Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzja środowiskowa) jest jedną z pierwszych decyzji uzyskiwanych w procesie inwestycyjnym, przed realizacją przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko. Inwestycje w gospodarce odpadami najczęściej są tego rodzaju przedsięwzięciami, co szczegółowo określa Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (DzU z 2019 r. poz. 1839).
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach pełni funkcję prejudycjalną
Inwestorzy po wielokroć zastanawiają się, czy przed uzyskaniem pozwolenia zintegrowanego dla tego rodzaju inwestycji muszą legitymować się decyzją środowiskową. Aby odpowiedzieć na to pytanie, analizie poddać należy szereg przepisów.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach pełni funkcję prejudycjalną w stosunku do decyzji wymienionych w art. 72 ust. 1 Ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. DzU z 2021 r. poz. 2373, z późn. zm. – u.o.o.ś.). Jej wydanie następuje przed uzyskaniem wskazanych w tym przepisie decyzji. W katalogu nie zostało wymienione pozwolenie zintegrowane. Znajduje się w nim jednak zezwolenie na zbieranie odpadów, zezwolenie na przetwarzanie odpadów i zezwolenie na zbieranie i przetwarzanie odpadów, wydawane na podstawie Ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. DzU z 2021 r. poz. 779, z późn. zm.) (art. 72 ust. 1 pkt 21 u.o.o.ś.).
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest niezbędna także przed udzieleniem pozwolenia zintegrowanego
Inwestor, będąc zobligowanym do uzyskania pozwolenia zintegrowanego (co reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 sierpnia 2014 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości – DzU z 2014 r. poz. 1169), zwolniony jest z obowiązku uzyskania ww. zezwoleń odpadowych, o czym stanowi art. 45 ust. 1 pkt 4 ustawy o odpadach. W takim przypadku w pozwoleniu zintegrowanym (które zastępuje wszelkie pozwolenia sektorowe i ewentualne inne decyzje o charakterze reglamentacyjnym, związane z ochroną środowiska, a wymagane w związku z eksploatacją określonych instalacji1) określa się warunki wytwarzania i sposoby postępowania z odpadami na zasadach wskazanych w ustawie o odpadach, niezależnie od tego, czy dla instalacji wymagane byłoby uzyskanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów (por. art. 202 ust. 4 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska – t.j. DzU z 2021 r. poz. 1973, z późn. zm.). Opisana konstrukcja oznacza, że pozwolenie zintegrowane zastępuje zezwolenia wydawane na podstawie ustawy o odpadach (bowiem już w jego treści ustala się sposoby postępowania z odpadami, a więc warunki zbierania odpadów i ich przetwarzania). To prowadzi do wniosku, że skoro przed wydaniem ww. zezwoleń odpadowych konieczne jest uzyskanie decyzji środowiskowej, jej posiadanie jest niezbędne także przed udzieleniem pozwolenia zintegrowanego (określającego zasady postępowania z odpadami). Jednocześnie, organ wydający takie pozwolenie jest związany jej treścią. Pozwolenie zintegrowane nie może być więc traktowane jako wydawane niezależnie od ustaleń decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Rolą przywołanego art. 45 ust. 1 pkt 4 ustawy o odpadach nie jest zmiana reguł wydawania decyzji zezwalających na gospodarowanie odpadami, ale jedynie przesunięcie w tym zakresie kompetencji organów, tak aby finalnie ustalenia w obszarze gospodarki odpadami dokonywane były przez organ wydający pozwolenia zintegrowane, przy zastosowaniu jednak zasad odnoszących się do pozwoleń z ustawy o odpadach. Przedmiotowa koncepcja została zaprezentowana przez skarżące stowarzyszenie w sprawie rozpatrywanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (WSA) w wyroku z 27 października 2017 roku (sygn. akt IV SA/Wa 339/17). Choć skarga nie została uwzględniona (ze względów odmiennych niż zaprezentowana wykładnia przepisów), podzielić należy ww. poglądy.
Koncepcja potwierdzona przez NSA
Powyższą koncepcję potwierdził bowiem Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w postanowieniu z 21 października 2020 r. (sygn. akt II OW 80/20), wyjaśniając, że „Skoro pozwolenie zintegrowane obejmujące przetwarzanie odpadów należy traktować jak zezwolenie na przetwarzanie odpadów, to nie ulega wątpliwości, że dla jego uzyskania będzie konieczne uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Stanowi o tym wyraźnie art. 72 ust. 1 pkt 21 ww. ustawy. W myśl tego przepisu wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów i zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawanych na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach”.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach i wyjątki od obowiązku jej uzyskania
Co do zasady, uzyskanie pozwolenia zintegrowanego możliwe jest więc jedynie w przypadku legitymowania się odpowiednią decyzją środowiskową, obejmującą dane zamierzenie. Wymóg ten będzie spełniony, jeśli przy uzyskiwaniu pozwolenia zintegrowanego inwestor będzie dysponował decyzją środowiskową – co do zasady jest ona wydawana na początku procesu inwestycyjnego (przed uzyskaniem pozwolenia na budowę lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu). Przy czym, w świetle najnowszych regulacji, do wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego nie ma obowiązku załączania kopii wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z załącznikami czy też kopii samej decyzji (zmiana w prawie ochrony środowiska, która miała miejsce ustawą z 23 lipca 2015 r. – DzU z 2015 r. poz. 1434). Co istotne, przedmiotową zmianą do u.o.o.ś. ustawodawca wprowadził art. 86a, zgodnie z którym organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej przekazuje ostateczne decyzje, organowi ochrony środowiska.
Odrębną kwestią pozostają natomiast wyjątki od obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej, np. w przypadku wskazanym w art. 72 ust. 2a pkt 2 u.o.o.ś. Zgodnie z tym przepisem, wymogu posiadania decyzji środowiskowej przed uzyskaniem zezwoleń odpadowych (o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 21 tej ustawy) nie stosuje się m.in., gdy jest to drugie lub kolejne zezwolenie dla zrealizowanego przedsięwzięcia nieulegającego zmianie. Powyższe nie zmienia jednak omówionej wcześniej zasady.
Źródło:
- Górski M., Pchałek M., Radecki W.: Prawo ochrony środowiska. Komentarz. Warszawa 2019.
fot. na otwarcie sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
Artykuł powstał w ramach współpracy z Kancelarią Prawną Dr Krystian Ziemski & Partners
 |
 |
 |
 |
