czy uszkodzenia lakieru. Wyróżnić można trzy podstawowe rodzaje myjni samochodowych: ręczna (1), bezdotykowa (2) i automatyczna (3) [11, 18].

Sposób działania myjni ręcznej opiera się na myciu samochodu gąbką lub szczotką przez pracownika myjni lub osobę prywatną. Mycie pojazdu rozpoczyna się od dachu i następnie przesuwa się w dół, gdzie znajdują się najbardziej zabrudzone i zanieczyszczone elementy. W szczególności podczas zimy najwięcej osadów w postaci soli i piasku zbiera się w okolicach dolnych partii drzwi, progów oraz nadkoli. Może to wywoływać korozję nadwozia i przyczyniać się do niszczenia lakieru. Ryzyko zarysowania lakieru zwiększa się w przypadku stosowania do mycia szczotki ze sztucznym włosiem lub gąbki. W profesjonalnych myjniach samochodowych najczęściej używa się myjek obszytych mikrofibrą oraz środków czyszczących najwyższej klasy, które zapewniają bezpieczeństwo i ochronę lakieru. Własnoręczne mycie samochodu wiąże się z zakupem własnego sprzętu i detergentów. Jedyną przeszkodą jest poszukanie legalnego miejsca, gdzie zgodnie z prawem można umyć samochód. Wymogiem jest posiadanie odpływu do kanalizacji sanitarnej [11, 18].

Myjnia bezdotykowa działa jak urządzenie wysokociśnieniowe. Usługa realizowana jest z użyciem wygodnej lancy. Etapy mycia i czyszczenia pojazdu realizowane są na bazie ustalonych programów. W związku z tym program mycia dobiera się do stopnia zabrudzenia samochodu. Pierwszym, podstawowym programem jest płukanie pojazdu czystą wodą. Jest on wystarczający, jeśli nie ma dużych ilości brudu i chodzi wyłącznie o pozbycie się kurzu z lakieru. Profesjonalne myjnie bezdotykowe, zamiast zwykłej wody wykorzystują wodę zmiękczoną, co zapobiega pozostawianiu jasnych śladów po wyschnięciu na lakierze. W przypadku bardziej zabrudzonego nadwozia należy zastosować płukanie wodą z dodatkiem aktywnego środka myjącego. Ma to na celu rozmiękczenie, a następnie eliminację brudu. Po tym etapie zalecane jest spłukanie pojazdu czystą wodą. Kolejnymi programami mycia, które można jeszcze wybrać, są woskowanie oraz nabłyszczanie. Największymi zaletami myjni bezdotykowej są krótki czas mycia samochodu oraz ochrona karoserii przed porysowaniem. Ponadto użycie wygodnej i komfortowej lancy daje możliwość usunięcia brudu z trudno dostępnych zakamarków [11, 18].

ścieki z myjni samochodów

Fot. 1. Myjnia bezdotykowa samochodów [9]

Najbardziej wygodną metodą mycia pojazdu są myjnie automatyczne, popularnie zwane przez kierowców szczotkami. Rola właściciela auta ogranicza się tu jedynie do wykupienia kodu dostępu w kasie stacji benzynowej, a następnie na wprowadzeniu pojazdu na wskazane stanowisko myjni. Aby nie doszło do uszkodzenia wystających elementów nadwozia należy odkręcić anteny, złożyć lusterka oraz szczelnie domknąć wszystkie szyby w pojeździe. Następnie właściciel samochodu wpisuje kod i obserwuje przez szybę proces automatycznego mycia. Wśród programów oferowanych przez myjnie znajdują się: mycie, a następnie suszenie nadwozia, woskowanie lakieru oraz płukanie podwozia. Ponadto do czyszczenia felg i kołpaków automat posiada specjalne koliste szczotki. Dużym atutem tej metody jest krótki czas realizacji usługi, gdyż w przeciągu 10 minut auto zostaje umyte, wysuszone i nawoskowane. Technika ta jest jednak wciąż najbardziej inwazyjna,. stąd wynika wiele wad. Automatyczne szczotki pracują z dużą siłą i podczas usuwania brudu mogą nabrać sporą ilość piasku, co może doprowadzić do zarysowania i szybszego zużycia lakieru. Należy także zwrócić uwagę na niedokładność mycia. Konstrukcja szczotek nie pozwala na dotarcie do wszystkich zakamarków i ich dokładne wyczyszczenie z brudu. W związku z tym pozostają niedomyte miejsca, takie jak dolne części zderzaków czy progów, które kontrastują z pozostałą, umytą częścią pojazdu [11, 18].

