Nowelizacja ustawy o odpadach z dnia 20 lipca 2018 r. nakłada nowe obowiązki związane z prowadzeniem wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania i składowisk odpadów.
Nowe wymagania odnoszą się bezpośrednio do magazynowania odpadów rozumianego jako czasowe przechowywanie odpadów, obejmujące ich wstępne magazynowanie przez wytwórcę, ich tymczasowe magazynowanie oraz magazynowanie przez prowadzącego przetwarzanie odpadów. Wymogi te dotyczą także procesu deponowania odpadów na składowiskach, w tym podziemnych lub w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych.
Szczegółowe zasady określone są w ustawie o odpadach (art. 25, ustępy 6a-6e). Wchodzą one w życie 22 lutego br. Natomiast zgodnie z art. 25 ust. 8a ustawy o odpadach minister właściwy ds. środowiska winien określić, w drodze rozporządzenia, wymagania dla prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów, minimalne wymagania dla urządzeń technicznych wizyjnego systemu kontroli oraz wymogi przechowywania i udostępniania zapisanego obrazu. Powinien to określić kierując się koniecznością umożliwienia sprawowania nadzoru nad działalnością w zakresie gospodarowania odpadami. W pierwszej kolejności jednak należy zaznaczyć, iż obowiązek wdrożenia sytemu kontroli wizyjnej wynika wprost z ustawy i nie można czekać na publikację rozporządzenia, tylko zrealizować przywołane przepisy ustawowe!
Najnowszy projekt wspomnianego rozporządzenia jest datowany na 17 stycznia 2019 r., a wejście w życie jego wytycznych ma nastąpić po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. Wyjątek stanowią wymagania w zakresie miejsca przechowywania nośnika, które wchodzą w życie już z dniem 22 lutego 2021 r.!
Projekt Rozporządzenia szczególną wagę kieruje na kilka kwestii.
Lokalizacja wizyjnego systemu kontroli
Zainstalowany system kontroli umożliwiać powinien rejestrowanie obrazu obejmującego:
- całą powierzchnię magazynowanych lub składowanych odpadów,
- wewnętrzne drogi dojazdowe w odległości 15 m od zewnętrznej krawędzi magazynowanych lub składowanych odpadów,
- pas zewnętrzny otaczający miejsce magazynowania lub składowania odpadów, którego minimalna szerokość wynosić powinna 5 m (o ile podmiot posiada do niego tytuł prawny).
Od opisanych powyżej warunków dopuszcza się jednak odstępstwa w zakresie monitorowania całej powierzchni magazynowanych lub składowanych odpadów w następujących przypadkach:
- Gdy powierzchnia miejsca magazynowania lub składowania odpadów wynosi więcej niż 2 hektary, dopuszcza się rejestrację obrazu obejmującą pas o minimalnej szerokości 15 m liczony poziomo od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów do wewnątrz.
- Gdy składowane lub magazynowane są odpady gipsów, żużli popiołów na powierzchni powyżej 10 hektarów, dopuszcza się rejestrację obrazu, obejmującą bramę wjazdową i wyjazdową miejsca magazynowania lub składowania tych odpadów z drogami dojazdowymi (wewnętrznymi) do odległości 15 m od krawędzi zewnętrznej magazynowanych lub składowanych odpadów.
- Gdy magazynowanie lub składowanie odpadów prowadzone jest w pomieszczeniu zamkniętym, dopuszcza się rejestrację obrazu magazynowanych lub składowanych odpadów do granicy ścian wewnętrznych pomieszczenia, bez pasa otaczającego miejsce magazynowania lub składowania odpadów przy jednoczesnej rejestracji obrazu bramy wjazdowej i wyjazdowej do tego pomieszczenia.
- Gdy magazynowanie lub składowanie odpadów prowadzone jest w zbiornikach, w tym w silosach, które nie są przystosowane do przebywania w nich ludzi, obraz rejestruje się w promieniu 5 m od wlotu do zbiornika lub wylotu ze zbiornika, liczone od wlotu do zbiornika lub wylotu ze zbiornika z drogami dojazdowymi (wewnętrznymi) do odległości 15 m od zbiornika, w tym silosu.
Monitoring w czasie rzeczywistym
Projekt nowego rozporządzenia określa zasady prowadzenia monitoringu wizyjnego, a także rodzaje odpadów palnych, dla których istnieje konieczność prowadzenia monitoringu w czasie rzeczywistym. Oznacza to, że dla odpadów palnych (takich jak: paliwo alternatywne oraz odpady przeznaczone bezpośrednio do jego produkcji; papier oraz tektura; tekstylia; odpady wielkogabarytowe z wyłączeniem odpadów metali; tworzywa sztuczne, w tym folie, opony i inne odpady z gumy; drewno i odpady drewnopochodne, odpady pochodzące z przetwarzania odpadów komunalnych, z wyłączeniem odpadów pochodzących z termicznego przetwarzania odpadów oraz odpady wielomateriałowe) obraz monitoringu wizyjnego musi być na bieżąco dostępny dla właściwego, z uwagi na lokalizację miejsca magazynowania lub składowania odpadów, wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.
Dostępność w czasie rzeczywistym realizowana będzie poprzez udostępnienie właściwemu organowi loginu i hasła dostępu do systemu kontroli za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Należy wskazać, iż wykorzystanie dostępu do obrazu w czasie rzeczywistym następować powinno jedynie w uzasadnionych przypadkach związanych z wykonywaniem czynności, o których mowa w przepisach o Inspekcji Ochrony Środowiska.
