Każdy podmiot wykonujący działalność gospodarczą związaną z eksploatacją złóż kopalin musi liczyć się z obowiązkiem przestrzegania obowiązujących przepisów prawnych i prowadzenia zakładu górniczego w granicach wyznaczonych zapisami decyzji administracyjnych. Należą do nich m.in. decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia, koncesja geologiczna czy też decyzja zatwierdzająca plan ruchu zakładu górniczego.
Naruszenie koncesji geologicznej i specyficzne postępowanie administracyjne
W kompetencjach organów koncesyjnych leży reagowanie na naruszanie przez przedsiębiorców wymagań ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, niewypełnianie przez nich warunków określonych w koncesji, a nawet niepodjęcie określonej nią działalności czy też trwałe zaprzestanie jej wykonywania. Reakcja taka wiąże się ze wszczęciem bardzo specyficznego postępowania administracyjnego, którego główne założenia ustawodawca określił w art. 37 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze.
Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że organ koncesyjny zobowiązany jest do wszczęcia postępowania administracyjnego, którego głównym celem jest określenie, jakiego rodzaju naruszeń dopuszcza się przedsiębiorca wykonujący koncesję geologiczną, a także – czy w ogóle się ich dopuszcza. Organ zobowiązany jest więc do zawiadomienia strony o wszczęciu takiego postępowania i podjęcia działań niezbędnych do zebrania materiału dowodowego wskazującego na rodzaj i skalę niedozwolonych praktyk podmiotu eksploatującego złoże kopaliny. Wydaje się, że najwłaściwszą i najbardziej obiektywną czynnością, jaką organ koncesyjny może podjąć w tej kwestii, jest przeprowadzenie wizji terenowej danego zakładu górniczego. Jeżeli, zgodnie z poczynionymi ustaleniami, okaże się, że do naruszeń jednak doszło, organ koncesyjny zobowiązany jest do wezwania przedsiębiorcy, w drodze postanowienia, do ich usunięcia oraz określenia terminu, w którym ma tego dokonać. Fakultatywnie postanowienie takie może również określać sposób usunięcia naruszeń.
Naruszenie koncesji geologicznej i konsekwencje nie usunięcia naruszeń
Po upływie czasu wyznaczonego przedsiębiorcy na usunięcie naruszeń organ koncesyjny powinien ustalić, czy postanowienie zostało wykonane. Jeżeli tak się nie stało, przedsiębiorca musi liczyć się z możliwością cofnięcia koncesji – bez odszkodowania. Mniej surowe konsekwencje ustawodawca przewidział jedynie w przypadku stwierdzenia wykonywania robót geologicznych z naruszeniem harmonogramu określonego w projekcie robót geologicznych – organ może cofnąć koncesję, ale jest uprawniony także do poprzestania na ograniczeniu jej zakresu. Dodatkową dolegliwością dla przedsiębiorcy, któremu cofnięto koncesję z jednej z powyższych przyczyn, jest art. 37b ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, który wskazuje, że z wnioskiem o ponowne udzielenie koncesji w takim samym zakresie będzie można wystąpić nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o jej cofnięciu.
Nie każde postępowanie stwierdzi naruszenie koncesji geologicznej
Należy pamiętać, że nie każde postępowanie, wszczynane na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, zakończy się stwierdzeniem naruszeń. W jego toku organ koncesyjny może wszak ustalić, że przedsiębiorca wcale nie dopuszcza się naruszeń albo takowe, owszem, nastąpiły, ale ich przyczyną była siła wyższa. W takich przypadkach ustawodawca przewidział, że wszczęte postępowanie należy umorzyć. Tak samo organ koncesyjny jest zobowiązany postąpić w sytuacji, gdy przedsiębiorca wykona postanowienie, a więc usunie naruszenia w przewidzianym czasie i ewentualnie w narzucony mu tym rozstrzygnięciem sposób.
Cofnięcie koncesji gdy w grę wchodzi interes publiczny
Ustawa – Prawo geologiczne i górnicze przewiduje również okoliczności, w których organ koncesyjny będzie mógł cofnąć koncesję geologiczną poza powyżej omówioną procedurą. Stanie się tak w przypadku, gdy wydano decyzję o stwierdzeniu niedopuszczalności wykonywania praw z udziałów albo akcji przedsiębiorcy, na podstawie przepisów Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji, jeżeli leży to w interesie publicznym, w szczególności związanym z bezpieczeństwem państwa lub ochroną środowiska, w tym z racjonalną gospodarką złożami kopalin, a także ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa bądź obywateli; w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy (w takiej sytuacji organ koncesyjny może też zmienić zakres koncesji) oraz w przypadku utraty użytkowania górniczego. Obligatoryjnie natomiast organ cofnie koncesję w sytuacji, gdy wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.
Śródtytuły od redakcji
fot. na otwarcie sozosfera.pl
Artykuł opublikowany w ramach współpracy z ECO LEGAL Kancelarią Adwokatów i Radców Prawnych