zmiany w zakresie usuwania drzew

Zmiany w zakresie usuwania drzew i krzewów

Wraz początkiem 2017 r. weszły w życie przepisy Ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (DzU z 2016 r. poz. 2249), wprowadzające istotne zmiany w zakresie usuwania drzew i krzewów.

Omawiana ustawa została podpisana przez Prezydenta RP 28 grudnia 2016 r., a następnie – dwa dni później – opublikowana w Dzienniku Ustaw. A zatem znajdujące się w tym akcie prawnym przepisy weszły w życie niemal niezwłocznie po opublikowaniu, zgodnie bowiem z jej przepisem art. 5 zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2017 r.

Już na wstępie należy zaznaczyć, że wprowadzane mocą omawianej ustawy zmiany istotnie wpływają na obecnie funkcjonujący system uzyskiwania zezwoleń i uiszczania opłat za usuwanie drzew i krzewów. Nowelizacja przenosi bowiem główny ciężar dotyczący regulowania tych kwestii na samorządy gminne, jednocześnie znacząco liberalizując przepisy dotyczące wycinki na posesjach należących do osób fizycznych.

Usuwanie drzew z prywatnych posesji

Niewątpliwe najistotniejsze zmiany – z punktu widzenia „zwykłego obywatela” – dotyczą usuwania drzew z prywatnych posesji należących do osób fizycznych. Zgodnie z art. 1 pkt 2a tiret trzecie nowelizacji, do art. 83f ust. 1 Ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. DzU. z 2016 r. poz. 2134, ze zm. – UOP), zawierającego katalog wyłączeń od obowiązku uzyskania zezwolenia na wycinkę drzew lub krzewów, dodany został pkt 3a oraz pkt 3b w znaczący sposób poszerzające ów katalog.

W myśl pierwszego z nowych przepisów, obowiązek uzyskania zezwolenia nie będzie, co do zasady, w ogóle obowiązywał w przypadku drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych. Warto jednak podkreślić, że ów wyjątek będzie obowiązywał jedynie, kiedy drzewo lub krzew będą usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Co istotne, przepis ten nie zawiera żadnego ograniczenia mówiącego o maksymalnej wielkości drzewa czy powierzchni zajmowanej przez krzewy, które mogą zostać usunięte bez zezwolenia z nieruchomości stanowiącej własność osoby fizycznej.

Drugi z dodanych mocą nowelizacji przepisów wyłącza natomiast obowiązek uzyskania zezwolenia na wycinkę w przypadku drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. Możliwe będzie zatem usuwanie bez zezwolenia tzw. samosiejek z terenów od lat niewykorzystywanych na cele rolnicze, w celu przywrócenia im tego charakteru.

Zliberalizowane przepisy o usuwaniu drzew i krzewów

Dodatkowo należy wskazać, że modyfikacji uległ art. 83f ust. 3 UOP. Zgodnie z jego dotychczasowym brzemieniem, w przypadku, kiedy usunięcie danego drzewa lub krzewu nie podlegało pod żaden z innych wyjątków wymienionych w ustawie, to mogło zostać usunięte bez zezwolenia, jeżeli obwód jego pnia, mierzony na wysokości 5 cm, nie przekraczał 35 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej a także platanu klonolistnego, oraz 25 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.
Nowelizacja zmieniła natomiast sposób określania wielkości drzewa, do którego usunięcia nie jest konieczne uzyskanie zgody. Bazując na nowych regulacjach, decydujące znaczenie ma obwód pnia na wysokości 130 cm. Zgoda na usunięcie drzewa nie jest obecnie konieczna, jeżeli obwód ten nie przekracza 100 cm w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego. W przypadku pozostałych gatunków drzew obwód nie może przekraczać 50 cm.

Oznacza to, że każde drzewo mniejsze niż podane wyżej wymiary może zostać od 1 stycznia 2017 r. usunięte, bez uzyskania administracyjnoprawnego zezwolenia. Co ważne, nie ma w tym przypadku znaczenia cel wycinki oraz forma własności gruntu, z którego drzewo jest wycinane.

Liberalizacja przepisów dotyczy także regulacji w zakresie obowiązku uiszczania opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Przed nowelizacją zwolnione z tej opłaty było wycięcie drzewa, którego obwód pnia, mierzony na wysokości 130 cm, nie przekraczał 75 cm w przypadku tzw. gatunków szybko rosnących (wskazanych już powyżej) oraz 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew. Od 1 stycznia br. obwody te zostały zmienione na odpowiednio 120 cm oraz 80 cm.