ścieki z myjni samochodów

Fot. 2. Myjnia automatyczna [9]

Obecnie na terenie naszego kraju działa kilka tysięcy różnego rodzaju punktów, począwszy od myjni ręcznych, poprzez myjnie samoobsługowe ciśnieniowe i tunelowe automatyczne. Coraz popularniejsze stają się tzw. „parki czystości”, czyli place wyposażone w różnego typu myjnie. Mieszczą się tam stanowiska do myjni samoobsługowej, jak również stanowiska do suszenia tapicerek, odkurzacze itp. Rocznie przybywa kolejnych kilkaset miejsc świadczących tego typu usługi. Nie istnieją oficjalne statystyki dla branży, jednak producenci zgodnie twierdzą, że rynek w Polsce nie jest jeszcze nasycony tego typu zakładami.

2. Wymagania formalno-prawne dla myjni samochodowych

Działalność myjni samochodowych, mimo stosunkowo niewielkiego zużycia wody, zalicza się do inwestycji mających wpływ na środowisko. Wynika to głównie z odprowadzenia ścieków, które zawierają specyficzne zanieczyszczenia. Problematyka oczyszczania ścieków z myjni samochodowych podlega regulacjom prawnym [5, 8, 13-17].

Ścieki przemysłowe powstające w wyniku procesów technologicznych prowadzonych w myjni zawierają substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, m.in. substancje ropopochodne, substancje powierzchniowo czynne, chlorki itp. W związku z tym obiekt ten powinien uzyskać pozwolenie wodnoprawne. Pozwolenie wodnoprawne obejmuje:

  • wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2005 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, których wprowadzanie w ściekach przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego [6],
  • wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi na zasadach wynikających z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego [7].

Ścieki z myjni samochodowych najczęściej odprowadzane są do kanalizacji i zbiorczej oczyszczalni ścieków. Przyjmowanie ścieków przemysłowych z myjni pojazdów powinno być regularnie monitorowane ze względu na potencjalne zagrożenie przekroczenia zawartości substancji szczególnie niebezpiecznych w osadach ściekowych.

Problematyka ścieków z myjni pojazdów w Polsce została poruszona do tej pory w kilku pracach [2, 3, 4]. Istotnym problemem jest nieznajomość prawa w zakresie gospodarki ściekowej przez właścicieli myjni pojazdów. Przeprowadzane kontrole wykazują szereg nieprawidłowości w zakresie prawnym, jak i eksploatacyjnym, np. brak pozwoleń wodnoprawnych dla ścieków z myjni, brak kontroli jakości ścieków odprowadzanych do kanalizacji, brak urządzeń podczyszczających ścieki, nieprawidłową eksploatację separatorów i osadników [2].

3. Metodyka i obiekty badań

Analizę problematyki ścieków z myjni samochodowych opracowano na podstawie materiałów udostępnionych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Rzeszowie. Dane statystyczne wskazują, że w Rzeszowie na 1000 mieszkańców przypada 489 samochodów osobowych. Przy ludności miasta Rzeszowa na poziomie 188 900 mieszkańców (stan na 30.06.2017 r.) ilość samych samochodów osobowych wynosi ponad 90 000 sztuk. Na terenie miasta Rzeszowa funkcjonuje ponad 25 myjni pojazdów, nie mniej jednak wielu kierowców wciąż preferuje ręczne mycie swoich pojazdów. Zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Rzeszowa z dnia 17 maja 2016 r. dopuszcza się mycie pojazdów samochodowych na nieruchomości pod warunkiem, że odbywać się będzie poza bezpośrednią bliskością rzek, potoków, stawów i studni, oraz zachowując warunek, że powstające ścieki odprowadzane będą do kanalizacji sanitarnej lub do szczelnego zbiornika bezodpływowego. W szczególności ścieki takie nie mogą być bezpośrednio odprowadzane do wód powierzchniowych lub do ziemi [12].

