18 listopada 2021 r. odbyła się konferencja prasowa, której tematem było objęcie systemem SENT transgranicznego przemieszczania odpadów. W konferencji udział wzięli Magdalena Rzeczkowska, szefowa Krajowej Administracji Skarbowej, Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska, oraz Michał Mistrzak, pełniący obowiązki Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.
Zapowiadano objęcie systemem SENT odpadów przywożonych do Polski
Podczas konferencji, szefowa Krajowej Administracji Skarbowej wystosowała komunikat następującej treści: „Efektem współpracy Krajowej Administracji Skarbowej z Ministerstwem Klimatu i Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska będzie objęcie systemem SENT odpadów przywożonych do Polski. Skuteczność SENT została potwierdzona w praktyce, szczególnie w zakresie zmniejszenia szarej strefy w branżach paliwowej i tytoniowej”. Z kolei wiceminister Ozdoba dodał: „Wszystkie importowane do Polski odpady będą objęte systemem SENT. Dzięki temu nielegalny import odpadów będzie pod specjalnym nadzorem, a transportujące odpady pojazdy będą lepiej monitorowane”.
Wiceminister klimatu i środowiska poinformował także, że w celu uszczelnienia rynku gospodarowania odpadami i przeciwdziałania uszczupleniom w zakresie podatku VAT, związanych z ich obrotem, Główny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ), wspólnie z Krajową Administracją Skarbową (KAS) opracowali nowelizację przepisów wykonawczych do ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów. Zmiana ma polegać na zobowiązaniu przedsiębiorstw zajmujących się transgranicznym obrotem odpadów do rejestrowania każdego przewozu poprzez Platformę Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC) Ministerstwa Finansów, co realizowane będzie za pośrednictwem oferowanego w ramach Platformy PentaTAX modułu SENT. We wspomnianym komunikacie jednoznacznie zaznaczono, że nowe przepisy mają obowiązywać od 1 lutego 2022 r.
Objęcie systemem SENT nowych odpadów i konsternacja podmiotów zajmujących się obrotem odpadami
Powyższa informacja wywołała konsternację wśród podmiotów zajmujących się szeroko pojętym obrotem odpadami. Ich przedstawiciele zadawali sobie pytanie: czy zapowiadana zmiana przepisów faktycznie nakłada na nich obowiązek rejestracji wszystkich importowanych odpadów w systemie SENT, nawet tych wymienionych na tzw. Zielonej Liście i to już od 1 lutego 2022 r.
Obecnie obowiązujące regulacje nie dają jednak podstawy do przyjęcia, iż wszystkie importowane odpady podlegają rejestracji w systemie SENT. Katalog odpadów kwalifikowanych do owej rejestracji szczegółowo określa art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi. Podobny wykaz znaleźć można także na oficjalnej stronie PUESC. Na internetowej stronie tej platformy, w zakładce „Najczęściej zadawane pytania (FAQ)”, wyraźnie wskazano, iż: „Katalog towarów, które podlegają systemowi monitorowania przewozu i obrotu jest określony w art. 3 ust. 2 ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów wydanym na podstawie art. 3 ust. 11 tej ustawy”.
Wspomniany art. 3 ust. 2 tej ustawy został nieznacznie zmieniony 1 maja 2021 r. i od tej pory nie uległ żadnej modyfikacji. Z kolei rozporządzenie Ministra Finansów, wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 3 ust. 11 ustawy, ostatnio zmieniono 2 czerwca 2021 r. – w Internetowym Systemie Aktów Prawnych (ISAP) aktualnie brakuje jakichkolwiek wzmianek na temat wspomnianych przez wiceministra aktów wykonawczych, które miałyby zawierać tak istotne zmiany w przedmiocie katalogu odpadów podlegających rejestracji.
