W związku z wejściem w życie Ustawy z 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r. poz. 122) obecnie dokonywane są aktualizacje wojewódzkich planów gospodarki odpadami (WPGO). Ich kształt jest istotny dla podmiotów świadczących usługi gospodarowania odpadami, z uwagi na regulacje dotyczące prowadzenia przez nie działalności gospodarczej i realizacji przedsięwzięć w zakresie budowy nowych oraz rozbudowy istniejących instalacji.
Możliwość zakwestionowania ustaleń planów wojewódzkich otwiera drogę do wskazania, iż nieuwzględnione zostały oczekiwane możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez dany podmiot, przy jednoczesnym spełnieniu wymaganych prawem warunków – w sytuacji, gdy podmiot ten rozpoczyna realizację przedsięwzięcia, mając na uwadze, że budowana instalacja zostanie ujęta w aktualizacji WPGO. Tymczasem w jednym z rozstrzygnięć organ wojewódzki odmówił ujęcia w WPGO rozbudowy składowisk odpadów komunalnych.
Czym kieruje się organ w przypadku odmowy?
Odnosząc się do regulacji dotyczących składowisk odpadów o statusie regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), należy wskazać, iż raz przyznany status instalacji regionalnej podlega kontynuacji w kolejnych WPGO. Mogłoby się wydawać, iż jeśli obiektowi wydano stosowne zezwolenia, a jego budowa rozpoczęła się przed datą wejścia w życie ustawy, tj. 6 lutego 2015 r., to przysługuje mu ochrona prawna. Jednak podniesiony w postępowaniu wyjaśniającym zarzut naruszenia zasady równego traktowania podmiotów w kontekście ujęcia rozbudowy innych składowisk odpadów o statusie RIPOK w planie gospodarki odpadami jest, w ocenie organu, nietrafny, jeśli rozbudowa lub planowana budowa nowego składowiska odpadów przez podmiot wzywający do usunięcia naruszenia prawa nie była ujęta w poprzednim WPGO. Sam fakt przyznania statusu RIPOK i ujęcia w WPGO jako regionalnego składowiska odpadów nie uzasadnia uwzględnienia przez organ wojewódzki rozbudowy składowiska.
Zgodność z KPGO 2022
Ponadto organ wojewódzki opiera swoje stanowisko na argumencie zachowania zgodności celów, wynikających z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2022 (MP z 2016 r. poz. 784 – KPGO), wyznaczonych dla odpadów komunalnych m.in. w zakresie osiągnięcia wymaganych poziomów recyklingu odpadów komunalnych, zwiększenia efektywności selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych, redukcji składowania odpadów czy też zachowania udziału masy termicznie przekształcanych odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących z przetworzenia odpadów komunalnych na poziomie nieprzekraczającym 30% w stosunku do wytworzonych odpadów komunalnych w województwie. Głównym celem w zakresie gospodarki odpadami jest zapobieganie powstawaniu odpadów, a dla wytworzonych odpadów komunalnych – skierowanie ich do przetwarzania, w tym do przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, co w konsekwencji plasuje składowanie odpadów na ostatnim miejscu (na podstawie przyjętej ustawowo hierarchii z art. 17 ustawy o odpadach).
Zgodnie z KPGO 2022, przyjęto więc kierunek działań w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, w celu ograniczenia ilości odpadów deponowanych na składowiskach. Wobec tego, gdy w ocenie organu z analizy odnoszącej się do województwa wynika, że nie ma potrzeby budowy nowych instalacji do składowania odpadów czy rozbudowy istniejących, organ opracowujący projekt WPGO powinien wykluczyć takie inwestycje.
Analiza wolnej pojemności składowiska
W celu stwierdzenia celowości rozbudowy składowiska odpadów organ wojewódzki przeprowadza – na etapie opracowania projektu WPGO – analizę wolnej pojemności wszystkich składowisk odpadów o statusie RIPOK w danym regionie gospodarki odpadami komunalnymi, w tym także pojedynczych składowisk. Jeśli analiza wykazuje niewielką ilość odpadów przyjętych do deponowania na dane składowisko w odniesieniu do wolnej pojemności tego obiektu oraz niskie łączne wykorzystanie wolnej pojemności istniejących składowisk odpadów o statusie RIPOK w regionie, organ dokonuje bilansu mocy przerobowych RIPOK w stosunku do masy odpadów komunalnych prognozowanej do przetworzenia w regionie. Jeśli ustali, że w okresie planowania składowiska odpadów dysponują wystarczającą, wolną pojemnością do przyjęcia prognozowanej masy odpadów, nie stwierdza zapotrzebowania na rozbudowę istniejących składowisk odpadów.
WPGO przedmiotem skargi?
WPGO może być przedmiotem skargi do sądu administracyjnego, chociaż nie jest to dokument o charakterze aktu prawa miejscowego. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie (NSA) stwierdził dopuszczalność skargi na uchwałę w sprawie przyjęcia WPGO w wyroku z 14 kwietnia 2015 r. (sygn. akt: II OSK 2154/13). NSA wskazał, że wprawdzie WPGO nie jest aktem prawa miejscowego, a jedynie aktem kierownictwa wewnętrznego, jednak podlega on zaskarżeniu przez każdy podmiot, który wykaże, że jego interes prawny został naruszony przez konkretne postanowienia planu wojewódzkiego.
fot. na otwarcie sozosfera.pl