Operat przeciwpożarowy (ppoż.) jest dokumentem wymaganym na podstawie ustawy o odpadach, dołączanym do wniosku o wydanie zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów. Określa on warunki ochrony przeciwpożarowej instalacji, obiektu lub jego części albo innego miejsca magazynowania odpadów.
Sprzedaż instalacji a operat ppoż.
Zakład gospodarki odpadami, obejmujący teren, budynki, instalacje oraz urządzenia, może być przedmiotem obrotu gospodarczego. W szczególności można go sprzedać albo wnieść jako aport do innej spółki jako „zorganizowany zespół składników majątkowych” (przedsiębiorstwo).
Co dzieje się w sytuacji, gdy poprzedni posiadacz zakładu (instalacji) sporządził dla niego operat ppoż., a następnie zbył instalację (jeszcze przed uzyskaniem zezwolenia)? Czy nowy właściciel zakładu ma możliwość skorzystania z takiego operatu, tj. dołączenia go do własnego wniosku składanego w trybie art. 42 ustawy o odpadach, czy musi zlecić wykonanie nowego operatu?
Operat ppoż. jako dokument o charakterze rzeczowym
Zgodnie z art. 42 ust. 4b ustawy o odpadach, do wniosku o wydanie zezwolenia na zbieranie odpadów oraz zezwolenia na przetwarzanie odpadów dołącza się m.in. operat przeciwpożarowy. W myśl ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, operat stanowi opinię osób legitymujących się specjalistyczną wiedzą z zakresu pożarnictwa i spełniających wymagania ściśle określone w ustawie. Zgodnie z art. 42 ust. 4c i 4d ustawy o odpadach, przedłożony organowi operat musi być uzgodniony z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej (PSP), a do wniosku o wydanie zezwolenia należy przedłożyć operat łącznie z uzgodnieniem.
Operat ppoż. jest opracowaniem dotyczącym konkretnego obiektu (ma charakter „rzeczowy”). Przepisy nie wskazują, na zlecenie jakiego podmiotu operat ma zostać przygotowany.
Operat ppoż. – nie trzeba go „przenosić” na nabywcę instalacji
Z uwagi na powyższe, w opisanej na początku sytuacji zbycia zakładu podmiot występujący o zezwolenie może dołączyć do wniosku zarówno taki operat ppoż., który został wykonany na jego zlecenie, jak i taki, który został zlecony przez poprzedniego właściciela instalacji (jeżeli warunki ppoż. dla danego obiektu nie uległy w międzyczasie zmianie).
Innymi słowy, z operatu może „skorzystać” każdoczesny właściciel instalacji, bez potrzeby przepisywania czy przenoszenia operatu na nowego właściciela. Operat jest opinią związaną z konkretnym obiektem, a nie z podmiotem prowadzącym instalację czy też zlecającym jego wykonanie.
Co z uzgodnieniem operatu?
Jeżeli chodzi o uzgodnienie operatu, to sprawa wygląda w zasadzie dość podobnie. Przybiera ono postać postanowienia komendanta PSP, wydawanego w trybie Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Zgodnie z art. 124 §1 k.p.a., elementami postanowienia są: oznaczenie organu administracji publicznej, data jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, oraz podpis. Nie może przy tym budzić wątpliwości, że kluczowym elementem uzgodnienia jest określenie operatu i obiektu, którego ono dotyczy.
Operat ppoż. – uzgodnienie jako postanowienie o charakterze rzeczowym
Postanowienie, podobnie jak operat, ma charakter rzeczowy, czyli odnosi się do konkretnego obiektu. Nie kreuje obowiązków o charakterze osobistym, związanych jedynie z adresatem tego postanowienia. Należy przyjąć, że przewiduje ono obowiązki obciążające każdoczesnego właściciela instalacji.
Cechy aktów administracyjnych o charakterze rzeczowym opisane zostały w literaturze przedmiotu. Przyjmuje się, że decyzja o charakterze rzeczowym reguluje status prawny określonego przedmiotu w oderwaniu od aspektu osobowego (jest skierowana do rzeczy). Utrata bytu prawnego przez podmiot stosunku administracyjnoprawnego o charakterze rzeczowym nie skutkuje tym, że stosunek ten wygasa, lecz powoduje jego przejście na nowy podmiot władający rzeczą. Cecha ta sprawia, że decyzje o charakterze rzeczowym są nazywane w piśmiennictwie „aktami administracyjnymi bez adresata”1.
Podobny rzeczowy charakter posiada decyzja nakazująca rozbiórkę obiektu budowalnego. Kluczowym jej elementem jest określenie obiektu podlegającego rozbiórce. Zmiana właściciela obiektu, jego śmierć lub likwidacja nie pociąga konieczności „przepisywania” decyzji na nowy podmiot/następcę prawnego. Takie stanowisko wynika z ugruntowanego orzecznictwa administracyjnego (np. wyrok NSA z 8 maja 2019 r. – sygn. akt II OSK 1488/17; wyrok NSA z 16 stycznia 2019 r. – sygn. akt II OSK 434/17; wyrok WSA w Łodzi z 9 listopada 2016 r. – sygn. akt II SA/Łd 482/16).
Skorzystanie z operatu i uzgodnienia przez każdoczesnego właściciela zakładu
W ocenie autorki niniejszego artykułu, przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów może przedłożyć we wniosku operat i uzgodnienie wydane na wniosek poprzedniego właściciela zakładu – pod warunkiem, że nie zmieniły się parametry obiektu wpływające na warunki ochrony ppoż. określone w operacie. Są to bowiem typowe akty o charakterze rzeczowym („bez adresata”). Uzgodnienie jest niejako „przypisane” do danego operatu i zakładu.
W celu uzyskania urzędowego potwierdzenia stanowiska wyrażonego w artykule możliwe wydaje się wystąpienie do właściwego komendanta PSP o wydanie zaświadczenia w trybie art. 217 §2 pkt 2 k.p.a.,w którym zaświadczy on, że dany operat ppoż. oraz postanowienie uzgadniające kreują obowiązki dotyczące danego obiektu, a więc po zmianie właściciela instalacji nie ma potrzeby zlecania nowego operatu i uzgadniania go.
Źródło:
1. Łaszczyca G., Matan A.: Akt administracyjny rzeczowy (uwagi ogólne) [w:] Ewolucja prawnych form administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 60. rocznicy urodzin Profesora Ernesta Knosali. Warszawa 2008.
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
Artykuł został opublikowany w ramach współpracy z Kancelarią Radcy Prawnego Dominiki Nosal
