Ochrona przeciwpożarowa miejsc zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów

4 marca 2020 r. weszło w życie, długo wyczekiwane, bo od września 2018 r., Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lutego 2020 r. w sprawie wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mają spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów (DzU z 2020 r. poz. 296).

Pożary miejsc magazynowania lub składowania odpadów przyczyną zmian przepisów

Wprowadzenie w ustawie o odpadach delegacji do wydania powyższego aktu stanowi pokłosie szeregu zmian, jakie przyniosła Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2018 r. poz. 1592), będąca reakcją ustawodawcy m.in. na występujące pożary miejsc magazynowania lub składowania odpadów. Wśród wprowadzonych wówczas zmian, na podmioty prowadzące zbieranie odpadów lub ich przetwarzanie nałożono obowiązek spełnienia dodatkowych warunków, m.in. przy ubieganiu się o wydanie decyzji umożliwiających prowadzenie ww. działalności.

Zgodnie z art. 42 ust. 4b ustawy o odpadach, jednym z wymogów uzyskania zezwolenia na zbieranie lub na przetwarzanie odpadów jest obowiązek dołączenia do wniosku operatu przeciwpożarowego, zawierającego warunki ochrony przeciwpożarowej instalacji, obiektu lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów, uzgodnione z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej (PSP). Operat taki powinien być wykonany przez: rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, o którym mowa w rozdziale 2a Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (DzU z 2018 r. poz. 620 i 1669) – w przypadku gdy organem właściwym jest marszałek województwa albo regionalny dyrektor ochrony środowiska; bądź przez osobę, o której mowa w art. 4 ust. 2a tej ustawy – w przypadku gdy organem właściwym jest starosta.

Wymogiem rozpoznania wniosku i uzyskania stosownego zezwolenia jest także dołączenie do niego postanowienia komendanta powiatowego (miejskiego) PSP, w którym pozytywnie uzgodnione zostały ww. warunki przeciwpożarowe.

Ochrona przeciwpożarowa w gospodarce odpadami – okres dostosowawczy

Z punktu widzenia podmiotów prowadzących czynności zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów istotne są zarówno przepisy ww. rozporządzenia, określające szczegółowe warunki ochrony przeciwpożarowej dla obiektów czy miejsc magazynowania i zbierania odpadów, jak i regulacje intertemporalne, wprowadzające odpowiednie okresy dostosowawcze w zakresie spełniania wymagań ochrony przeciwpożarowej, wynikających z omawianego rozporządzenia.

W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze §45 tego aktu wykonawczego. Przepis ten stanowi, iż w stosunku do obiektów budowlanych lub ich części oraz innych miejsc przeznaczonych do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów, dla których przed dniem wejścia w życie rozporządzenia uzgodniono warunki ochrony przeciwpożarowej albo wszczęto postępowanie o uzgodnienie i do tego momentu procedury tej nie zakończono, dopuszczalne jest spełnienie wymagań wskazanych w:

§5-37 rozporządzenia (m.in. dotyczących miejsca zbierania, magazynowania stałych odpadów palnych, strefy pożarowej budynku innej niż strefa pożarowa PM czy magazynowania ciekłych odpadów palnych) oraz §41-43 (w tym m.in. dotyczących zapewniania wody do celów przeciwpożarowych) w sposób inny niż określony w rozporządzeniu,stosownie do tych uzgodnień, jednak nie dłużej niż do 1 marca 2024 r.
§38-40 rozporządzenia (dotyczących m.in. miejsc magazynowania odpadów palnych, które mogą ulegać samonagrzewaniu, wyposażenia szczególnych miejsc magazynowania odpadów stałych i ciekłych w punkty ze sprzętem gaśniczym) w sposób inny niż określony w rozporządzeniu,stosownie do tych uzgodnień, jednak nie dłużej niż do 1 września 2020 r.

Dla kogo okres dostosowawczy?

Z regulacji tych skorzystać będą mogły, w pierwszej kolejności, te podmioty, które przed 4 marca br. uzyskały wymagany operat przeciwpożarowy i ostateczne postanowienie komendanta PSP w przedmiocie uzgodnień, na potrzeby złożenia wniosku o zmianę posiadanych zezwoleń na zbieranie lub na przetwarzanie odpadów, zgodnie z wymogiem dostosowawczym i koniecznością złożenia wniosku o zmianę decyzji do 5 marca 2020 r.