W badaniach uwzględniono analizę 14 myjni samochodowych różnego typu (tab. 1). Wszystkie obiekty zlokalizowane są na terenie miasta Rzeszów. Odprowadzanie ścieków z poszczególnych myjni pojazdów odbywa się na podstawie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków zawartej między MPWiK w Rzeszowie a właścicielem myjni. Wymagania jakościowe stawiane ściekom przemysłowym z myjni samochodowych przedstawiono w tabeli 2. Dopuszczalne wartości dla poszczególnych wskaźników zanieczyszczeń określone w pozwoleniach wodnoprawnych były identyczne. Na potrzeby publikacji, nazwy myjni samochodowych zostały oznaczone kolejnymi literami alfabetu od A do N. Podczas przeprowadzanych badań w 2016 roku w wybranych myjniach samochodowych (K, I, D, G, M) pobrane zostały próbki ścieków, w których oznaczono wskaźniki zanieczyszczeń: ChZT, BZT5, zawiesiny ogólne, fosfor ogólny, azot amonowy, węglowodory ropopochodne, substancje ekstrahujące się z eterem naftowym, siarczany, chlorki, substancje powierzchniowo czynne anionowe.

Tab. 1. Charakterystyka myjni samochodowych

Nazwa myjni Typ myjni System podczyszczania ścieków
A Ręczna łapacz błota, separator koalescencyjny
B Bezdotykowo-ręczna łapacz błota, separator koalescencyjny
C Automatyczna oczyszczalnia „Calfit” z separatorem koalescencyjnym, osadnik błota i oleju.
D Bezdotykowa łapacz błota, separator koalescencyjny
E Ręczna osadnik, separator koalescencyjny
F Bezdotykowa osadnik błota o pojemności 8 m3 oraz separator koalescencyjny zintegrowany z osadnikiem części mineralnych
G Ręczna łapacz błota, separator oleju oraz osadnik
H Ręczna separator koalescencyjny wyposażony w część osadnikową o pojemności ok. 7 m3
I Bezdotykowa 2 osadniki umieszczone bezpośrednio pod stanowiskiem mycia pojazdów o pojemności ok. 0,5 m3 każdy, separator benzyn
J Bezdotykowa łapacz błota, separator koalescencyjny
K Ręczna łapacz błota, separator koalescencyjny
L Ręczna łapacz błota, separator koalescencyjny
M Bezdotykowo-automatyczna 4 osadniki wstępne, osadnik oraz zbiornik recyrkulacyjny przy myjni automatycznej; 3 osadniki przy myjni bezdotykowej, separator koalescencyjny
N Bezdotykowa łapacz błota, separator koalescencyjny

Tab. 2. Najwyższe dopuszczalne wartości zanieczyszczeń w ściekach z myjni samochodów odprowadzanych do kanalizacji

Wskaźnik zanieczyszczenia Jednostka Wartość dopuszczalna
ChZT mg O2/dm3 700
BZT5 mg O2/dm3 390
Zawiesiny ogólne mg/dm3 320
Fosfor ogólny mg P/dm3 11
Azot amonowy mg N/dm3 200
Węglowodory ropopochodne mg/dm3 15
Substancje ekstrahujące się z eterem naftowym mg/dm3 100
Surfaktanty anionowe (substancje powierzchniowo czynne anionowe) mg/dm3 15
Siarczany mg SO43-/dm3 500
Chlorki mg Cl/dm3 1000

 

4. Analiza wyników i dyskusja

Charakterystykę ilościową ścieków z myjni samochodowych z terenu miasta Rzeszowa przedstawiono na rysunkach 1 i 2. Poszczególne myjnie funkcjonowały z różną wydajnością, uzależnioną od aktywności użytkowników pojazdów, efektem czego jest zróżnicowana ilość powstających ścieków. W ujęciu rocznym najmniej ścieków odprowadzanych do kanalizacji było z myjni A (214,8 m3/rok), a najwięcej z myjni M (5340,3 m3/rok). Nie odnotowano zależności pomiędzy typem myjni a ilością powstających ścieków. Brak pełnych danych eksploatacyjnych myjni (m.in. ilość i rodzaj mytych pojazdów) nie pozwala na określenie jednostkowej ilości ścieków. Wg Heidricha i Witkowskiego [1] jednostkowa ilość ścieków z myjni pojazdów kształtuje się na poziomie 0,15-0,2 m3/1 samochód osobowy oraz 0,25-0,35 m3/1 samochód ciężarowy. Nie mniej jednak zastosowanie nowoczesnych urządzeń myjących, a także podczyszczania oraz recyrkulacji wody myjącej i płuczącej pozwala na zmniejszenie ilości powstających ścieków. Analiza rozwiązań technologicznych różnych typów myjni samochodowych wskazuje na jednostkowe zużycie wody na poziomie 0,04-0,05 m3/samochód osob. za pomocą lancy ciśnieniowej (ciśnienie robocze 120 bar) i 0,12-0,14 m3/samochód osob. przy zastosowaniu mycia pojazdów w systemie szczotkowym i tunelowym. Średniodobowa ilość ścieków z myjni samochodowych kształtowała się na poziomie od 0,59 do 14,63 m3/d. Sumaryczna dobowa ilość ścieków odprowadzanych z wszystkich analizowanych myjni z terenu miasta Rzeszowa wyniosła łącznie 67,36 m3/d, co stanowi 24586 m3/rok. W odniesieniu do całkowitej przepustowości oczyszczalni w Rzeszowie wynoszącej 15584829 m3/rok (przy Qśrd=42698,2 m3/d) udział ścieków z myjni pojazdów był znikomy i wynosił w 2016 roku zaledwie 0,158%.