Projekt rozporządzenia wprowadzającego objęcie systemem SENT nowych odpadów
Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji dostępny jest jednak projekt zapowiadanego rozporządzenia Ministra Finansów, zmieniającego rozporządzenie w sprawie towarów, których przewóz jest objęty systemem monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi. Projekt, w istocie, przewiduje zmianę obecnie obowiązującego rozporządzenia z 20 sierpnia 2020 r. i dodanie do katalogu materiałów objętych obowiązkiem rejestracji w SENT, towarów „innych niż wymienione w art. 3 ust. 2 ustawy(z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi – przyp. red.), będących jednocześnie odpadami w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2021 r. poz. 779, 784 i 1648), przywożonych na teren kraju lub przewożonych z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium drugiego państwa członkowskiego przez terytorium kraju, których przemieszczanie podlega przepisom rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. UE L 190 z 12.07.2006, str. 1), zwanego dalej >>rozporządzeniem 1013/2006<<, bez względu na ich ilość w przesyłce”. Na dzień 19 stycznia 2022 r. projekt znajdował się na etapie wprowadzania poprawek w Komisji Prawniczej, a datę wejścia w życie rozporządzenia rzeczywiście określono wstępnie na dzień 1 lutego 2022 r.
1 lutego bieżącego roku mało prawdopodobną datą
Konsekwencją wprowadzanych przepisów będzie nałożenie, odpowiednio, na podmiot wysyłający, podmiot odbierający oraz na przewoźnika w obrocie odpadami, w momencie rozpoczęcia przewozu odpadów obowiązków w zakresie dokonania zgłoszenia przewozu, jego uzupełniania i aktualizacji. Dodatkowo przewoźnik zostanie zobowiązany do zapewnienia przekazywania danych geolokalizacyjnych, a kierujący do posiadania numeru referencyjnego oraz uruchomienia lokalizatora.
„Rozwiązania te usprawnią kontrolę nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów, w tym niebezpiecznych, wpłyną na ograniczenie zjawiska >>szarej strefy<< oraz przyczynią się do wzrostu wpływów do Skarbu Państwa z tytułu podatków od towaru i usług, wynikających ze zdarzeń gospodarczych, które dotychczas były zatajane przez nieuczciwych przedsiębiorców” – zaznaczył podczas wspomnianej konferencji wiceminister Ozdoba.
Choć niewątpliwie trudno nie przyznać racji ustawodawcy, to ciężko oprzeć się wrażeniu, iż zmiana nie do końca została przemyślana pod względem praktycznym. Na 12 dni przed wejściem w życie zmienionych przepisów na oficjalnych stronach rządowych próżno szukać jakiejkolwiek informacji w przedmiocie zmian, a także ich omówienia pod kątem działalności podmiotów zajmujących się obrotem odpadami. Biorąc pod uwagę obecny etap, na którym znajduje się projekt, można pokusić się o stwierdzenie, iż dzień 1 lutego bieżącego roku jest mało prawdopodobną datą wejścia w życie nowych przepisów. Wszystko jednak okaże się już za 12 dni.
O sprawie będziemy informować na bieżąco.
Aktualizacja treści
W Dzienniku Ustaw opublikowany został ostateczny tekst Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 stycznia 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie towarów, których przewóz jest objęty systemem monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (DzU z 2022 r. poz. 178).
Data wejścia rozporządzenia w życie to 22 lutego 2022 r. (a nie, jak pierwotnie zakładano 1 lutego 2022 r.) – od tego dnia przywóz wszystkich odpadów do Polski, a także ich tranzyt przez terytorium naszego kraju transportem drogowym oraz kolejowym, będzie musiał być zarejestrowany w systemie SENT.
W związku z opublikowaniem tekstu rozporządzenia, na stronie GIOŚ-u pojawił się oficjalny komunikat w tym przedmiocie, potwierdzający dotychczas znane informacje. Co ważne, nowo wprowadzony katalog odpadów objętych rejestracją dotyczy wszystkich ich rodzajów, w tym także odpadów z tzw. zielonej listy, których przywóz nie wymaga uzyskania zezwolenia GIOŚ-a. Wyjątkiem od obowiązku rejestracji w systemie SENT jest przywóz lub tranzyt odpadów z zielonej listy o masie nieprzekraczającej 20 kg. Główny Inspektor Ochrony Środowiska opublikował na swojej stronie również szczegółową instrukcję dotyczącą procesu rejestracji oraz dokonywania zgłoszeń.
Artykuł opublikowany w ramach współpracy z ECO LEGAL Kancelarią Adwokatów i Radców Prawnych
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
