Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) poinformował o złożeniu do prokuratury zawiadomienia dotyczącego kilku firm, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie popełniania przestępstw w ramach programu Czyste Powietrze. Dotyczy to 6 tys. wniosków o dotacje z całej Polski. Wykonawcy, których działania NFOŚIGW zgłasza prokuraturze, złożyli wnioski o dotacje w imieniu beneficjentów o wartości ok. 600 mln zł. NFOŚiGW na bieżąco współpracuje z organami ścigania.
Zawieszenie programu Czyste Powietrze
Zawieszono składanie wniosków w programie Czyste Powietrze. Program ma zostać wznowiony 31 marca 2025 r. Skutki nieuczciwych działań wykonawców ponoszą beneficjenci programu. Chodzi o oddawane dotacje (wraz z odsetkami), zmniejszane dofinansowanie, wysokie rachunki za ogrzewanie. Reforma programu Czyste Powietrze ma ochronić beneficjentów przed nieuczciwymi wykonawcami i pośrednikami – zaznaczył NFOŚiGW. Przeprowadzone kontrole wykazały podejrzenie nadużyć w działaniu firm wykonawczych. Zidentyfikowano m.in. przypadki zawyżania rachunków za usługi i materiały, realizacji nieefektywnych inwestycji czy wymuszania udzielenia pełnomocnictwa.
Jakie nieprawidłowości wykryto?
Firmy, których dotyczy zawiadomienie, w imieniu swoich beneficjentów miały wnioskować najczęściej o najwyższy poziom dofinansowania. Wynosi on 136,2 tys. zł. Jednak w wielu przypadkach, beneficjenci nie posiadają żadnych lub prawie żadnych dokumentów dotyczących realizowanego przedsięwzięcia. Pełnomocnicy nie uzgadniają optymalnego zakresu prac. Jest on narzucany jako „możliwy do realizacji w ramach dotacji, którą można uzyskać z programu”. Beneficjenci w większości przypadków nie mają świadomości, co obejmuje wniosek o dofinansowanie. Po podpisaniu pełnomocnictwa już o niczym nie są informowani – twierdzi NFOŚiGW.
O nieprawidłowościach w programie Czyste Powietrze informowały także Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Złożyły one 103 zawiadomienia do prokuratury lub na policję w całej Polsce. Najwięcej – 47 przypadków – dotyczy województwa kujawsko-pomorskiego. Ponadto, zawiadomienia składali sami beneficjenci programu Czyste Powietrze.
W I półroczu 2024 r. przeprowadzono 4 656 kontroli u beneficjentów. Nieprawidłowości programu stwierdzono wówczas w 12% skontrolowanych umów.
Reforma programu Czyste Powietrze
Kluczową reformą programu ma być obowiązek wypłaty zaliczki na konto celowe beneficjenta, a nie wykonawcy. Na poszczególne kategorie kosztów, wprowadzone zostaną limity dotacji. Ma to zakończyć zawyżanie kosztów i narzucanie nieuczciwych marż przez wykonawców. Reforma ma położyć kres wyłudzaniu 100% dotacji przez osoby, które w rzeczywistości nie są ubogie. Co więcej, beneficjent będzie musiał wykazać własność lub współwłasność budynku/lokalu przez co najmniej trzy lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. NFOŚiGW zamierza też wymagać uzyskania określonego standardu energetycznego budynku. Ma się też odbywać więcej kontroli. Ponadto, w systemie mają pojawić się operatorzy. Będą nimi także gminy wspierające gospodarstwa domowe w przeprowadzeniu inwestycji od jej planowania po rozliczenie.
Więcej informacji o reformie programu można znaleźć na stronie internetowej.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
