Do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska, grupując to w podstawowe filary, należy prowadzenie Państwowego Monitoringu Środowiska, przeprowadzanie kontroli podmiotów korzystających ze środowiska, przeciwdziałanie poważnym awariom, a także – od pewnego czasu – zwalczanie przestępczości środowiskowej oraz wykroczeń środowiskowych. W związku z tym ostatnim zadaniem konsekwentnie zmieniane są przepisy.
Wydziały Zwalczania Przestępczości Środowiskowej w Inspekcji Ochrony Środowiska
Jedna ze zmian wprowadzona w przepisach w tym roku, to umożliwienie wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska tworzenia w swoich strukturach Wydziałów Zwalczania Przestępczości Środowiskowej. Po wejściu w życie wspomnianej zmiany, która weszła w życie 26 marca 2022 r., na podstawie rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie zasad i sposobu organizacji wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska i delegatur, w kilku wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska w Polsce już utworzono takie komórki organizacyjne. Od 1 lipca 2022 r. taki wydział funkcjonuje także w Gdańsku, a w Delegaturze Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku (WIOŚ) w Słupsku utworzony został odpowiedni dział. Zakres zadań tych jednostek obejmuje kontrole w zakresie szarej strefy, m.in. w gospodarce odpadami, kontrole transportów czy sprawy związane z transgranicznym przemieszczaniem odpadów.
Zaostrzenie przepisów karnych
1 września br. w życie weszły przepisy Ustawy z dnia 22 lipca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwalczania przestępczości środowiskowej (DzU z 2022 r., poz. 1726). W tym akcie prawnym zaostrzono odpowiedzialność karną za popełnienie przestępstwa odpadowego. Tym samym, zgodnie z art. 183 §1 Kodeksu karnego: „Kto wbrew przepisom składuje, usuwa, przetwarza, zbiera, unieszkodliwia, transportuje odpady lub substancje albo dokonuje odzysku odpadów lub substancji w takich warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.
Przed zmianą przepisów sprawcy przestępstwa odpadowego groziło maksymalnie do 5 lat pozbawienia wolności, obecnie jest ono zagrożone więzieniem do lat 10.
Zmieniono także zapis art. 183 §5 Kodeksu karnego, dotyczący transgranicznego przemieszczania odpadów. Jego obecne brzmienie jest następujące: „Kto bez wymaganego zgłoszenia lub zezwolenia albo wbrew jego warunkom przywozi z zagranicy lub wywozi za granicę odpady niebezpieczne, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12”.
Odpowiedzialność karna za nielegalne transgraniczne przemieszczanie odpadów jest surowsza – zmieniono ją bowiem z ośmiu do 12 lat pozbawienia wolności.
Usprawnienie działania Inspekcji Ochrony Środowiska poprzez możliwość mandatowania
1 września 2022 r. w życie weszło także Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wykroczeń, za które inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (DzU z 2022 r., poz. 1837). Regulacja ta w wielu sytuacjach pozwoli inspektorom nakładać grzywny, unikając konieczności kierowania wniosków o ukaranie sprawców wykroczeń do sądów rejonowych.
Pomorski WIOŚ już nałożył kary na kwotę 2,5 mln zł
W bieżącym roku WIOŚ skierował do właściwej prokuratury cztery zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa odpadowego. W każdym z tych przypadków prokuratura prowadzi śledztwo.
Należy również zaznaczyć, że oprócz odpowiedzialności karnej sprawcom takich przestępstw grozi także odpowiedzialność administracyjna. Konsekwencją może być nałożenie szeregu administracyjnych kar pieniężnych, np. za nielegalne zbieranie odpadów (do 1 miliona złotych), czy za brak prowadzenia ewidencji odpadów (również do 1 miliona złotych).
W tym roku WIOŚ, tylko w zakresie nielegalnego zbierania odpadów, nałożył już kary na kwotę ponad 2,5 mln zł.
Trzeba zatem podkreślić, iż Inspekcja Ochrony Środowiska w ostatnim czasie ulega przekształceniom odpowiadając na potrzeby obecnych czasów i wyzwań.
fot. na otwarcie sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
