Opłaty za korzystanie ze środowiska

Opłaty za korzystanie ze środowiska

Naliczanie opłat za korzystanie ze środowiska to chyba jeden z najczęściej dotykających przedsiębiorców obowiązków, wynikających z przepisów ochrony środowiska. Dotyczy on w zasadzie każdej firmy, nawet małej – wystarczy, że ma ona choćby samochód czy kocioł grzewczy. Z jakich przepisów wynikają te zobowiązania i czy rzeczywiście każdy przedsiębiorca musi rozliczać się za „korzystanie ze środowiska”?

Otóż zgodnie z Ustawą z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. DzU z 2013 r. poz. 1232 – P.o.ś.), do naliczania opłat za korzystanie ze środowiska zobowiązany jest każdy podmiot mający na nie wpływ, czyli:

  • przedsiębiorca oraz osoba prowadząca działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa;
  • jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą (szkoła, urząd itp.);
  • osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą, korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia (np. ogrzewanie szklarni kotłem na węgiel kamienny o mocy powyżej 5 MW).

Kiedy naliczamy opłatę?

W myśl przepisów ww. ustawy, opłaty mają być naliczane w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, poboru wód podziemnych, powierzchniowych wód śródlądowych i morskich wód wewnętrznych (wyłącznie z własnej studni, eksploatowanej na cele firmy; nie ponosi się opłat w przypadku podłączenia do sieci wodociągowej) oraz składowania odpadów (generalnie dotyczy składowisk odpadów). Mówiąc o wprowadzaniu gazów lub pyłów do powietrza, należy mieć na względzie m.in. wszelkie gazy lub pyły pochodzące z kotłowni, z procesów technologicznych (np. malowania, lakierowania, spawania, obróbki drewna, galwanizacji czy wędzenia), ze spalania paliw przez środki transportu (samochody służbowe, wózki widłowe), z przeładunku paliw (stacje paliw) oraz z chowu lub hodowli zwierząt.

Z kolei o wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi mówi się w przypadku wód opadowych lub roztopowych, ujętych w systemy kanalizacyjne, pochodzących z powierzchni zanieczyszczonych (np. z parkingów), wód chłodniczych, wód pochodzących z chowu i hodowli ryb oraz wód zasolonych. W tym wypadku warto wiedzieć, iż opłat za wprowadzanie ścieków do środowiska nie ponosi się w sytuacji podłączenia ścieków do kanalizacji lub ich odprowadzania do szczelnych zbiorników bezodpływowych (szamb), ponieważ ścieki te nie są wprowadzane bezpośrednio do środowiska.

Każdy przedsiębiorca ma obowiązek naliczania opłat za korzystanie ze środowiska, według obowiązujących w danym roku stawek. Są one corocznie publikowane w rozporządzeniu lub obwieszczeniu Ministra Środowiska, zmieniając się narastająco wraz z inflacją. Naliczona opłata powinna zostać uiszczona bez wezwania, na rachunek urzędu marszałkowskiego, właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska, czyli tego województwa, w którym zlokalizowany jest zakład. W przypadku, gdy opłaty naliczane są za wprowadzanie gazów lub pyłów ze spalania paliw w samochodach, wówczas należy je wnieść na rachunek urzędu marszałkowskiego, właściwego ze względu na miejsce rejestracji firmy.

Opłatę należy uiścić do 31 marca danego roku, po upływie każdego rocznego okresu sprawozdawczego.

Wykazy

Oprócz wniesienia opłaty, w tym samym terminie (do 31 marca danego roku) przedsiębiorca zobowiązany jest do przedstawienia marszałkowi województwa tzw. wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji i danych o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat za dany rok, zgodnie ze wzorem ustalonym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 27 lutego 2014 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (DzU z 2014 r. poz. 274).

Wyjątek od zasady terminowości dotyczy podmiotów ponoszących opłatę za odprowadzane ścieków pochodzących z chowu lub hodowli ryb innych niż łososiowate lub innych organizmów wodnych – wnoszą one opłatę w terminie dwóch miesięcy po zakończeniu okresu od 1 maja do 30 kwietnia następnego roku, czyli do końca czerwca. Podmioty te przekazują wykaz do końca miesiąca następującego po zakończeniu okresu od 1 maja do 30 kwietnia następnego roku, czyli do końca maja.