W odróżnieniu od poprzednich projektów rozporządzenia, odstąpiono od wskazania konkretnych technologii dostępu do danych (sieć komórkową GSM oraz sieć bezprzewodową WiFi za pomocą komputera, tabletu lub telefonu komórkowego).
Przekazu w czasie rzeczywistym nie realizuje się w przypadku miejsca magazynowania lub składowania odpadów w jednostkach organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej oraz w miejscach stanowiących infrastrukturę̨ krytyczną.
Wymagania techniczne dla urządzeń sytemu kontroli
Bez zmian w stosunku do dotychczasowych projektów rozporządzenia pozostały wymagania techniczne systemu. Powinny być one zgodne z zapisami normy PN-EN 62676-4:2015-06 Systemy dozoru wizyjnego stosowane w zabezpieczeniach. Według zapisów projektu rozporządzenia system kontroli wizyjnej powinien spełniać następujące warunki:
- zastosowanie kamer stacjonarnych typu dzień-noc dostrajających się automatycznie do panującego oświetlenia,
- utrwalanie obrazu w urządzeniu rejestrującym w sposób niewpływający negatywnie na identyfikację osób,
- wykorzystanie urządzeń do odtworzenia zarejestrowanego obrazu z zastosowaniem funkcji zatrzymania obrazu na ekranie podczas jego wyświetlania, a także wykonanie kopii obrazu i pobierania zapisu w formie elektronicznej oraz określenia miejsca, daty, czasu zarejestrowanych zdarzeń i czynności,
- umożliwienie dostępu do podglądu obrazu w czasie rzeczywistym, za pomocą, odpowiedniego telekomunikacyjnego urządzenia końcowego,
- napięcie zasilające system rejestracji obrazu zabezpiecza się przed nieoczekiwanym zanikiem, z podtrzymaniem przez okres co najmniej 2 godzin,
- przy wejściu na teren miejsca magazynowania lub składowania odpadów objętego systemem kontroli umieszcza się informację o prowadzeniu wizyjnego systemu kontroli.
W przypadku rejestracji obrazu z systemu kontroli w serwerowni prowadzonej przez wyspecjalizowany podmiot zewnętrzny (w tzw. „chmurze”), przepisy stosuje się jak w powyższych wymaganiach systemu.
Przerwy w rejestracji obrazu i wymagania dla nośników danych
Zatrzymanie rejestracji obrazu w systemie monitoringu wizyjnego następować może jedynie w przypadku konieczności przeprowadzenia prac konserwacyjnych. Jakiekolwiek przerwy nie mogą jednak trwać dłużej niż 2 dni w ciągu całego roku, a warunkiem wystąpienia przerw jest wcześniejsze obligatoryjne poinformowanie właściwego organu z przynajmniej trzydniowym wyprzedzeniem.
Projekt rozporządzenia z 17 stycznia br., określa także szczegółowe wymagania dla nośników danych wykorzystywanych do zapisu obrazu pochodzącego z systemu monitoringu wizyjnego. Wykorzystywane nośniki powinny:
- zapewniać możliwość odczytywania zarejestrowanego obrazu w niezmienionej postaci w urządzeniach produkowanych przez rożnych producentów, przeznaczonych do tego rodzaju nośników,
- posiadać pojemność umożliwiającą przechowywanie i odtwarzanie zarejestrowanego obrazu przez co najmniej miesiąc od daty dokonania zapisu, po upływie którego zarejestrowany obraz ulega automatycznemu zniszczeniu,
- być przechowywane i zabezpieczone w sposób zabezpieczający, w szczególności przed utratą danych, szkodliwym działaniem środków chemicznych, temperatury, światła, promieniowania, pożaru oraz przed uszkodzeniami mechanicznymi, a także dostępem osób nieuprawnionych.
Zapis obrazu – wymagania dla pomieszczeń
Kolejnym bezpośrednim wymaganiem, postawionym w związku ze zmianą obowiązujących w gospodarce odpadami przepisów, są wytyczne dla miejsca przechowywania nośników danych. Pomieszczenia, w których przechowywane będą dane powinny stanowić odrębną strefę pożarową. Bardzo szczegółowe są także warunki techniczne ustanowionej strefy pożarowej – elementy zabezpieczenia przeciwpożarowego oddzielające pomieszczenie powinny posiadać klasę odporności ogniowej co najmniej REI 120. Natomiast w przypadku, gdy zewnętrzne pomieszczenia nie stanowią ścian oddzielenia przeciwpożarowego – o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 120. Pomieszczenia takie powinny znajdować się w odległości co najmniej 20 m od miejsca magazynowania lub składowania odpadów.
Udostępnienie zapisanego obrazu lub jego kopii
Istotne kwestie związane z funkcjonowaniem systemu monitoringu wizyjnego dotyczą także udostępniania dokonanych zapisów. Udostępnienie wszelkich danych pochodzących z systemu odbywa się niezwłocznie na żądanie uprawnionego podmiotu. Sposób przekazania danych nie powinien wpływać negatywnie na możliwość identyfikacji osób. Należy także podkreślić, iż w przypadku wystąpienia zdarzenia negatywnie oddziałującego na zdrowie lub życie człowieka oraz na środowisko, zapis obrazu lub jego kopia w każdym momencie udostępniane są na żądanie, przez pracownika zatrudnionego w miejscu magazynowania lub składowania odpadów.
