W 2021 r. ostatecznego kształtu powinna nabrać unijna legislacja dotycząca „zielonej taksonomii”. Taksonomię ustanowiono Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088.
Legislacja dotycząca „zielonej taksonomii” – kogo i do czego zobowiązuje Rozporządzenie 2020/852?
Wspomniane rozporządzenie zobowiązuje uczestników rynku finansowego, oferujących produkty finansowe służące do inwestycji w działalność gospodarczą przyczyniającą się do realizacji celów środowiskowych, do publikowania informacji o celach środowiskowych, do których osiągnięcia przyczynia się dane przedsięwzięcie, oraz do wyjaśniania, dlaczego doinwestowywana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo. W efekcie ciężar dostarczenia tych informacji uczestnikowi rynku finansowego spoczywać będzie na doinwestowywanych przez niego podmiotach. Rozporządzenie 2020/852 zobowiązuje również duże przedsiębiorstwa niefinansowe, zatrudniające więcej niż 500 pracowników, podlegające obowiązkom sprawozdawczym wynikającym z dyrektywy 2013/34/UE i 2014/95/UE dotyczącym zrównoważonej ekologicznie działalności gospodarczej, do publikowania również informacji o tym, w jaki sposób i w jakim zakresie działalność przedsiębiorstwa jest związana z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona pod względem środowiskowym. Przedsiębiorstwa niefinansowe ujawniać mają w szczególności:
a) udział procentowy ich obrotu pochodzący z produktów lub usług związanych z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo,
b) udział procentowy ich nakładów inwestycyjnych oraz wydatków operacyjnych odpowiadający aktywom lub procesom związanym z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo.
Działalność zrównoważona pod względem środowiskowym
W celu jednolitego egzekwowania opisanych wyżej obowiązków sprawozdawczych, rozporządzenie 2020/852 ustanawia zasady klasyfikacji działalności gospodarczej jako zrównoważonej pod względem środowiskowym. Zgodnie z nimi, działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona pod względem środowiskowym, jeżeli:
a) w znacznym stopniu przyczynia się do osiągnięcia jednego lub więcej opisanych niżej celów środowiskowych,
b) nie szkodzi znacząco żadnemu z tych celów środowiskowych,
c) jest prowadzona zgodnie z minimalnymi zabezpieczeniami,
d) spełnia techniczne kryteria screeningu, ustanowione przez Komisję Europejską.
W rozporządzeniu 2020/852 określono sześć celów środowiskowych:
a) łagodzenie skutków zmiany klimatu,
b) dostosowanie do zmiany klimatu,
c) zrównoważone użytkowanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
d) przejście na gospodarkę obiegową,
e) zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola,
f) ochrona i odbudowa różnorodności biologicznej i ekosystemów.
Zgodnie z rozporządzeniem, na poziomie UE klasyfikacja działalności gospodarczej jako zrównoważonej pod względem środowiskowym powinna w przyszłości służyć również jako podstawa dla innych środków ekonomicznych i regulacyjnych, w tym polityk unijnych, wspierających zrównoważone finansowanie. Można zatem założyć, że spełnienie technicznych kryteriów omawianej klasyfikacji działalności będzie wkrótce miało kluczowe znaczenie także przy dystrybucji środków z funduszy europejskich.
Techniczne kryteria screeningu
Ustanawiane i aktualizowane przez Komisję Europejską, w drodze aktów delegowanych na mocy rozporządzenia 2020/852, techniczne kryteria screeningu kwalifikujące działalność jako zrównoważoną pod względem środowiskowym dla każdego z sześciu celów środowiskowych powinny m.in:
– określać minimalne wymagania, które muszą być spełnione, aby uniknąć znacznej szkody dla któregokolwiek z celów środowiskowych,
– uwzględniać w najszerszym możliwym zakresie progi ilościowe, a w przeciwnym razie – określać wymogi jakościowe;
– w stosownych przypadkach opierać się na unijnych systemach oznakowania i certyfikacji, metodach oceny śladu środowiskowego i unijnych systemach klasyfikacji statystycznej oraz uwzględniać obowiązujące przepisy UE;
– w miarę możliwości wykorzystywać wskaźniki zrównoważonego rozwoju, o których mowa w art. 4 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2019/2088;
– opierać się na rozstrzygających dowodach naukowych i zasadzie ostrożności, zapisanej w art. 191 Traktatu Ustanawiającego Unię Europejską;
– uwzględniać cykl życia;
– obejmować wszystkie istotne rodzaje działalności gospodarczej w ramach danego sektora;
– być łatwe w stosowaniu i ustanowione w sposób ułatwiający weryfikację ich zgodności.