Roczna ilość ścieków z myjni samochodowych

Rys. 1. Roczna ilość ścieków z myjni samochodowych

Średnia dobowa ilość ścieków z myjni samochodowych

Rys. 2. Średnia dobowa ilość ścieków z myjni samochodowych

Na rysunku 3 przedstawiono jakość ścieków generowanych w myjniach samochodowych. Zawartość zanieczyszczeń organicznych wyrażona wskaźnikami ChZT i BZT5 kształtowała się na stosunkowo niskim poziomie, porównywalnym do ścieków miejskich. Wartość ChZT i BZT5 w ściekach oscylowała odpowiednio w przedziale 141,0÷560,0 mg O2/dm3 oraz 38,1÷112,0 mg O2/dm3. Nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnej wartości z pozwoleń wodnoprawnych poszczególnych myjni. Średnia wartość ChZT w ściekach z myjni samochodowych została określona na poziomie 329,4 O2/dm3. W odniesieniu do BZT5, średnia wartość wyniosła 86,3 mg O2/dm3. Ładunki dobowe ChZT mieściły się w przedziale od 0,35 do 2,3 kg O2/d, co przedłożyło się na ładunki roczne wynoszące odpowiednio od 127,9 do 851,1 kg O2/rok. Najwyższy ładunek zanieczyszczeń w ściekach został odprowadzony z myjni D, a najniższy z myjni K. Rozkład ładunków BZT5 w ujęciu rocznym kształtował się na poziomie 95,1÷281,8 kg O2/rok, przy średniej wartości równej 186,6 kg O2/rok. Średni ładunek dobowy BZT5 wyniósł z kolei 0,51 kg O2/d, przy rozrzucie od 0,26 do 0,77 kg O2/d. Najwyższy ładunek zanieczyszczeń w ściekach został odprowadzony z myjni D, a najniższy z myjni I. Dobowe obciążenie oczyszczalni ścieków w Rzeszowie ładunkiem zanieczyszczeń ze ścieków z jednej myjni samochodowej kształtowało się na poziomie od 4 do 13 RLM. Średni ładunek zanieczyszczeń organicznych odprowadzany z myjni wyniósł 8 RLM.

Stężenie zawiesiny ogólnej w ściekach mieściło się w granicach od 46,0 do 388,0 mg/dm3, przy średniej na poziomie 190,4 mg/dm3. W ściekach myjni K oraz I odnotowano przekroczenia dopuszczalnej wartości, w pozostałych przypadkach stężenia zawiesiny ogólnej były niskie na poziomie poniżej 85,0 mg/dm3. Ładunki zanieczyszczeń w ściekach były bardzo zróżnicowane i mieściły się w granicach od 0,19 do 1,1 kg/d, a w przeliczeniu rocznym od 68,5 kg/rok do 388,6 kg/rok.

