Budowa stacji bazowych bez decyzji środowiskowej – projektowana zmiana przepisów

12 stycznia 2022 r. pojawił się projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Wnioskodawcą przedmiotowego projektu zmian jest Ministerstwo Cyfryzacji. Według proponowanej nowelizacji przepisów budowa stacji bazowych miałaby być realizowana bez decyzji środowiskowej.

W treści projektu zaproponowano zmiany poprzez wykreślenie: w §2 w ust. 1 – pkt. 7, a w §3 w ust. 1 – pkt. 8.

Budowa stacji bazowych – wykreślenie punktu 1) rozporządzenia

Zgodnie z obecnym brzmieniem Rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko z dnia 10 września 2019 r. proponowane jest wykreślenie punktu:

1. instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, z wyłączeniem radiolinii, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300 000 MHz, w których równoważna moc promieniowana izotropowo wyznaczona dla pojedynczej anteny wynosi nie mniej niż:
2. 2000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 100 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
3. 5000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 150 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
4. 10 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 200 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
5. 20 000 W

– przy czym równoważną moc promieniowaną izotropowo wyznacza się dla pojedynczej anteny także w przypadku, gdy na terenie tego samego zakładu lub obiektu jest realizowana lub została zrealizowana inna instalacja radiokomunikacyjna, radionawigacyjna lub radiolokacyjna.

Budowa stacji bazowych – wykreślenie punktu 2) rozporządzenia

Kolejna proponowana zmiana w obecnym kształcie ww. rozporządzenia przewiduje wykreślenie punktu 2), w brzmieniu:

• instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 7, z wyłączeniem radiolinii, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300 000 MHz, w których równoważna moc promieniowana izotropowo wyznaczona dla pojedynczej anteny wynosi nie mniej niż:
• 15 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 5 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
• 100 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 20 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
• 500 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 40 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
• 1000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 70 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
• 2000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 150 m i nie mniejszej niż 100 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
• 5000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 200 m i nie mniejszej niż 150 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny,
• 10 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 300 m i nie mniejszej niż 200 m od środka elektrycznego w osi głównej wiązki promieniowania tej anteny

– przy czym równoważną moc promieniowaną izotropowo wyznacza się dla pojedynczej anteny także w przypadku, gdy na terenie tego samego zakładu lub obiektu jest realizowana lub została zrealizowana inna instalacja radiokomunikacyjna, radionawigacyjna lub radiolokacyjna.

Co to oznacza w praktyce?

Oznacza to, iż wolą wnioskodawcy projektu zmian jest zniesienie wymogu konieczności uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla instalacji radiokomunikacyjnych, w tym stacji bazowych telefonii komórkowej.

W uzasadnieniu do procedowanego projektu wskazano: „sieci telekomunikacyjne, a w szczególności zasięg mobilnych sieci telekomunikacyjnych, gwarantują możliwość świadczenia obywatelom pracy zdalnej oraz edukacji zdalnej (przeprowadzanie zajęć przez internet) – kontekst edukacji ma fundamentalne znaczenie, obok bezpieczeństwa publicznego. Dlatego konieczne jest zapewnienie wszystkim obywatelom dostępu do szerokopasmowego internetu. W obliczu sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się Polska, kluczowe dla administracji rządowej jest zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa publicznego i odpowiedniej opieki zdrowotnej. W celu minimalizacji zagrożenia zarażeniem SARS CoV-2 wprowadzona została możliwość zdalnego wystawienia zwolnienia lekarskiego dla osób, które podejrzewają u siebie zakażenie koronawirusem. Jednocześnie administracja publiczna gwarantuje możliwość załatwienia online większości spraw w urzędach, systematycznie uruchamiając kolejne usługi”.

Dodatkowo zaznaczono, że projekt nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko zmierza do korekty obecnego katalogu przedsięwzięć oraz harmonizacji przepisów z załącznikami I i II dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz. Urz. UE L 26 z 28.01.2012, str. 1, z późn. zm.). Powyższe – zdaniem Ministerstwa Cyfryzacji – znajduje potwierdzenie w praktyce organów ochrony środowiska, bowiem prowadzone dotychczas postępowania administracyjne w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dowodzą, że w przypadku przedsięwzięć telekomunikacyjnych znacząco negatywny wpływ na środowisko nie występuje. Intencją projektodawcy jest redukcja obciążeń i usunięcie nadregulacji, które nie znajdują uzasadnienia w kontekście celów stawianych w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, a które w związku z wymogiem uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach utrudniają proces inwestycyjny, wydłużając przez to czas uzyskiwania niezbędnych pozwoleń.

Również, jako podstawę proponowanych zmian, wskazano brak wpływu na zdrowie inwestycji telekomunikacyjnych, zgodnie z najbardziej aktualnym stanem wiedzy naukowej, a – jak wskazano w uzasadnieniu do projektu – zapewnienie odpowiedniej ochrony przed polami elektromagnetycznymi emitowanymi przez instalacje jest wprowadzone już przez obowiązujące przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska – w zakresie zarówno przewidzianej w art. 152 tej ustawy procedury zgłoszeniowej, jak i narzędzi związanych z obowiązkowym pomiarem pola elektromagnetycznego w środowisku (art. 122a ustawy Prawo ochrony środowiska) oraz państwowym monitoringiem środowiska (art. 123 ustawy Prawo ochrony środowiska).