Samorząd nowym regulatorem

Poza wspomnianą wyżej liberalizacją przepisów w zakresie zarówno uzyskiwania zezwoleń, jak i obowiązku uiszczenia opłaty za usuwane drzew i krzewów omawiana nowelizacja wprowadza też istotne zmiany o charakterze systemowym. Przepisy wprowadzane do UOP mocą nowelizacji nakładają bowiem na samorządy gminne nowe możliwości regulacyjne w obszarze omawianej materii.

Zgodnie z nowo wprowadzonym art. 83f ust. 1a ustawy o ochronie przyrody, rada gminy otrzymała kompetencje do rozszerzenia katalogu przypadków, w których uzyskanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu nie będzie konieczne – poza przypadkami wprost wynikającymi z przepisów ustawy o ochronie przyrody. Ustanawiając dodatkowe wyjątki, rada gminy ma kierować się zarówno cechami samego drzewa lub krzewu (takimi jak jego gatunek, wielkość czy wiek), jak i celem wycinki oraz cechami nieruchomości, z której dany obiekt przyrodniczy ma zostać usunięty. W szczególności kryterium może być np. położenie danego drzewa na nieruchomości znajdującej się w pasie drogi publicznej.

Co więcej, od 1 stycznia 2017 r. – w myśl nowego art. 85 ust. 4a UOP – to na radzie gminy spoczywa obowiązek ustalenia wysokości stawek opłat pobieranych za usunięcie drzewa lub krzewu. Ustawa wprowadza bowiem jedynie górną granicę wysokości stawki, na poziomie 500 zł za każdy centymetr obwodu pnia drzewa oraz 200 zł za każdy metr kwadratowy krzewu. Ustalając stawki opłaty rada gminy może bądź ustanowić jednolite stawki dla wszystkich drzew i krzewów, bądź zróżnicować je ze względu na gatunek oraz wielkość drew i krzewów. Ustawa nie przewiduje możliwości różnicowania stawek ze względu na inne czynniki, np. charakter obszaru, z którego drzewo jest usuwane. Co istotne, w przypadku nieustalenia stawek przez radę gminy zastosowanie będą musiały znaleźć stawki maksymalne.

Warto wskazać, że dotychczas kwestie związane z wysokością opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu regulowane były na poziomie centralnym w samej ustawie o ochronie przyrody oraz w odpowiednich rozporządzeniach Ministra Środowiska. Wprowadzenie rozwiązania decentralizacyjnego w tym zakresie jest co najmniej kontrowersyjne, doprowadzi bowiem do sytuacji obowiązywania na obszarach różnych gmin odmiennych stawek opłaty za usuwanie tego samego gatunku drzewa. Wątpliwości w tym zakresie potęguje jeszcze fakt, iż rady gmin uzyskały także, na podstawie nowego art. 86 ust. 1a UOP, kompetencje do wprowadzania dodatkowych, pozaustawowych zwolnień z opłaty – w drodze uchwały rady gminy, z zastosowaniem analogicznych kryteriów jak w przypadku uchwał dotyczących dodatkowych przesłanek zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia na wycinkę.

Samorządy mogą więcej

Podsumowując, należy jeszcze raz wskazać, że przepisy nowelizacji wprowadzają daleko bardziej liberalne regulacje w zakresie obowiązku zarówno uzyskiwania pozwoleń na usunięcie drzew i krzewów, jak i ponoszenia opłaty za tego typu czynności. Niewątpliwie najbardziej istotną dla większości obywateli zmianą jest umożliwienie wycinania drzew znajdujących się na prywatnych nieruchomościach, bez zgody odpowiedniego organu.

Z punktu widzenia systemowego, najważniejszą zmianą wydaje się natomiast przerzucenie dużego ciężaru regulacyjnego w odniesieniu do usuwania drzew i krzewów na organy stanowiące samorządów gminnych.

Organizacje ekologiczne wskazują, że nowe ukształtowanie przepisów w zakresie wycinki może spowodować masowe usuwanie drzew z posesji prywatnych, a także z terenów pasów drogowych. Niewątpliwie zagrożenie takie istnieje, niemniej jednak trudno dziś ocenić, jaki będzie rzeczywisty efekt działania nowych regulacji. Pozostaje zatem dokładnie przyglądać się ich funkcjonowaniu, gdyż z całą pewnością staną się one przedmiotem prac uchwałodawczych w wielu polskich gminach.

fot. pixabay.com

Partner Portalu

Partner Portalu

partner merytoryczny