Analiza wyników wykazała zaskakująco niskie stężenia fosforu ogólnego w ściekach z myjni samochodowych, mimo stosowania w układach technologicznych wysokoefektywnych detergentów. Detergenty mogą być dawkowane do wody myjącej w postaci proszku lub płynu. Obecnie dąży się do minimalizowania stosowania detergentów aktywnych z fosforanami, a dużą popularność w myjniach samochodowych zyskują detergenty bezfosforanowe. Niemniej jednak, na co wskazują wyniki, nie wszystkie myjnie wykorzystują środki myjące zawierające mniejsze ilości fosforanów. W myjni I oraz D odnotowano ponadnormatywne stężenia Pog, odpowiednio na poziomie 14,5 i 59,0 mg P/dm3. W ściekach generowanych w pozostałych obiektach stężenie fosforu ogólnego oscylowało w przedziale od 1,4 do 5,8 mg P/dm3. Rozrzut dobowych ładunków fosforu ogólnego w ściekach z myjni był szeroki i wynosił od 0,9 g P/d (myjnia K) do 0,46 kg P/d (myjnia D). Z kolei roczne ładunki Pog kształtowały się na poziomie 0,32÷166,3 kg P/rok. Średni ładunek fosforu ogólnego w ściekach powstających w myjni wyniósł 0,11 kg P/d oraz 41,8 kg P/rok.

W ściekach z myjni odnotowano również bardzo niskie stężenia azotu amonowego na poziomie od 0,5 do 23,9 mg N/dm3, przy średniej wartości równej 7,1 mg N/dm3. W konsekwencji myjnie samochodowe generowały w ściekach ładunki azotu amonowego w zakresie 0,7÷65,6 g N/d i 1,75÷23,9 kg N/rok, średnio 21,5 g N/d oraz 8,4 g N/rok. Najmniejszy ładunek N-NH4 powstawał w myjni D, zaś najwyższy w myjni I.

W ściekach z mycia pojazdów znajdują się pozostałości produktów naftowych (ropopochodnych) takich jak – benzyna, olej napędowy, olej smarowy i smarowniczy. Źródłem substancji ropopochodnych mogą być również woski i tłuszcze do nabłyszczania karoserii samochodowej. Stężenie węglowodorów i olejów w ściekach z myjni samochodowych determinuje skuteczność funkcjonowania separatorów substancji ropopochodnych. Dobór separatorów substancji ropopochodnych określa norma PN-EN 858:2005. Każda z analizowanych myjni posiada w swoim układzie technologicznym podczyszczania ścieków separator olejów (myjnia G), separator benzyn (myjnia I) lub separator koalescencyjny (pozostałe myjnie). Wobec tego stężenie węglowodorów ropopochodnych w ściekach kształtowało się na poziomie od 0,5 do 3,9 mg/dm3, a całkowita zawartość substancji organicznych ekstrahujących się eterem naftowym wyniosła 10,8÷20,3 mg/dm3. Nie odnotowano przekroczenia wymagań określonych w pozwoleniach wodnoprawnych. Dobowe i roczne ładunki węglowodorów ropopochodnych odprowadzane do kanalizacji z poszczególnych myjni były stosunkowo niskie i wynosiły 0,4÷15,8 g/d (śr. 5,9 g/d) oraz 0,5÷5,8 kg/rok (śr. 2,5 kg/rok). Analiza bilansu zanieczyszczeń tłuszczowych wykazała odpływ substancji ekstrahujących się eterem naftowym na poziomie 44,7÷297,0 g/d i 16,3÷108,2 kg/rok. Średni dobowy i roczny ładunek ekstraktu eterowego wyniósł 120,1 g/d i 43,8 kg/rok.

W ściekach z myjni samochodowych występują pozostałości po stosowanych detergentach i środkach chemicznych, wśród których znajdują się środki powierzchniowo czynne anionowe (sulfonowane α-olefiny, sulfonian dodecylobenzenu), kationowe (sole aminowe), niejonowe (np. etoksyfenol) oraz inne substancje zwiększające rozpuszczalność, inhibitory korozji i aromaty. W ściekach z myjni G odnotowano wysokie stężenie substancji powierzchniowo czynnych (23,0 mg/dm3) i w konsekwencji przekroczenie wymagań prawnych. W pozostałych próbkach ścieków z analizowanych myjni zawartość surfaktantów anionowych oscylowała na poziomie od 1,5 do 3,8 mg/dm3. Dobowy i roczny ładunek substancji powierzchniowo czynnych w ściekach z myjni utrzymywał się w przedziałach odpowiednio od 10,5 do 93,4 g/d oraz 3,8 do 34,1 kg/rok. Średni ładunek surfaktantów anionowych z myjni osiągnął wartość 34,6 g/d i 12,6 kg/rok.

