Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, którego przepisy zaczęły obowiązywać od 11 października 2019 r., tak jak dotychczas dzieli przedsięwzięcia na „mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko” oraz „mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko”.
Rozróżnienie to ma przede wszystkim znaczenie dla przebiegu postępowania w przedmiocie wydania decyzji środowiskowej, a w szczególności decyduje o tym, czy w ramach tej procedury obligatoryjne będzie przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (sporządzenie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko). Analiza przepisów ustawy o odpadach i ustawy – Prawo ochrony środowiska prowadzi do wniosku, że rozróżnienie to będzie miało znaczenie także w toku innych postępowań administracyjnych, a co za tym idzie – ustalenie właściwej klasyfikacji przedsięwzięcia będzie istotne nie tylko dla tych przedsiębiorców, którzy planują ubiegać się w kolejnych miesiącach o decyzję środowiskową lub jej zmianę.
Zmiana klasyfikacji przedsięwzięcia znacząco oddziaływającego na środowisko w gospodarce odpadami
W katalogu przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko pojawiły się m.in. instalacje do przetwarzania odpadów innych niż niebezpieczne oraz niebędących biomasą, w tym składowiska odpadów innych niż niebezpieczne, mogące przyjmować odpady w ilości nie mniejszej niż 10 t na dobę lub o całkowitej pojemności nie mniejszej niż 25 000 t, z wyłączeniem instalacji do wytwarzania biogazu rolniczego (§2 ust. 1 pkt 47 rozporządzenia).
Dla przypomnienia, w poprzednim stanie prawnym do przedsięwzięć zawsze znacząco oddziałujących na środowisko zaliczano instalacje do przetwarzania odpadów niebezpiecznych, składowiska odpadów o określonej pojemności oraz instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne, przy zastosowaniu procesów termicznego przekształcania odpadów, krakingu odpadów, fizykochemicznej obróbki odpadów o wydajności nie mniejszej niż 100 ton dziennie, z wyłączeniem instalacji spalających odpady będące biomasą, w rozumieniu przepisów o standardach emisyjnych z instalacji.
Zmiana dotyka więc instalacje przetwarzające odpady inne niż niebezpieczne o „wydajności” nie mniejszej niż 10 t na dobę, niezależnie od tego, jakie procesy są w nich stosowane.
W związku z tym inwestorów czeka obecnie dłuższa i bardziej skomplikowana procedura uzyskania decyzji środowiskowej, z uwzględnieniem obowiązkowego raportu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i samej procedury oceny oddziaływania, a także konieczności zapewnienia udziału społeczeństwa w procedurze wydawania decyzji.
Jakie są dalsze skutki zmian?
Co ważne, a co nie wynika wprost z samego rozporządzenia, wraz z przeniesieniem przedsięwzięcia do grupy „zawsze znacząco oddziałujące na środowisko” zmienia się również właściwość rzeczowa organów wydających dla takich przedsięwzięć decyzję zezwalającą na zbieranie lub na przetwarzanie odpadów. Zgodnie z art. 41 ust. 3 pkt 1a ustawy o odpadach, marszałek województwa jest organem właściwym m.in. w sprawach dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko.
W tym miejscu warto także wspomnieć o ust. 6 przywołanego artykułu, zgodnie z którym – w przypadku prowadzenia w tym samym miejscu przedsięwzięć, z których co najmniej jedno należy do przedsięwzięć wymienionych w ust. 3 pkt 1, organem właściwym do wydania zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów jest marszałek województwa. Będzie on więc właściwy do wydania np. zezwolenia na zbieranie odpadów dla punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK) – o ile podmiot nie korzysta ze zwolnienia z jego uzyskania – nawet jeśli ilość zbieranych w nim odpadów nie przekroczy 3000 ton/rok, jeśli przykładowo PSZOK będzie zlokalizowany w tym samym miejscu, w którym przedsiębiorca prowadzi instalację do przetwarzania odpadów, która – zgodnie z rozporządzeniem – będzie klasyfikowana jako przedsięwzięcie zawsze znacząco oddziałujące na środowisko.
Marszałek wyda pozwolenia na wytwarzanie odpadów i emisyjne
Analogiczne rozwiązanie zostało przyjęte w przepisach ustawy – Prawo ochrony środowiska, tj. zgodnie z art. 378 ust. 2a pkt 1 i 2 tej ustawy, marszałek województwa będzie właściwy do wydania m.in. pozwoleń na wytwarzanie odpadów czy emisyjnych dla instalacji zaliczanych do grupy zawsze znacząco oddziałujących na środowisko oraz dla przedsięwzięć zlokalizowanych na terenie tego samego zakładu, co takie przedsięwzięcie.
Należy więc wziąć pod uwagę, że po zmianie przepisów to nie starosta zajmie się już tego typu sprawą. W praktyce może to wiązać się z wydłużeniem czasu załatwienia sprawy, biorąc pod uwagę liczbę wniosków o zmianę pozwoleń na zbieranie odpadów, na przetwarzanie odpadów czy pozwoleń zintegrowanych, jakie urzędy marszałkowskie będą rozpoznawały w kolejnych miesiącach, z uwagi na ostanie nowelizacje przepisów ustawy o odpadach.
Warto także przypomnieć art. 76 ust. 4 ustawy – Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którym na 30 dni przed terminem oddania do użytkowania nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji realizowanych jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, inwestor jest obowiązany poinformować wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o planowanym terminie zarówno oddania do użytkowania inwestycji, jak i zakończenia rozruchu instalacji, jeżeli jest on przewidywany.
Przepisy przejściowe
Zgodnie z §4 rozporządzenia, do przedsięwzięć stosuje się przepisy dotychczasowe, jeśli przed dniem 26 września 2019 r. wszczęto i nie zakończono przynajmniej jednego z postępowań w sprawie:
- decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
- zgłoszeń lub uchwał, o których mowa w art. 72 ust. 1-1b Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, tj.m.in.:
- decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych,
- decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
- zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów i zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów,
- zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,
- uchwały o ustaleniu lokalizacji inwestycji mieszkaniowej lub inwestycji towarzyszącej.
Jeśli postępowanie w przedmiocie wydania jednej z tych decyzji będzie wszczęte po 26 września 2019 r., względem niego będzie miała zastosowanie „nowa” klasyfikacja przedsięwzięcia, a w ślad za tym zmieni się właściwość organów do wydania takich decyzji.
Wobec wielu zmian w szeroko rozumianym prawie ochrony środowiska, jakie miały miejsce w ostatnich miesiącach, ale też w praktykach funkcjonowania organów, każde przedsięwzięcie wymaga szczegółowej, wielopoziomowej analizy prawnej, a w toku postępowań należy spodziewać się, że wątpliwości te będą, niestety, narastały.
