W poprzedniej części cyklu dotyczącego przepisów Ustawy z 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (DzU z 2015 r. poz. 774 – ustawa krajobrazowa) omówione zostały obligatoryjne treści uchwały reklamowej. Niniejszy artykuł będzie natomiast nawiązywał do elementów fakultatywnych zawartych w jej treści oraz zakresu przestrzennego uchwały.
Fakultatywne elementy uchwały reklamowej
Oprócz opisanych w poprzednim artykule obligatoryjnych elementów uchwały reklamowej, art. 37a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (u.p.z.p.) reguluje także fakultatywne rozwiązania, które rada gminy może umieścić w treści uchwały. Katalog takich elementów znajduje się w ust. 3 oraz 10 wspomnianego przepisu. Zawiera on:
- rodzaje obiektów małej architektury, które nie wymagają dostosowania do zakazów, zasad lub warunków określonych w uchwale;
- obszary oraz rodzaje ogrodzeń, dla których następuje zwolnienie z obowiązku dostosowania ogrodzeń istniejących w dniu wejścia uchwały w życie do zakazów, zasad lub warunków w niej określonych;
- zakaz sytuowania ogrodzeń oraz tablic reklamowych i urządzeń reklamowych, z wyłączeniem szyldów.
Dwa pierwsze rozwiązania dotyczą możliwości ustanowienia przez radę gminy wyłączeń ze wspomnianego w poprzedniej części cyklu obowiązku dostosowania określonych obiektów, istniejących w dniu wejścia w życie uchwały reklamowej, do zawartych w niej regulacji. Warto jednak zaznaczyć, że ewentualność taka nie obejmuje tablic i urządzeń reklamowych, zatem obiektów kluczowych – z punktu widzenia ratio legis przyjmowania uchwały reklamowej. Możliwość ustanowienia wyłączeń dotyczy jedynie mniej istotnych elementów, tj. obiektów małej architektury oraz ogrodzeń.
Niezwykle ważkie znaczenie ma natomiast fakultatywna regulacja, wskazana w punkcie trzecim przedstawionego powyżej wyliczenia, czyli możliwość ustanowienia przez radę gminy zakazu sytuowania ogrodzeń, a także tablic oraz urządzeń reklamowych (z wyłączeniem szyldów) na określonym obszarze. Jego podstawą normatywną jest przepis art. 37a ust. 3 u.p.z.p. Możliwość wprowadzenia przez radę gminy całkowitego zakazu sytuowania obiektów o charakterze reklamowym (z wyłączeniem szyldów) na danym obszarze jest niezwykle silnym narzędziem kształtowania polityki reklamowej i może znacząco wpływać zarówno na organizację i zagospodarowanie przestrzeni, jak i na rentowność, a nawet możliwość prowadzenia określonych rodzajów działalności gospodarczej, związanych z szeroko rozumianą reklamą. Warto podkreślić, że zakazem takim nie mogą zostać objęte szyldy. Ich wyłączenie z omawianego zakazu spowodowane jest faktem, że tego typu obiekty mają charakter bardziej informacyjny niż reklamowy, w związku z czym ustanowienie możliwości całkowitego zakazu ich sytuowania nie znajduje racjonalnego uzasadnienia.
Omówione elementy uchwały reklamowej – zarówno obligatoryjne, jak i fakultatywne – zostały precyzyjnie określone przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jako że zakres uchwały został określony w sposób zupełny, nie może być w żadnym razie interpretowany rozszerzająco. W szczególności należy zauważyć, że niedopuszczalne wydaje się umieszczenie w uchwale reklamowej np. wymogu uzgodnienia zamiaru usytuowania danego urządzenia reklamowego z plastykiem miejskim czy też wprowadzenie szczególnych uprawnień do opiniowania lokalizacji elementów wyposażenia przestrzeni (m.in. słupów i tablic ogłoszeniowych) przez głównego architekta miasta. Takie elementy nie zostały bowiem wprost wskazane w przepisach ustawy, nie sposób zatem uznać ich umieszczenie w treści uchwały za działanie posiadające jakąkolwiek podstawę prawną.