Ścieki przemysłowe generowane w myjniach samochodowych charakteryzują się dużym zasoleniem, czyli nadmierną koncentracją łatwo rozpuszczalnych soli chlorków i siarczanów. Duże stężenia chlorków w ściekach z myjni obserwowane w okresie zimowym wynika przede wszystkim z obecności chlorku sodu i chlorku wapnia stosowanego jako środek do rozmrażania i zwalczania śliskości zimowych na drogach i innych ciągach komunikacyjnych. Z kolei obecność siarczanów w ściekach technologicznych może wynikać ze stosowania reagentów i środków myjących. Stężenie chlorków w ściekach z myjni kształtowało się na poziomie od 144,0 do 424,0 mg Cl-/dm3, efektem czego dobowy i roczny ładunek zanieczyszczeń odprowadzany do oczyszczalni wynosił 0,6÷3,1 kg Cl-/d (śr. 1,6 kg Cl-/d) i 204,3÷1132,1 kg Cl-/rok (śr. 592,7 kg Cl-/rok). Zawartość siarczanów w ściekach oscylowała w przedziale 49,2÷94,6 mg SO43-/dm3. Ładunki siarczanów w ściekach generowane w myjniach kształtowały się na poziomie 0,2÷0,89 kg SO43-/d i 72,9÷323,1 kg SO43-/rok, przy średniej wartości 0,49 kg SO43-/d i 177,6 kg SO43-/rok. Najmniejszym zasoleniem charakteryzowały się ścieki z myjni I, a największym ścieki z myjni M. Nie odnotowano przekroczenia pozwolenia wodnoprawnego przez poszczególne myjnie samochodowe.

Jakość ścieków powstających w myjniach samochodowych

Rys. 3. Jakość ścieków powstających w myjniach samochodowych

Poza zanieczyszczeniami przedstawionymi powyżej również metale ciężkie stanowią substancje niebezpieczne w ściekach generowanych w myjniach samochodowych. Obecność metali ciężkich w ściekach dopływających do oczyszczalni miejskiej wpływa na jakość osadów ściekowych i może dyskwalifikować ich wykorzystywanie w celach rolniczych. Zawartość metali ciężkich w ściekach z myjni kształtuje się na niskim poziomie, w porównaniu do ścieków pochodzących z innych źródeł przemysłowych (tab. 3). Kuzemko [2] wykazał znikomy wpływ ścieków z myjni na finalną zawartość metali ciężkich w osadach ściekowych.

Tab. 3. Zawartość metali ciężkich w ściekach z myjni samochodowych [2]

Metal ciężki Jednostka Wartość
Miedź µg Cu/dm3 39,0
Cynk µg Zn/dm3 112,0
Kadm µg Cd/dm3 0,6
Ołów µg Pb/dm3 3,0
Chrom µg Cr/dm3 5,0
Rtęć µg Hg/dm3 280,0
Nikiel µg Ni/dm3 7,0
Arsen µg As/dm3 3,6

Na podstawie średnich wartości analizowanych wskaźników zanieczyszczeń określono całkowite ładunki zanieczyszczeń odprowadzane z 14 myjni samochodowych do oczyszczalni ścieków w Rzeszowie (tab. 4). Analiza danych wskazuje, że całkowite obciążenie ładunkiem zanieczyszczeń organicznych oczyszczalni ścieków w 2016 roku wyniosło 35351 RLM. Udział ładunku zanieczyszczeń organicznych z myjni samochodowych dopływający do oczyszczalni był marginalny i stanowił odpowiednio 0,066% (ChZT) i 0,038% (BZT5) całkowitego obciążenia substratowego oczyszczalni ścieków. W puli zanieczyszczeń dopływających do oczyszczalni, odsetek ładunku fosforu ogólnego z myjni samochodowych osiągnął poziom 0,29%. Natomiast w przypadku zawiesiny ogólnej stwierdzono 0,085% udział w sumarycznym dopływie do oczyszczalni.

Tab. 4. Całkowity ładunek zanieczyszczeń odprowadzanych z myjni samochodowych

Wskaźnik zanieczyszczenia Średnie stężenie

[mg/dm3]

Ładunek całkowity

[kg/rok]

ChZT 329,4 8098,6
BZT5 86,3 2121,1
Zawiesiny ogólne 190,4 4681,1
Fosfor ogólny 16,9 414,6
Azot amonowy 7,1 173,4
Węglowodory ropopochodne 2,2 53,5
Substancje ekstrahujące się z eterem naftowym 15,6 382,9
Surfakanty anionowe (substancje powierzchniowo czynne anionowe) 7,5 184,5
Siarczany 70,6 1735,1
Chlorki 246,0 6048,1

5. Podsumowanie

Myjnia samochodowa generuje ścieki przemysłowe, które w swoim składzie mogą zawierać m.in. substancje ropopochodne, substancje powierzchniowo czynne, siarczany, chlorki i metale ciężkie. Dlatego też myjnia samochodowa zaliczana jest do obiektów, które wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego.