Podobnie powyższy okres dostosowawczy obejmie te podmioty, które przed 4 marca br. sporządziły już operat przeciwpożarowy, wystąpiły z wnioskiem o uzgodnienie, lecz do tej daty nie uzyskały wymaganego, pozytywnego postanowienia komendanta PSP.

Z powyższego dobrodziejstwa skorzystać będą mogły także takie podmioty, które sporządzą operat przeciwpożarowy i złożą wniosek o uzgodnienie przez komendanta PSP warunków ochrony przeciwpożarowej, w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia, czyli nie później niż do 4 maja 2020 r.

Ochrona przeciwpożarowa – kto skorzysta z okresów przejściowych?

W dalszej kolejności należy mieć na uwadze, iż §46 rozporządzenia wprowadza szereg przepisów przejściowych, także w stosunku do obiektów budowlanych lub ich części, przeznaczonych do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów, dla których przed dniem wejścia w życie rozporządzenia (tj. przed 4 marca 2020 r.) złożony został wniosek o pozwolenie na budowę lub odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i wnioski te zostały opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej albo zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonanie robót budowlanych.

W tych wypadkach przewidziano możliwość spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej w odniesieniu do wymagań zawartych w §5, §6, §8-16, §19 i §34 rozporządzenia (dotyczą one m.in. miejsca przeznaczonego do zbierania, magazynowania lub przetwarzania stałych odpadów palnych; oznaczenia granicy strefy pożarowej z odpadami stałymi, która znajduje się poza budynkiem; maksymalnej rozpiętości sekcji magazynowej; klasy ognioodporności ścian oddzielenia przeciwpożarowego) na dotychczasowych zasadach, jednak nie dłużej niż do 1 września 2021 r.

Do 1 marca 2023 r. przedłużono możliwość stosowania dotychczasowych zasad w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla wymagań, o których stanowią §7, §26, §29 i §33 rozporządzenia, a te dotyczą m.in. lokalizacji strefy pożarowej z odpadami stałymi w budynku czy ilości magazynowanych odpadów w magazynie ciekłych odpadów palnych.

Ochrona przeciwpożarowa w gospodarce odpadami – kolejne wymogi z okresami dostosowawczymi

Przedłużono także, do 1 marca 2026 r., możliwość spełniania na dotychczasowych zasadach wymagań, o których mowa w §35 rozporządzenia. Regulacja ta dotyczy wyposażenia strefy pożarowej z odpadami stałymi o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 2000 MJ/m² i powierzchni przekraczającej 2000 m², która znajduje się w budynku.

W odniesieniu do §36 i §37 rozporządzenia, dotyczących odpowiednio wyposażenia magazynu ciekłych odpadów palnych i strefy pożarowej z odpadami stałymi o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 1000 MJ/m² i powierzchni przekraczającej 1000 m², która znajduje się w budynku, również umożliwiono spełnianie tych warunków na zasadach dotychczasowych, nie dłużej niż do 1 września 2022 r.

Wobec wymagań dotyczących m.in. maksymalnej wysokości magazynowania stałych odpadów palnych poza budynkami; odległości od przykrycia dachu lub sufitu, w jakiej magazynuje się odpady palne w budynku (§17, §18 i §39 ust. 1 pkt 1) ostateczna data spełniania wymagań wynikających z przepisów dotychczasowych to 1 września 2020 r. Natomiast w zakresie wymagań dotyczących m.in. magazynowania ciekłych odpadów palnych, usytuowania miejsca ich magazynowania oraz zapewniania wody do celów przeciwpożarowych – 1 marca 2022 r.

Tożsame regulacje dotyczą obiektów budowlanych lub ich części oraz innych miejsc, w obrębie których w dniu wejścia w życie rozporządzenia jest prowadzone zbieranie, magazynowanie lub przetwarzanie odpadów.

Artykuł powstał w ramach współpracy z Kancelarią Prawną Dr Krystian Ziemski & Partners