Ustawą z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej (https://dziennikustaw.gov.pl/D2023000087701.pdf) do polskiego prawa wdrożone zostały zapisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/907 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzywa sztucznego na środowisko (Dz.Urz. UE.L.2019.155.1), zwanej powszechnie dyrektywą SUP (ang. Single Use Plastic). Efektem tej regulacji jest nowa opłata za opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.
Szereg obowiązków po stronie przedsiębiorców
Ustanowiła ona szereg obowiązków po stronie przedsiębiorców wprowadzających do obrotu niektóre produkty jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego, których głównym celem jest ograniczenie ilości ich wykorzystywania. Wśród produktów objętych nowymi regulacjami znalazły się m.in. opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, takie jak kubki na napoje oraz niektóre pojemniki na żywność, przeznaczone do pakowania w nie posiłków, które to posiłki są gotowe do bezpośredniego spożycia, w tym np. opakowania typu fast food. Jednym z rozwiązań, mających skłonić konsumentów do rezygnacji z tego rodzaju opakowań, będzie konieczność uiszczenia opłaty za tak pobrane opakowania.
Rozwiązanie to zdaje się stanowić kalkę obecnie obowiązującej na gruncie przepisów opakowaniowych opłaty recyklingowej, pobieranej przez sprzedawców od wydawanej klientom jednorazowej torby na zakupy z tworzywa sztucznego. Analogicznie jak ma to miejsce w przypadku „reklamówek”, tak i w przypadku opakowań jednorazowych obowiązek pobrania opłaty nałożony został na sprzedawców, a dokładniej – przedsiębiorców prowadzących jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, a także jednostki gastronomiczne, w których tego rodzaju produkty są oferowane użytkownikom końcowym lub w których żywność lub napoje w tego rodzaju opakowaniach są umieszczane i wydawane klientom.
Jakich sytuacji nie obejmuje nowa opłata za opakowania?
Od razu należy zaznaczyć, że nowa opłata za opakowania nie obejmuje sytuacji, gdy w danej jednostce są oferowane fabrycznie zapakowane produkty w tego rodzaju opakowaniach, np. paczka chipsów czy jogurt umieszczony przez producenta w opakowaniu z tworzywa sztucznego. Dotyczy ona sytuacji wydania bądź samych opakowań objętych regulacją ustawy, bądź opakowań wraz z napojem lub żywnością pakowanych w danej jednostce.
Tak pobierana opłata będzie mogła stanowić całkowity koszt wydawanego konsumentowi opakowania albo będzie mogła zostać doliczona do ceny produktu, ustalonej przez jednostkę handlową lub gastronomiczną. W tym ostatnim przypadku cena będzie się składała z właściwej ceny opakowania jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego oraz doliczonej do niej nowej opłaty.
Pobrana przez sprzedawcę opłata będzie następnie musiała zostać przez niego przekazana (w terminie do 15 marca roku następującego po roku, w którym została ona pobrana) na wyodrębniony rachunek urzędu marszałkowskiego. W zakresie realizacji tego obowiązku sprzedawca zobowiązany będzie również do przedkładania – z wykorzystaniem BDO – rocznych sprawozdań, jak i posiadania wpisu, w stanowiącym część BDO, rejestrze.
Rejestr BDO a nowa opłata za opakowania
Przedsiębiorcy zobowiązani do pobrania ww. opłaty będą musieli złożyć wniosek o wpis do rejestru BDO (przepis ten należy odnieść również do ewentualnej aktualizacji wpisów już istniejących) w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, zaś dochowanie tego terminu umożliwi im prowadzenie działalności w zakresie objętym wpisem, nawet bez jego faktycznego dokonania przez marszałka województwa.
I choć na mocy przepisów przejściowych, obowiązek pobrania i przekazania opłaty zacznie obowiązywać od 2024 r., to jednak konieczność ewidencjonowania ilości nabytych oraz wydanych w danym roku kalendarzowym przez przedsiębiorców opakowań oraz ich zaraportowania w rocznym sprawozdaniu zaczął obowiązywać już od 24 maja 2023 r.
Czy faktycznie tak pobierana opłata stanowi odzwierciedlenie obowiązującej aktualnie opłaty recyklingowej? Z uwagi na mechanizm jej pobierania i przekazywania oraz podmioty zobowiązane do jej pobrania – z pewnością tak. Nie można jednak nie zauważyć, że do jej pobrania zobowiązani są przedsiębiorcy, których katalog na gruncie nowo wprowadzonej definicji „przedsiębiorcy”, zawartej w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, zdaje się być znacznie węższy aniżeli tych zobowiązanych na gruncie przepisów ustawy opakowaniowej.
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
Artykuł został opublikowany w ramach współpracy z Kancelarią Ochrony Środowiska