Legislacja dotycząca „zielonej taksonomii” – projekty zestawów kryteriów screeningowych
21 kwietnia 2021 r. Komisja Europejska opublikowała projekty dwóch zestawów technicznych kryteriów screeningowych: pierwszy dotyczący określenia warunków, w jakich działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w łagodzenie skutków zmiany klimatu, i drugi dotyczący warunków, w jakich działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w przystosowanie do zmiany klimatu. Obejmują one blisko 100 rodzajów działalności gospodarczej w sektorach: 1) rolnictwa i leśnictwa, 2) ochrony środowiska i rekultywacji, 3) przetwórstwa przemysłowego, 4) energetyki, 5) dostaw wody, gospodarowania ściekami i odpadami oraz działalności związanej z rekultywacją, 6) transportu, 7) budownictwa i obsługi nieruchomości, 8) informacji i komunikacji, 9) działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej, 10) działalności finansowej i ubezpieczeniowej, 11) edukacji, 12) opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, 13) sztuki, rozrywki i rekreacji.
W czerwcu 2021 r. planowane jest rozpoczęcie konsultacji społecznych w sprawie projektów kryteriów screeningu dotyczących pozostałych czterech celów środowiskowych (zrównoważone wykorzystanie i ochrona zasobów wodnych i morskich, przejście na gospodarkę cyrkulacyjną, zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola, ochrona i odbudowa różnorodności biologicznej i ekosystemów).
Z kolei 7 maja 2021 r. Komisja opublikowała projekt rozporządzenia określającego treść i sposób prezentacji informacji ujawnianych przez przedsiębiorstwa podlegające przepisom art. 19a lub 29a dyrektywy 2013/34/UE dotyczącym zrównoważonej ekologicznie działalności gospodarczej, oraz określającego metodykę wypełnienia tego obowiązku ujawniania informacji.
Legislacja dotycząca „zielonej taksonomii” – weryfikacja oświadczeń
Obowiązki nałożone na przedsiębiorców na mocy rozporządzenia 2020/852 mają zastosowanie w odniesieniu do celów środowiskowych opisanych jako „łagodzenie zmiany klimatu” i „przystosowanie do zmiany klimatu” od 1 stycznia 2022 r. W odniesieniu do pozostałych celów środowiskowych obowiązki nałożone na mocy rozporządzenia w sprawie taksonomii stosować się będzie od 1 stycznia 2023 r.
Rozporządzenie 2020/852 nie ustanawia szczególnych wymogów dla weryfikacji oświadczeń uczestników rynku finansowego lub dużych przedsiębiorstw w zakresie działalności zrównoważonej środowiskowo. Kwestia ta w stosunku do dużych przedsiębiorstw objęta jest postanowieniami dotyczącymi audytu, wynikającymi z dyrektywy 2013/34/UE. Państwa członkowskie UE powinny jednak zapewnić monitorowanie przestrzegania wymogów dotyczących ujawniania informacji określonych w rozporządzeniu oraz zapewnić, że ich właściwe organy posiadają wszelkie niezbędne uprawnienia do wykonywania swoich funkcji na mocy rozporządzenia. W wąskim zakresie obowiązek weryfikacji przewidują projekty dwóch zestawów technicznych kryteriów screeningowych, opublikowane przez Komisję Europejską, w odniesieniu do weryfikacji przeprowadzanej przez niezależną stronę trzecią deklarowanych ilościowych ograniczeń emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia.
Przegląd działalności i ujęcie w sprawozdawczości
Po opublikowaniu przez Komisję Europejską ostatecznych wersji aktów delegowanych zawierających kryteria screeningowe podmioty podlegające obowiązkom wynikającym z rozporządzenia 2020/852 powinny przystąpić do przeglądu prowadzonej przez nie działalności pod kątem spełniania przez nią bądź nie kryteriów zrównoważenia środowiskowego. W odniesieniu do celów środowiskowych „łagodzenie zmiany klimatu” i „przystosowanie do zmiany klimatu” informacje o tym należało będzie uwzględniać w sprawozdawczości, począwszy od sprawozdań za 2022 r., a w stosunku do pozostałych celów środowiskowych – począwszy od sprawozdań za 2023 r.
fot. na otwarcie sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne), tytuł i śródtytuły od redakcji
Artykuł opublikowany w ramach współpracy z Kancelarią Radców Prawnych Klatka i Partnerzy