Zasięg przestrzenny uchwały reklamowej
Po omówieniu treści uchwały reklamowej, kilka słów należy poświecić jej zasięgowi przestrzennemu. Zgodnie z art. 37a ust. 5 u.p.z.p., uchwała reklamowa dotyczy całego terenu gminy, z wyłączeniem jedynie terenów zamkniętych, ustalonych przez inne organy niż ministra właściwego ds. transportu. Na terenie danej gminy może zatem funkcjonować – w myśl powyższego przepisu – tylko jedna uchwała reklamowa, obejmująca cały jej teren.
Regulacja dotycząca zakresu przestrzennego jest zatem odmienna niż w przypadku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które – pomimo że charakterem są podobne do uchwały reklamowej – dotyczyć mogą nawet pojedynczych działek. Jest ona natomiast zbieżna z przepisami dotyczącymi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, które też uchwalane jest dla całego terenu gminy.
Artykuł 37a ust. 6 u.p.z.p. pozwala jednak radzie gminy modyfikować regulacje zawarte w uchwale reklamowej dla poszczególnych obszarów danej gminy. Konieczne jest jednak dokładne określenie granic owych obszarów. Wskazaniu takowych granic, zgodnie z art. 37a ust. 7 u.p.z.p., może służyć załącznik graficzny wraz z jednoznacznym opisem, nie jest on jednak obligatoryjny, a dla określenia granic obszarów wystarczające jest ich dokładne opisane w formie tekstowej.
W praktyce powyższy przepis oznacza, że rada gminy może wyznaczyć w ramach terenu gminy określone „strefy”, charakteryzujące się różnym stopniem rygoryzmu w zakresie ograniczeń dotyczących lokalizowania reklam. W przypadku dużych miast nie można wykluczyć, że dla obszaru ścisłego historycznego centrum mógłby zostać przyjęty np. całkowity zakaz sytuowania reklam, natomiast dla terenów o charakterze mieszkalnym czy też przemysłowym ograniczenia byłyby dalece mniej restrykcyjne.
Co ważne, obowiązek objęcia zakresem przestrzennym całego terenu gminy dotyczy tylko „pierwotnej” uchwały reklamowej. Ewentualne jej nowelizacje mogą dotyczyć już tylko określonego obszaru na terenie gminy, który będzie musiał być wszakże dokładnie wskazany – w zgodzie z art. 37a ust 6 u.p.z.p.
Warto podkreślić, że przyjęcie uchwały reklamowanej dla terenu gminy wywołuje skutek w postaci utraty mocy regulacji dotyczących reklam i ogrodzeń w obowiązujących na terenie gminy miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, o ile takie regulacje były w nich zamieszczone, na podstawie uchylonego już art. 15 ust. 3 pkt 9 u.p.z.p. Skutek uchylenia tych zapisów wprost przewiduje art. 12 ust. 2 ustawy krajobrazowej. Do dnia wejścia w życie uchwały reklamowej wszystkie regulacje podjęte na podstawie wspomnianego przepisu zachowują jednak swoją moc obowiązującą. Ich automatyczne uchylenie następuje zatem dopiero w momencie wejścia w życie uchwały reklamowej.
Olbrzymie znaczenie uchwały reklamowej
Jak wynika z przeprowadzonych rozważań nad zakresem zarówno merytorycznym, jak i przestrzennym uchwały reklamowej, jej ewentualne przyjęcie (pamiętać wszakże należy, że jej uchwalenie jest w pełni zależne od woli rady gminy, która nie ma takiego obowiązku) będzie miało olbrzymie znaczenie zarówno w zakresie organizacji i zagospodarowania przestrzeni, jak i w wymiarze gospodarczym. Podjęcie tego typu uchwały będzie bowiem miało niebagatelne znaczenie dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, związaną z reklamami, gdyż może ona wprowadzić istotne ograniczenia, które rzutować mogą na sposób, a w niektórych przypadkach nawet na możliwość prowadzenia tego typu działalności, zwłaszcza jeżeli przyjęta uchwała przewidywać będzie zakaz sytuowania reklam na danym obszarze, np. historycznego centrum miasta.
fot. na otwarcie sozosfera.pl