Zwolnienie

Jeżeli naliczona przez przedsiębiorcę opłata roczna za konkretny rodzaj korzystania ze środowiska (czyli osobno za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, za pobór wód, za wprowadzanie ścieków do środowiska i za składowanie odpadów) nie przekroczy 800 zł, nie wnosi on takiej opłaty do urzędu marszałkowskiego (art. 289 P.o.ś.). Jednak należy pamiętać, że brak konieczności uiszczenia rocznej opłaty nie zwalnia z obowiązku składania wykazów o zakresie korzystania ze środowiska.

Kiedy zatem w praktyce mały przedsiębiorca będzie musiał uiścić opłatę? Załóżmy, że firma posiada samochód osobowy, który po raz pierwszy został zarejestrowany w 2007 r. W trakcie jego eksploatacji w 2014 r. zużyto 10 000 l benzyny. Przy naliczaniu opłaty trzeba zwrócić uwagę, że stawki opłat jednostkowych podane są w zł/Mg, a ilości paliwa wykazywane są na fakturach w litrach. Dlatego konieczne jest przeliczenie litrów na tony. Żeby to uczynić, trzeba znać gęstość paliw, która do celów opłatowych została podana we wcześniej przywołanym rozporządzeniu Ministra Środowiska. Zgodnie z nim, litr paliwa należy przeliczać, przyjmując, że gęstość:

  • benzyny silnikowej wynosi 0,755 kg/l,
  • oleju napędowego wynosi 0,84 kg/l,
  • sprężonego gazu ziemnego wynosi 0,74 kg/m3,
  • biodiesla wynosi 0,84 kg/l,
  • gazu płynnego propan-butan wynosi 0,5 kg/l.

Wyliczenie opłaty:

  • ilość paliwa – 10 000 l
  • gęstość benzyny – 0,755 kg/l
  • masa paliwa w Mg – 10 000 l x 0,755 kg/l = 7550 kg = 7,55 Mg
  • stawka opłaty w 2014 r. – 6,54 zł/Mg
  • wysokość opłaty – 7,55 Mg x 6,54 zł/Mg = 49,38 zł

W tym stanie rzeczy właściciel firmy jest wprawdzie zobowiązany do złożenia sprawozdania do Marszałka Województwa, ale nie musi uiszczać opłaty. Podążając za przedstawionymi rachunkami, można obliczyć, że przedsiębiorstwo musiałoby zatankować w 2014 r. ok. 170 000 l benzyny, żeby przekroczyć próg 800 zł, obligujący do wniesienia opłaty (170 000 l x 0,755 kg/l x 6,54 zł/Mg = 837 zł).

Jednak trzeba podkreślić, że im starszy samochód, tym stawka opłaty wyższa.

Sankcje

Co jeżeli przedsiębiorca dobrowolnie nie nalicza i nie uiszcza opłat za korzystanie ze środowiska? Wówczas Marszałek Województwa – w drodze decyzji administracyjnej – wymierza taką opłatę na podstawie własnych ustaleń lub kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Koniecznie trzeba dodać, że opłaty za korzystanie ze środowiska są zobowiązaniem podatkowym i niewpłacone w terminie podlegają (wraz z odsetkami za zwłokę) przymusowemu ściągnięciu. Dzieje się to w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Obowiązek uiszczenia opłat przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin wniesienia opłaty. Co ważne, co do zasady, opłaty za korzystanie ze środowiska mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, stanowiąc takie koszty z chwilą ich naliczenia.

Poza tym, jeśli podmiot nie przekazuje terminowo marszałkowi województwa wykazów o zakresie korzystania ze środowiska albo nie prowadzi ewidencji danych o zakresie korzystania ze środowiska, może zostać ukarany mandatem (art. 359 P.o.ś.).

fot. www.morguefile.com

Partner Portalu