Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. UE, z 2006 r. Nr 190, z późn. zm.) przewiduje dwa tryby transgranicznego przemieszczania odpadów. Pierwszy, bardziej rozbudowany to procedura uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody. Trybowi temu podlegają odpady z tzw. bursztynowej listy. Drugi tryb jest dużo mniej sformalizowany i obejmuje tzw. procedurę informowania, uregulowaną w art. 18 ww. rozporządzenia. Dotyczy on odpadów z tzw. listy zielonej. W kontekście transgranicznego przemieszczania odpadów warto zadać pytanie: Kto może być „odbiorcą” odpadów z zagranicy?
Transgraniczne przemieszczanie odpadów z zielonej listy
Zgodnie z art. 18 ust. 1 rozporządzenia nr 1013/2006, przemieszczenie odpadów z listy zielonej wymaga dopełnienia następujących wymogów proceduralnych:
a) dla ułatwienia śledzenia przemieszczania takich odpadów osoba podlegająca jurysdykcji państwa wysyłki, która organizuje przemieszczanie, zobowiązana jest zapewnić, by do przemieszczenia dołączony był dokument określony w załączniku VII;
b) dokument określony w załączniku VII jest podpisywany przed dokonaniem przemieszczenia przez osobę, która je organizuje, oraz przez prowadzącego instalację odzysku lub laboratorium i przez odbiorcę po otrzymaniu danych odpadów.
Jak wypełnić załącznik nr VII?
Załącznik nr VII składa się z 14 pozycji. Przepisy ww. rozporządzenia nie zawierają szczegółowej instrukcji jego wypełnienia. W przypadku wątpliwości można posłużyć się wskazówkami zamieszczonymi w załączniku nr IC do tego rozporządzenia, który odnosi się do wypełniania dokumentów zgłoszenia i przesyłania (wymaganych dla odpadów z listy bursztynowej) – dokumenty te posługują się podobnymi sformułowaniami. Do tej instrukcji odwołano się również w wyjaśnieniu nr 1, zamieszczonym bezpośrednio na załączniku nr VII.
W polu nr 2 załącznika nr VII należy podać „importera/odbiorcę” odpadów w kraju przeznaczenia. Warto przy tym zaznaczyć, że odbiorca odpadów z zagranicy może, ale nie musi posiadać własnej instalacji odzysku. Instalację odzysku wskazuje się w polu nr 7. Redakcja przepisów wskazuje, że nie muszą to być te same podmioty.
Zgodnie z definicją „odbiorcy” (art. 2 pkt 14 rozporządzenia), „odbiorca” oznacza „każdą osobę lub przedsiębiorstwo podlegające jurysdykcji państwa przeznaczenia, do których odpady są przesyłane w celu ich odzysku lub unieszkodliwienia”.Definicja ta kładzie nacisk na trzy elementy:
- odbiorca „podlega jurysdykcji” państwa przeznaczenia;
- odpady są „przesyłane” do odbiorcy;
- „w celu” poddania ich odzyskowi lub unieszkodliwienia.
Odbiorca odpadów z zagranicy a instalacja odzysku
Z dwóch ostatnich przesłanek wynika, że odbiorca jest podmiotem, który kontroluje przesyłkę w kraju przeznaczenia. Kontrola ta przejawia się w podejmowaniu decyzji o sposobie zagospodarowania odpadów sprowadzonych do kraju. Definicja nie przewiduje konieczności posiadania przez odbiorcę własnej instalacji odzysku lub unieszkodliwiania odpadów (odbiorca nie musi samodzielnie przetworzyć odpadów) – wymagane jest jednak, by finalnie sprowadzone odpady zostały poddane takim procesom w kraju przeznaczenia, ponieważ jest to cel, dla jakiego odpady są przemieszczane.
Innymi słowy, odbiorca może, ale nie musi posiadać własnej instalacji odzysku. Jeżeli jej nie posiada, powinien zawrzeć stosowne porozumienie (umowę) z instalacją w kraju przeznaczenia, która przyjmie odpad w celu przetworzenia. Odbiorca ma za zadanie zapewnić odzysk odpadów w kraju przeznaczenia.
Odbiorca odpadów może mieć uprawnienia wyłącznie do zbierania odpadów
W związku z powyższym, odbiorcą odpadów – czyli podmiotem wskazanym w polu nr 2 załącznika VII – może być podmiot, który zajmuje się w kraju przeznaczenia wyłącznie zbieraniem odpadów. Ważne jest, by następnie odpady trafiły do instalacji odzysku i zostały zagospodarowane w procesie odzysku wskazanym na załączniku nr VII (w pozycji nr 8). Istotne jest bowiem rozróżnienie „importera/odbiorcy” (pozycja nr 2 załącznika nr VII) od „instalacji odzysku” (pozycja nr 7 załącznika nr VII).
