O tym, że przygotowany został projekt ustawy o ochronie klimatu – poinformowała Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. Wśród jej założeń znajduje się m.in. obowiązek sprawdzania wpływu dużych inwestycji na klimat. Obejmuje ona również konieczność przeznaczania przynajmniej 1% PKB rocznie na inicjatywy proklimatyczne. Na mocy proponowanych przepisów powołano by Radę Ochrony Klimatu, a Polacy zyskaliby nowe prawo – prawo do bezpiecznego klimatu.
„Klimatyczny plan remontowy” – dlaczego projekt ustawy o ochronie klimatu jest ważny?
– Położyliśmy dzisiaj na stole projekt ustawy o ochronie klimatu. Nasza konstytucja nakłada na organy państwa obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego. Pora to zobowiązanie spełnić i zagwarantować nam prawo do życia w bezpiecznym klimacie – powiedziała Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, szefowa Fundacji ClientEarth. Słowa padły podczas konferencji prasowej otwierającej Tydzień Klimatyczny, czyli cykl debat o projekcie ustawy.
– Nasz projekt ustawy to coś w rodzaju klimatycznego planu remontowego dla Polski. Musimy przeprowadzić „remont”, który uodporni kraj na coraz gwałtowniejsze zjawiska atmosferyczne i uwolni od konieczności importu paliw z zagranicy. I pozwoli skutecznie obniżyć emisję gazów cieplarnianych. Przełoży się to na niższe ceny prądu, zmniejszy ślad węglowy polskich towarów. Pozwoli zachować konkurencyjność gospodarki i miejsca pracy, a nawet stworzyć nowe w „zielonych” branżach. Możemy to zrobić, mając precyzyjny cel w postaci osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej w 2050 r. – dodała Rudzińska-Bluszcz.
Jak informuje Fundacja ClientEarth, projekt ustawy zakłada, że Polska przyjmie prawnie wiążący cel osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej w 2050 r. Aby go osiągnąć, plan przewiduje wprowadzenie tzw. budżetów emisyjnych. Określą one limity emisji gazów cieplarnianych dla całego kraju oraz poszczególnych sektorów gospodarki, takich jak elektroenergetyka czy budownictwo. Limity emisji miałyby być sukcesywnie obniżane tak, aby najpóźniej do 2050 r. Polska była neutralna klimatycznie.
Ustawa o ochronie klimatu może sporo zmienić
Projekt ustawy został przygotowany przez zespół polskich prawników pod kierunkiem dra Marcina Stoczkiewicza. To wieloletni prezes Fundacji ClientEarth – jak podaje organizacja – ekspert w dziedzinie prawa ochrony środowiska.
– Nasz projekt, wzorem ustaw z innych państw, ma charakter ramowy. Zatem pozostawia rządzącym sporą swobodę w określeniu ścieżki dojścia do neutralności klimatycznej. Jest neutralny, co do technologii, czyli nie wskazuje jakich technologii używać, by osiągnąć neutralność klimatyczną. Wprowadza za to silne mechanizmy kontrolne, aby cele ustawy zostały osiągnięte – powiedział M. Stoczkiewicz.
Projekt zakłada wdrożenie obowiązkowej weryfikacji klimatycznej dla inwestycji, które mogłyby negatywnie wpływać na klimat – tłumaczy Fundacja ClientEarth. Postuluje też powołanie krajowej Rady Ochrony Klimatu, która miałaby być niezależnym, eksperckim głosem w tworzeniu polityki klimatycznej. Rada recenzowałaby sposób wykonania polityki klimatycznej przez rządzących. Wreszcie, projekt ustawy przewiduje zwiększenie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji związanych z inicjatywami proklimatycznymi. Pozwoliłaby społeczeństwu mocniej uczestniczyć w dążeniu do neutralności klimatycznej i wzmocnić kontrolę społeczną nad działaniami władz publicznych w tej dziedzinie.
Ustawa poparta przez Koalicję Klimatyczną
Potrzebę wprowadzenia w Polsce ustawy popiera Koalicja Klimatyczna, która zrzesza 26 organizacji pozarządowych działających w obszarze ochrony klimatu i środowiska.
– Susze przerywane nawalnymi opadami. Huragany i trąby powietrza, gwałtowne zmiany pogody, groźne dla zdrowia fale upałów – to polskie oblicza zmiany klimatu. Bez solidnej ustawy o ochronie klimatu nie będziemy w stanie skutecznie bronić się przed tymi zagrożeniami. Nie będziemy mogli zapewnić bezpieczeństwa żywnościowego i zdrowotnego Polkom i Polakom – stwierdził dr hab. Zbigniew Karaczun, prof. SGGW i ekspert Koalicji Klimatycznej. – Apeluję do rządzących o pilne podjęcie pracy nad projektem ustawy o ochronie klimatu przygotowanym przez prawników Fundacji ClientEarth. Jej wprowadzenie do polskiego porządku prawnego da nam dobre podstawy dla powstrzymania zmiany klimatu. Do adaptowania się do jej negatywnych skutków – dodał prof. Karaczun.
Neutralność klimatyczna w ciągu 20 lat
Według Fundacji ClientEarth, założenia projektu ustawy cieszą się szerokim poparciem społecznym. Fundacja przedstawiła wyniki przeprowadzonego sondażu. Zgodnie z nim prawie 70% badanych popiera wprowadzenie przepisów gwarantujących osiągnięcie przez Polskę neutralności klimatycznej w ciągu 20 lat. Jeszcze większą popularnością cieszą się konkretne rozwiązania zawarte w projekcie. Na przykład przeznaczenie 1% PKB rocznie na działania proklimatyczne popiera 76% respondentów. Fundacja dodaje przy tym, że 1% PKB to ok. 36 mld zł.
– Można dyskutować, czy to dużo, czy mało. Fakty są takie, że Polska co roku wydaje ok. 200 mld zł na import paliw kopalnych, takich jak węgiel, ropa czy gaz. Przyczyniają się one do zmiany klimatu – tłumaczyła prezes Rudzińska-Bluszcz. – Za 1% PKB możemy kupić sobie ubezpieczenie na życie dla nas i następnych pokoleń. To się po prostu opłaca – dodała.
Polska nie przyjęła dotychczas własnej polityki klimatycznej. Tymczasem już 16 państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) ma swoje ramowe ustawy klimatyczne – sygnalizuje Fundacja ClientEarth. Są to wśród nich m.in. Francja, Hiszpania, Niemcy czy Węgry. Mają je też Wielka Brytania, Nowa Zelandia i USA. Pracują nad nimi m.in. Estonia, Łotwa i Słowacja. Słowackie Ministerstwo Środowiska przedstawiło swój projekt na początku 2023 r.
– Polska potrzebuje polityki klimatycznej dostosowanej do krajowych warunków. Na razie działania władz w tym zakresie są reaktywne i ograniczają się do powierzchownego wdrażania prawa UE. Własna ustawa o ochronie klimatu da nam silniejszą pozycję w Brukseli. W czasie negocjacji klimatycznych, rozmów o przyszłości gospodarki i miejsc pracy czy funduszy na transformację energetyczną – stwierdził dr Marcin Stoczkiewicz.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
