Nieuwzględnienie okoliczności usunięcia lub zniszczenia przez posiadacza nieruchomości drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia i nałożenie w związku z tym sztywno określonej administracyjnej kary pieniężnej jest niezgodne z Konstytucją – orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 1 lipca 2014 r. Tym samym tracą moc art. 88 ust. 1 pkt 2 i art. 89 ust. 1 Ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w myśl których stosowana była tego typu praktyka. Wskazane przepisy przestaną obowiązywać po 18 miesiącach od daty ukazania się orzeczenia Trybunału w Dzienniku Ustaw.
W uzasadnieniu do wyroku TK podniósł, iż mechanizm prawny, który zobowiązuje posiadacza nieruchomości do uzyskania zezwolenia właściwego organu na usunięcie drzewa lub krzewu, co do zasady jest odpowiednim środkiem ochrony przyrody w tym zakresie. W przeciwnym wypadku mogłoby dojść do sytuacji, w których właściciele działek, kierując się czysto materialnymi motywami, mogliby niszczyć nawet bardzo wartościowy pod względem przyrodniczym i krajobrazowym drzewostan.
Jednak, w ocenie Trybunału, tego typu konstrukcja prawna narusza prawo własności oraz wykracza poza konstytucyjne granice proporcjonalności regulacji sankcji administracyjnych. Dzieje się tak nie tylko z uwagi na sposób ukształtowania w zakwestionowanych przepisach zasady odpowiedzialności za naruszenie ustawowego obowiązku, lecz również przez wzgląd na skalę represyjności w określaniu wysokości przewidzianych w nich kar pieniężnych.
Zdaniem TK, za uznaniem zarzutu naruszenia Konstytucji przemawia zarówno zbytnia dolegliwość kary, jak i automatyzm jej nakładania. Ustawodawca bowiem nakazuje stosowanie tej kary niejako mechanicznie, bez względu na zróżnicowanie przyczyn i okoliczności usunięcia drzewa (krzewu). Zakwestionowane przepisy nie uwzględniają chociażby sytuacji, w których uszkodzenie drzewa siłami przyrody lub jego chorobą sprawiają, że zagrażają one życiu lub zdrowiu użytkowników nieruchomości, a także innych osób – i to jest powodem jego usunięcia. W ustawie nie przewidziano nawet „stanu wyższej konieczności” (uregulowanego przepisami prawa cywilnego i karnego) jako przesłanki wyłączającej obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa i odpowiedzialności za ten czyn.
Na podstawie: http://trybunal.gov.pl