Powyższa interpretacja przepisów jest zgodna z wyjaśnieniami zamieszczonymi w załączniku nr IC do rozporządzenia nr 1013/2006, dotyczącymi sposobu wypełniania dokumentu zgłoszenia i przesyłania (właściwych dla odpadów z listy bursztynowej), którymi to wyjaśnieniami należy posiłkować się przy wypełnieniu załącznika nr VII (zgodnie z adnotacją nr 1 zamieszczoną na końcu załącznika nr VII).
Zgodnie z pkt. IV podpunkt 15 załącznika nr IC: „Odbiorcą określonym w polu nr 10 będzie zazwyczaj zakład unieszkodliwiania lub odzysku. Niemniej jednak w określonych przypadkach odbiorcą może być inna osoba, na przykład sprzedawca lub pośrednik. (…) W charakterze odbiorcy występować może sprzedawca, pośrednik lub osoba prawna, o ile podmiot taki jest objęty jurysdykcją kraju przeznaczenia oraz jest posiadaczem lub sprawuje innego rodzaju kontrolę prawną nad odpadami w momencie przybycia przesyłki do kraju przeznaczenia. W takich przypadkach informacje dotyczące sprzedawcy, pośrednika lub osoby prawnej należy podać w polu nr 2”.
Skoro zatem przy odpadach z bursztynowej listy, których sprowadzanie jest bardziej sformalizowane, bo wymaga zgłoszenia i zgody, dopuszcza się wpisanie w polu „odbiorca” sprzedawcy lub pośrednika, to tym bardziej należy uznać, że ustawodawca dopuszcza analogiczne rozwiązanie w przypadku odpadów z zielonej listy.
Magazynowanie odpadów sprowadzonych z zagranicy
Jeżeli podmiot zbierający odpady może być odbiorcą odpadów w kraju przeznaczenia, to jednocześnie nie ma przeszkód do tego, by odpady przed przekazaniem ich do instalacji odzysku zostały poddane tymczasowemu magazynowaniu w zakładzie odbiorcy, zgodnie z warunkami zezwolenia na zbieranie odpadów oraz wymogami przepisów prawa. Tymczasowe magazynowanie odpadów mieści się w kategorii zbierania odpadów (art. 3 ust. 1 pkt 34 ustawy o odpadach). Zgodnie z przepisami odpady mogą być magazynowane maksymalnie przez trzy lata (art. 25 ust. 4 ustawy o odpadach).
Innymi słowy, odbiorca odpadów – podmiot zbierający odpady, może wyładować odpady sprowadzone z zagranicy w miejscu magazynowania wskazanym w swoim zezwoleniu na zbieranie odpadów. Następnie odpady te powinny być przekazane do wyznaczonej instalacji odzysku.
Rozporządzenie nie przewiduje obowiązku, by odpady podlegające transgranicznemu przemieszczaniu były bezpośrednio zawożone do instalacji odzysku. Wskazuje na to również treść art. 18 ust. 1b rozporządzenia nr 1013/2006, gdzie podano, że załącznik nr VII jest podpisywany przez organizatora, przez prowadzącego instalację odzysku lub laboratorium oraz przez odbiorcę po otrzymaniu danych odpadów.
Z zapisu tego wynika, że możliwy jest najpierw odbiór odpadów przez odbiorcę, magazynowanie odpadów, a dopiero po tym – transport do instalacji odzysku i poddanie ich odzyskowi.
Jak długo odbiorca odpadów może magazynować odpady?
Jak wskazano wcześniej, w polu nr 2 załącznika VII („importer/odbiorca” odpadów) może być wskazany zarówno podmiot, który dysponuje własną instalacją odzysku i zezwoleniem na przetwarzanie odpadów, jak i pośrednik, sprzedawca lub podmiot prowadzący zbieranie odpadów (posiadający zezwolenie na zbieranie odpadów), przy założeniu, że podmiot ten nie będzie samodzielnie przetwarzał odpadów sprowadzonych z zagranicy, a przekaże je do instalacji odzysku.
Zakładając, że „importerem/odbiorcą” odpadów może zostać także podmiot prowadzący wyłącznie zbieranie odpadów, może on przed zebraniem odpowiedniej ilości odpadów i przekazaniem ich do transportu do właściwej instalacji odzysku wyładować odpady przywiezione z zagranicy na swoim placu lub w budynku magazynowym. Innymi słowy, importer/odbiorca odpadów z zagranicy może tymczasowo magazynować te odpady przed poddaniem ich odzyskowi w instalacji odzysku, zgodnie z wymogami przepisów prawa oraz posiadanym zezwoleniem na zbieranie odpadów, przez okres wskazany w art. 25 ust. 4 ustawy o odpadach.
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
Artykuł został opublikowany w ramach współpracy z Kancelarią Radcy Prawnego Dominiki Nosal
