„Mylić się jest rzeczą ludzką” – te słowa rzymskiego filozofa zna niemal każdy. Być może właśnie to przekonanie legło u podstaw wprowadzenia do przepisów postępowania administracyjnego specjalnych trybów działania, których celem jest usunięcie błędów, do jakich może dojść w procesie formułowania zapisów decyzji administracyjnej, w tym pozwoleń z zakresu ochrony środowiska. Jednym z nich jest instytucja sprostowania błędu, która na pierwszy rzut oka nie wydaje się nazbyt kłopotliwa. Jednak należy z niej korzystać z dużą ostrożnością, bowiem nie w każdym przypadku będzie ona mogła zostać zastosowana i nie każdy błąd da się w ten sposób usunąć.
Prostowanie błędów na tle KPA
Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego (KPA), organ administracji publicznej może z własnej inicjatywy lub też na wniosek strony postępowania, w tym adresata decyzji, dokonać korekty błędów pisarskich i rachunkowych, a także innych oczywistych omyłek zawartych w treści wydanej decyzji. Do stwierdzenia zaistnienia takich błędów oraz ich sprostowania w konkretnym rozstrzygnięciu administracyjnym może dojść w każdym czasie i możliwość dokonania odpowiedniej korekty nie jest ograniczona terminem. Skutkiem dokonania sprostowania jest przyjęcie treści decyzji w wersji skorygowanej od początku jej zaistnienia w obrocie prawnym.
Błąd w pozwoleniu środowiskowym – przesłanki sprostowania
W praktyce jednak instytucja sprostowania może nastręczać problemów interpretacyjnych. Dzieje się tak dlatego – i jest to jedna z kluczowych cech postępowania w sprawie sprostowania błędu – że skorygowanie treści decyzji nie może prowadzić do merytorycznej zmiany zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia. Tak więc analizując możliwość usunięcia określonej wady zapisów decyzji w omawianym trybie, w pierwszej kolejności należy zadać sobie pytanie: czy dokonane sprostowanie nie doprowadzi do istotnej modyfikacji jej zapisów?
Przyglądając się bliżej zapisom KPA, dotyczącym sprostowania, można zauważyć, że stwierdzony w treści decyzji błąd czy pomyłka muszą charakteryzować się oczywistością. Może ona wynikać bądź z natury samej omyłki, bądź też z porównania rozstrzygnięcia z uzasadnieniem lub treścią wniosku. Błąd musi więc być widoczny „na pierwszy rzut oka”, bez potrzeby przeprowadzenia dodatkowych badań czy ustaleń.
Utrwaliło się, iż przez błąd rachunkowy należy rozumieć omyłkę w wykonaniu działania matematycznego. Z kolei błędem pisarskim będzie widoczne prima facie, niezamierzone, niewłaściwe użycie wyrazu lub zwrotu, mylna pisownia, opuszczenie lub dodanie jakiegoś wyrazu. Powyższe sprawia, że każdy przypadek powinien być analizowany odrębnie i każdorazowo powinna zostać przeprowadzona indywidulana analiza, czy w danym przypadku mamy do czynienia z niewątpliwym błędem pisarskim/omyłką, możliwymi do sprostowania w drodze postanowienia, czy też zmiana taka będzie stanowiła ingerencję w treść podjętego rozstrzygnięcia i dla jej skorygowania właściwy będzie inny tryb postępowania, przykładowo zmiana decyzji. Trzeba bowiem pamiętać, że różnica pomiędzy zmianą decyzji a jej sprostowaniem wynika z tego, czy decyzja jest dotknięta wadą istotną, czy też nieistotną.
Teoria a praktyka
Powyższe sprawia, że nie można wskazać szablonu czy ustalić katalogu błędów i omyłek, które można zakwalifikować do sprostowania. W każdym przypadku istnieje konieczność zindywidualizowanego badania oczywistości błędu lub pomyłki, bowiem to, co może być uznane za oczywiste w jednym przypadku, może tę cechę stracić w innym stanie faktycznym.
Jako przykłady pomyłek charakteryzujących się oczywistością można wskazać błędne wskazanie daty wydania decyzji czy tzw. literówki. W kontekście tego ostatniego, charakteru oczywistości nie będzie miał jednak błąd polegający na niewłaściwym określeniu, kto jest faktycznie stroną i zarazem adresatem decyzji.
Jako błędu czy pomyłki, których usunięcie będzie możliwe w drodze sprostowania, nie można traktować również dopisania numeru pominiętej działki, co może być kluczowe na tle zapisów decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Poważne wątpliwości co do oczywistości pomyłki powstają również na tle niezgodnego z treścią wniosku określenia miejsc magazynowania odpadów ustalonych w zezwoleniu na ich przetwarzanie. W praktyce znaczna część takich zmian traktowana jest jako ingerencja w treść rozstrzygnięcia i odmawia się jej cechy oczywistości, umożliwiającej skorzystanie z instytucji sprostowania.
Błędna kwalifikacja pomyłki jako „oczywistej” może rodzić przykre konsekwencje
Po co specjaliście ochrony środowiska taka wiedza? Procedura sprostowania błędu zdaje się być łatwą i szybką drogą do usunięcia rozbieżności, jakie mogą się pojawić pomiędzy treścią decyzji a zapisami wniosku. Jednak błędna kwalifikacja pomyłki jako „oczywistej” może kosztować uchylenie postanowienia o sprostowaniu i powrót do pierwotnej treści decyzji. To z kolei otwiera drogę do uznania, że prowadzenie działalności odbywa się niezgodnie z zapisami posiadanego pozwolenia. O dalszych konsekwencjach raczej nie trzeba nikomu przypominać.
fot. na otwarcie sozosfera.pl