Analiza udostępnionych danych wykazała, że ścieki z myjni samochodowych zlokalizowanych na terenie miasta Rzeszów mają znikomy udział w ilości ścieków doprowadzanych do oczyszczalni. Również generowane stężenia oraz ładunki poszczególnych zanieczyszczeń nie wpływają znacząco na pracę oczyszczalni, do której odprowadzane są ścieki. Niemniej jednak należy prowadzić monitoring ilości i jakości ścieków odprowadzanych z tego typu zakładów usługowych, w celu wyeliminowania ich ewentualnego negatywnego wpływu na środowisko naturalne.

Rozważania przeprowadzone w niniejszej pracy mogą być pomocne przy bilansowaniu ładunków zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych na etapie budowy bądź modernizacji oczyszczalni ścieków na terenie, gdzie funkcjonują myjnie samochodowe. Dotyczy to przede wszystkim małych oczyszczalni ścieków o niewielkiej przepustowości, dla których dopływ ścieków przemysłowych może mieć znaczący wpływ na procesy oczyszczania ścieków i przeróbkę osadów ściekowych.

Studium tematu wskazuje również na problem bezpośredniego zanieczyszczania środowiska wodnego ściekami z mycia samochodów, bowiem wielu kierowców wybiera ręczne mycie swoich pojazdów na terenie swoich posesji. Podczas takiego mycia samochodów mogą powstawać spływy powierzchniowe, które przedostają się do gruntu lub do kanalizacji deszczowej.

dr inż. Adam Masłoń, mgr inż. Joanna Czarnota, Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury, Zakład Inżynierii i Chemii Środowiska

Bibliografia

  1. Heidrich Z., Witkowski A., 2010. Urządzenia do oczyszczania ścieków. Projektowanie, przykłady obliczeń. Wydawnictwo Seidel-Przywecki.
  2. Kuzemko J., 2016. Kontrole jakości ścieków z myjni pojazdów. Kierunek WOD-KAN, 1, s. 52-54.
  3. Lejda K., Zielińska E., 2015. Uwarunkowania proekologiczne w obiektach zaplecza technicznego transportu samochodowego. Logistyka, 5, s. 341-50, CD1
  4. Podbiera-Matysik K., Gorazda K., Wzorek Z., 2012. Efektywność oczyszczenia ścieków pochodzących z myjni samochodowej. Czasopismo Techniczne. Mechanika, R. 109, z. 9-M, s. 235-252
  5. Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz.U. 2006 nr 136 poz. 964)
  6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2005 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, których wprowadzanie w ściekach przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego (Dz.U. 2005 nr 233 poz. 1988).
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2014 poz. 1800).
  8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2010 nr 213 poz. 1397).
  9. Strona internetowa: http://www.myjniaecowash.pl (08.09.2017 r.)
  10. Strona internetowa: https://www.olx.pl (08.09.2017 r.)
  11. Strona internetowa: www.myjnie.com (12.09.2017 r.)
  12. Uchwała nr XXVI/567/2016 Rady Miasta Rzeszowa z dnia 17 maja 2016 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miasto Rzeszów
  13. Ustawa o odpadach (Dz.U. z 2013 r., poz.21)
  14. Ustawa Prawo wodne (Dz.U. 2001 r., nr 115, poz.1229 z późn. zm).
  15. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622 z późn. zm.)
  16. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 r., nr 199, poz.1227)
  17. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. 2001 nr 72 poz. 747).
  18. Zielińska E., 2016. The role and importance car washes in Poland. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe. R. 17, nr 12, s. 520-523.

fot. na otwarcie pixabay.com

forum-eksploatatora Artykuł pochodzi z dwumiesięcznika „Forum Eksploatatora”; listopad/grudzień 2017. Tekst opublikowany w oryginalnej formie dostarczonej przez wydawcę – Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.

Partner Portalu

Partner Portalu

reklama

 

partner merytoryczny