Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (u.c.p.g.), o uczestnictwie właścicieli nieruchomości niezamieszkanych w gminnym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi decydowała rada gminy w drodze uchwały (art. 6c ust. 2 u.c.p.g.). Wraz z jej podjęciem, właściciele takich nieruchomości tracili możliwość przekazywania odpadów dowolnie wybranym podmiotom na rzecz przedsiębiorstwa wyłonionego przez gminę w trybie przetargu na realizację zamówienia publicznego.
Dotychczasowy mechanizm uległ jednak zasadniczej zmianie, a to za sprawą Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (ustawa nowelizująca). Nowododany art. 6c ust. 2c u.c.p.g. wprowadza zasadę dobrowolności uczestniczenia właścicieli nieruchomości niezamieszkanych w gminnym systemie odpadowym.
Kwestią budzącą w praktyce istotne wątpliwości jest termin wejścia w życie tego uprawnienia. Można bowiem domniemywać, że przepis ten zaczął obowiązywać 6 września br. (taki pogląd prezentują m.in. autorzy niniejszego artykułu) albo skłaniać się ku interpretacji, że uprawnienie to wejdzie w życie w bliżej nieokreślonej przyszłości.
Nieruchomości niezamieszkane – brak przepisów przejściowych
W naszej ocenie, brak stosownych przepisów przejściowych uzasadnia założenie, że art. 6c ust. 2c u.c.p.g. obowiązuje od dnia wejścia w życie ustawy. To właśnie w tym momencie każdy z właścicieli nieruchomości niezamieszkanych nabył uprawnienie do włączenia się do systemu gminnego, a właściciele nieruchomości, którzy 6 września 2019 r. uczestniczyli w systemie, zostali z niego z mocy ustawy wykluczeni.
Omawiany przepis wskazuje na niezależność nowej konstrukcji prawnej od dotychczasowych przepisów, a w konsekwencji – od podjętych na ich podstawie uchwał rady gmin czy zawartych umów o usługi odbioru odpadów. Ponowne włączenie się do systemu jest możliwe jedynie na zasadach przewidzianych ustawą nowelizującą.
Na prawidłowość tej interpretacji wskazują także przepisy określające status prawny umów o odbiór odpadów i uchwał rady gminy istniejących w chwili wejścia w życie ustawy nowelizującej.
Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy nowelizującej, nowy mechanizm nie wpływa na ważność umów o udzielenie zamówienia publicznego, zawartych przed 6 września 2019 r. Przepis ten nie może jednak wyłączać możliwości zmiany treści istniejących zobowiązań, w drodze zastosowania przepisów o charakterze dostosowawczym (obecnych w ustawach Prawo zamówień publicznych i Kodeks cywilny). Co więcej, ustawa wprost wprowadza konieczność dostosowania umów o odbiór odpadów do nowych przepisów w odniesieniu do nieruchomości nieobjętych systemem gminnym (art. 11 ust. 2 ustawy nowelizującej). Intencją ustawodawcy było więc zachowanie dotychczasowych umów, jednak z wyłączeniem tych, których nie da się pogodzić z nowym brzmieniem u.c.p.g.
Dostosowania do nowych przepisów wymagają także uchwały rad gmin (art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej). Jednak w przypadku uchwał, o których mowa w art. 6c ust. 2c u.c.p.g., brakuje w ustawie nowelizującej regulacji zmieniających podstawę prawną ich wydania (art. 6c ust. 2 u.c.p.g.). W konsekwencji nakaz dostosowania uchwał do nowego prawa pozostaje w odniesieniu do art. 6c ust. 2 u.c.p.g. bezprzedmiotowy.
Nieruchomości niezamieszkane – interpretacja „przemyska”i wyczekiwane stanowisko Ministerstwa Środowiska
Niejednoznaczne brzmienie art. 6c ust. 2c u.c.p.g. stanowi potencjalne – i bardzo prawdopodobne – źródło rozbieżności interpretacyjnych wśród stosujących ustawę organów samorządowych. Własną interpretację przepisu przedstawił już Prezydent Przemyśla, wyznaczając właścicielom nieruchomości niezamieszkanych 30-dniowy termin na złożenie pisemnego oświadczenia, w celu wystąpienia z systemu gminnego.
Wyjaśnień w sprawie stosowania przepisów wyczekuje się ze strony Ministerstwa Środowiska, które dotychczas we wstępnej opinii powiązało nabycie uprawnień decyzyjnych z aktualizacją uchwały włączającej te nieruchomości do systemu gminnego przed 6 września 2019 r. Resort zwraca uwagę na przepisy przejściowe, które na dostosowanie uchwały do nowych przepisów dają gminie 12 miesięcy (art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej).
Należy spodziewać się, że zapowiadana ministerialna interpretacja ustawy pozwoli ujednolicić wykładnię nowych przepisów.
fot. na otwarcie sozosfera.pl