Podsumowanie proponowanych zmian a budowa stacji bazowych

W podsumowaniu uzasadnienia projektu zmian w rozporządzeniu z 10 września 2019 r. wskazano, iż:

– regulacje zawarte w projekcie rozporządzenia są zgodne z prawem Unii Europejskiej, w tym z dyrektywą 2011/92/UE,

– regulacje zawarte w projekcie rozporządzenia będą miały pozytywny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Zmiana wprowadzona rozporządzeniem usprawni proces inwestycyjny, bowiem, z uwagi na brak obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, skrócony zostanie czas potrzebny na uzyskanie niezbędnych zezwoleń inwestycyjnych,

– projektowane rozporządzenie będzie mieć pozytywny wpływ na sytuację ekonomiczną i społeczną rodziny, osób niepełnosprawnych oraz osób starszych. Szybsze pokrycie kraju zasięgiem sieci mobilnych umożliwi większe wykorzystanie pracy zdalnej, edukacji zdalnej, dostępu do e-administracji i e-medycyny w sytuacjach kryzysowych. Zwiększone zostanie również bezpieczeństwo obywateli.

– projektowane przepisy nie przyczynią się do mniejszej dbałości o zdrowie obywateli oraz środowisko, bowiem gwarancja takiej dbałości wpisana została w szereg obowiązujących regulacji. Dodatkowo, obowiązujące regulacje, m.in. rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2019 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz szczegółowo określają maksymalne dopuszczalne wartości pola elektromagnetycznego, jako, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy naukowej, bezpieczne dla zdrowia człowieka.

Wykluczenie z grupy przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

Wspomniany projekt ma na celu wykluczenie instalacji radiokomunikacyjnych, w tym stacji bazowych telefonii komórkowej, z grupy przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, znosząc ustawowy obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla tych obiektów, których parametry techniczne wymagały jej uzyskania.

Co ciekawe, jeszcze w sierpniu 2020 r. Minister Środowiska, w odpowiedzi na interpelację poselską, wskazał, że „w obowiązującym systemie prawnym funkcjonuje narzędzie zapewniające przeprowadzenie analizy wpływu planowanej inwestycji na środowisko, w tym na zdrowie i warunki życia ludzi. Jest nim decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach. Decyzja ta, w świetle art. 71 ust. 2 ustawy z dnia3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2020 r. poz. 283,ze zm.), dalej: ustawa ooś, jest wydawana dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, a także w odniesieniu do zmian dokonywanych w tych przedsięwzięciach”.

Budowa stacji bazowych nie wymaga analizy pod kątem wpływu na środowisko

Minister wskazał wówczas również, że „stacje bazowe telefonii komórkowej, na gruncie regulacji Unii Europejskiej, nie zostały uznane za przedsięwzięcia wymagające analizy pod kątem ich wpływu na środowisko. Nie są bowiem ujęte w załączniku I i II dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko – Dz. Urz. UE L 26 z 28.01.2012, str. 1, ze zm.), które przetransponowane zostały na grunt prawodawstwa krajowego postanowieniami rozporządzenia ooś. Tym niemniej, kierując się zasadą przezorności i ostrożności, w ramach prac legislacyjnych prowadzonych w 2019 r. i zmierzających do przyjęcia rozporządzenia ooś, zdecydowano o niewprowadzaniu zmian w zakresie instalacji radiokomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych względem tych, które określone były w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko”.

Potwierdzenie powyższego stanowiska znaleźć również można w Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 10 czerwca 2021 r. (sygn. akt SA/Po 74/21), gdzie wskazano, że „należy uświadomić sobie, że unijny prawodawca wymaga przeprowadzenia procedur z tej dyrektywy(dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. (doprzyp. aut.)dla określonej, enumeratywnej grupy przedsięwzięć. Nie wymaga tego natomiast dla przedsięwzięć infrastruktury telekomunikacyjnej i objęcia ich systemem ocen oddziaływania na środowisko”.

Udział obywateli w postępowaniach administracyjnych dla masztów telekomunikacyjnych

Mając na uwadze przytoczone w uzasadnieniu do projektu proponowanych zmian argumenty wynikające z wiedzy naukowej, obserwacje potwierdzone wieloletnimi badaniami, a także przepisy gwarantujące bezpieczeństwo i kontrolę nad polami elektromagnetycznymi emitowanymi przez instalacje radiokomunikacyjne, wydaje się, że wymóg wydawania decyzji środowiskowej dla tych instalacji może zostać zniesiony. Odrębnym jednak zagadnieniem pozostaje kwestia zmniejszenia możliwości udziału obywateli w postępowaniach administracyjnych dla masztów telekomunikacyjnych, którą przyznawała również procedura środowiskowa. Podkreślić jednak trzeba, że w innych regulacjach prawnych kwestia udziału obywateli w postępowaniach administracyjnych została – zgodnie z uzasadnieniem do omawianego projektu zmian – przewidziana w następujących etapach procesu inwestycyjnego:

• ustalenia lokalizacji inwestycji (na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego lub na podstawie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego);
• uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę;
• zgłoszenia organowi ochrony środowiska nowo zbudowanej lub zmienionej w sposób istotny instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, mogącej negatywnie oddziaływać na środowisko.

fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)