Ustawa krajobrazowa – narzędzie kształtowania ładu reklamowego Cz. I.

Wraz z wejściem w życie Ustawy z 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (DzU z 2015 r. poz. 774 – ustawa krajobrazowa) rady gmin uzyskały nowe kompetencje w zakresie możliwości kształtowania ładu reklamowego na swoim terenie. W rozpoczynającym się cyklu artykułów omówione zostaną, wprowadzone ową ustawą, instrumenty prawne oraz konsekwencje ich ewentualnego zastosowania przez radę gminy.

Wspomniana ustawa znacząco poszerzyła regulacje dotyczące kształtowania ładu reklamowego, nadała bowiem radom gmin nowe kompetencje, polegające na możliwości przyjęcia dla terenu gminy tzw. uchwały reklamowej oraz wprowadzenia opłaty reklamowej. Jednak przed szczegółowym omówieniem tych dwóch instrumentów prawnych należy wskazać, że na mocy ustawy krajobrazowej do Ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. DzU z 2015 r. poz. 199, z późn. zm. – u.p.z.p.) dodane zostały definicje zarówno samego pojęcia reklamy, jak i obiektów służących jej ekspozycji. Omówienie kwestii definicyjnych jest zagadnieniem podstawowym, będzie bowiem determinowało, jakie kategorie obiektów mogą zostać objęte działaniami gminy w zakresie zarówno uchwały, jak i opłaty reklamowej.

Pojęcie reklamy na gruncie u.p.z.p.
Samo pojęcie reklamy zostało zdefiniowane w dodanym przez ustawę krajobrazową art. 2 pkt 16a u.p.z.p. Zgodnie z definicją znajdującą się w tym przepisie poprzez reklamę rozumie się „upowszechnianie w jakiejkolwiek wizualnej formie informacji promującej osoby, przedsiębiorstwa, towary, usługi, przedsięwzięcia lub ruchy społeczne”.

W tak sformułowanej definicji już na pierwszy rzut oka widać, iż odnosi się ona jedynie do samej czynności, polegającej na przekazywaniu określonej treści, we wskazanej formie. Nie bierze ona zatem pod uwagę aspektu materialnego reklamy. Formę reklamy wskazany przepis ogranicza do formy wizualnej, nie ma zatem wątpliwości, że reklamą – w rozumieniu u.p.z.p. – nie będzie upowszechnianie informacji np. w formie dźwiękowej. Omawiany przepis określa także, czego ma dotyczyć przekazywana informacja. Wskazuje on wyraźnie, że reklama ma promować osoby, przedsiębiorstwa, towary, usługi, przedsięwzięcia lub ruchy społeczne. Mimo że katalog ten ma charakter zamknięty, to w istocie jest on bardzo szeroki. Użyte w przepisie określenia, takie jak np. „przedsięwzięcie”, nie są bowiem w żaden sposób doprecyzowane, powinny być zatem rozumiane możliwie szeroko i obejmować wszelkie zamierzenia o charakterze zarówno komercyjnym, jak i niekomercyjnym.

Definicje dotyczące materialnego aspektu reklamy
Do aspektu materialnego przedsięwzięć związanych z reklamą odnoszą się natomiast trzy pozostałe definicje dodane przez ustawę krajobrazową, tj. tablicy reklamowej, urządzenia reklamowego i szyldu.

Definicje tablicy oraz urządzenia reklamowego znajdują się odpowiednio w art. 2 pkt 16b i 16c u.p.z.p. i zostały tak skonstruowane, aby – uzupełniając się – możliwie szeroko zakreślać katalog nośników materialnych, mogących służyć ekspozycji reklamy.

Przez tablicę reklamową ustawa rozumie „przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, o płaskiej powierzchni służącej ekspozycji reklamy, w szczególności baner reklamowy, reklamę naklejaną na okna budynków i reklamy umieszczane na rusztowaniu, ogrodzeniu lub wyposażeniu placu budowy, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem”.

Urządzeniem reklamowym jest natomiast – w myśl przepisów ustawy – przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, inny niż tablica reklamowa, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem”.

Analizując powyższe definicje legalne, na wstępie trzeba zauważyć, że przepisy te dzielą obiekty, uznawane za tablicę lub urządzenie reklamowe, na dwie kategorie: na przedmioty, które zawsze będą uznawane za tablicę lub urządzenie reklamowe, niezależnie od tego, czy faktycznie znajduje się na nich jakaś reklama (tj. przedmioty przeznaczone do ekspozycji reklamy), oraz na przedmioty, które za tablicę, lub urządzenie reklamowe uznawane zostają dopiero w momencie, kiedy reklama jest na nich faktycznie eksponowana (np. okna budynków).

Pewne trudności może budzić rozróżnienie samej tablicy czy też urządzenia reklamowego od obiektu, na którym są one usytuowane. Zgodnie bowiem z przytoczonymi definicjami, „w skład” zarówno tablicy, jak i urządzenia reklamowego wchodzą również elementy konstrukcyjne i zamocowania. Z praktycznego punktu widzenia, mogą zatem pojawić się problemy z rozróżnieniem, w którym momencie mówimy jeszcze o obiekcie, na którym dana tablica czy urządzenie są zamontowane, a w którym są one już z elementami służącymi do ich zamocowania.

Podkreślić należy, że z przedmiotowego zakresu definicji zarówno tablicy, jak i urządzenia reklamowego, zostały wyłączone drobne przedmioty codziennego użytku, wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem. Urządzeniem reklamowym nie będzie zatem np. długopis z umieszczonym logo czy też hasłem reklamowym.
Ostatnią z definicji zawartych w u.p.z.p., istotną z punktu widzenia kształtowania ładu reklamowego, jest pojęcie szyldu. Zgodnie z art. 2 pkt 16d u.p.z.p., przez szyld należy rozumieć „tablicę reklamową lub urządzenie reklamowe informujące o działalności prowadzonej na nieruchomości, na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajdują”.

W istocie zatem szyld jest specjalnym rodzajem tablicy lub urządzenia reklamowego, które informuje jednak jedynie o działalności prowadzonej na danej nieruchomości, na której szyld się znajduje. Co istotne, działalność ta nie musi mieć charakteru gospodarczego. Szyldem będą więc także tablice lub urządzenia reklamowe odnoszące się do innych rodzajów działalności, w tym organizacji społecznych czy też instytucji publicznych.

Definicje – podstawowe znaczenie
Ustawa krajobrazowa dodała do teksu ustawy planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym szereg definicji legalnych dotyczących zarówno samej reklamy, jak i nośników reklamowych. Jako że definicja reklamy pozbawiona jest aspektu materialnego, do którego odnoszą się z kolei definicje tablicy reklamowej, urządzenia reklamowego oraz szyldu, to właśnie te definicje będą miały podstawowe znaczenie dla rady gminy w toku prac nad uchwalaniem zarówno uchwały, jak i opłaty reklamowej. Wyznaczają one bowiem zakres obiektów, które mogą zostać objęte ww. instrumentami prawnymi. O tym szczegółowo będą traktowały kolejne artykuły dotyczące tematyki kształtowania ładu reklamowego.

fot. na otwarcie pixabay.com

Partner Portalu

Partner Portalu

partner merytoryczny