Punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK-i), prowadzone przez gminę samodzielnie lub wspólnie z innymi samorządami, są, z mocy prawa, zwolnione z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na zbieranie odpadów, definiowanego jako gromadzenie odpadów przed ich transportem do miejsc przetwarzania, w tym wstępne sortowanie nieprowadzące do zasadniczej zmiany charakteru i składu odpadów i niepowodujące zmiany ich klasyfikacji. Jednym z elementów takiego zezwolenia jest określenie warunków magazynowania odpadów.
Magazynowanie odpadów w gminnym PSZOK-u i zwolnienie z obowiązku uzyskiwania zezwolenia
Zwolnienie z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów wynika wprost z art. 45 ust. 1 pkt 11 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. DzU z 2020 r., poz. 797). Ustalenie przypadków, w których zachodzi wyłączenie z obowiązku uzyskiwania wspomnianej powyżej decyzji, jest istotne choćby przez wzgląd na to, że nie zawsze obowiązki czy wymogi dotyczące prowadzenia zbierania odpadów, a w ramach tego procesu – również magazynowania odpadów, ustawodawca wiąże z obowiązkiem posiadania zezwolenia. Kwestię „samodzielności” w prowadzeniu przez gminę PSZOK-u poruszano już na łamach portalu sozosfera.pl, stąd wyłącznie k’woli przypomnienia wskazać wypada, iż o „samodzielnym” prowadzeniu PSZOK-u mówić można, gdy gmina prowadzi taki punkt w ramach struktur organizacyjnych urzędu gminy bądź przez powołaną w tym celu jednostkę budżetową albo zakład budżetowy.
Artykuł 25 ustawy o odpadach i podstawowe zasady magazynowania odpadów
Podstawowe zasady dotyczące magazynowania odpadów zawarte są w, często zmienianym ostatnimi czasy, art. 25 ustawy o odpadach. W świetle tego przepisu, magazynowanie odpadów odbywa się zgodnie z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, w szczególności w sposób uwzględniający właściwości chemiczne i fizyczne odpadów, w tym stan skupienia, oraz zagrożenia, które mogą powodować te odpady, w tym zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie ust. 7 (art. 25 ust. 1 ustawy o odpadach). Nadto magazynowanie odpadów odbywa się na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny oraz jest prowadzone wyłącznie w ramach wytwarzania, zbierania lub przetwarzania odpadów (art. 25 ust. 2 i 3 ustawy o odpadach). Z kolei w art. 25 ust. 4 tej ustawy postanowiono, że odpady mogą być magazynowane, jeżeli konieczność magazynowania wynika z procesów technologicznych lub organizacyjnych i nie przekracza terminów uzasadnionych zastosowaniem tych procesów, nie dłużej jednak niż przez: 1 rok – w przypadku magazynowania odpadów niebezpiecznych, odpadów palnych, niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i odpadów pochodzących z przetworzenia odpadów komunalnych; 3 lata – w przypadku magazynowania pozostałych odpadów. Należy mieć na uwadze, iż uszczegółowieniem regulacji ogólnej, do której odwołuje się ww. art. 25 ust. 1 ustawy o odpadach, jest – obowiązujące od stycznia br. – Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla magazynowania odpadów (DzU z 2020 r., poz. 1742).
Realizacja wymogów dotyczących magazynowania nie jest powiązana z wymogiem posiadania zezwolenia
W kontekście powyższego, należy zauważyć, iż realizacja określonych w art. 25 ust. 1-6 ustawy o odpadach wymogów dotyczących magazynowania odpadów nie została powiązana z wymogiem posiadania przez posiadaczy odpadów zezwolenia na zbieranie lub na przetwarzanie odpadów. Nieco inaczej kwestia ta rysuje się na gruncie art. 25 ust. 6a-6h oraz ust. 8a ustawy o odpadach, gdzie ustawodawca wprost wyartykułował szereg obowiązków związanych z prowadzeniem wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania odpadów, wiążąc je z posiadaczami odpadów, ustawowo obowiązanymi do uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub przetwarzania odpadów. Regulacją szczególną w tym zakresie jest natomiast Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów (DzU z 2019 r., poz. 1755).
Magazynowanie odpadów w gminnym PSZOK-u i brak obowiązku prowadzenia wizyjnego systemu kontroli
W związku z częstymi zmianami przepisów prawa „odpadowego”, w tym nakładającymi na podmioty gospodarujące odpadami co rusz nowe obowiązki dostosowawcze, nie dziwią pytania i wątpliwości dotyczące tego, kto, jakie i kiedy powinien spełniać wymogi.
Z punktu widzenia obowiązków związanych z prowadzeniem wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania odpadów, skoro ustawa wyraźnie łączy te obowiązki z koniecznością posiadania przez posiadaczy odpadów stosownego zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, zwolnienie z obowiązku uzyskania takiego zezwolenia zwalniać powinno z obowiązku prowadzenia wizyjnego systemu kontroli. W konsekwencji gmina prowadząca PSZOK samodzielnie lub we współpracy z innymi samorządami gminnymi, zwolniona z mocy prawa z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na zbieranie odpadów (a zatem również decyzji określającej zasady magazynowania odpadów), nie ma obowiązku prowadzenia tego systemu oraz innych obowiązków z tym związanych, w tym szczegółowo określonych w rozporządzeniu dotyczącym wizyjnego systemu kontroli. Nie oznacza to jednak, że w pozostałym zakresie (wymienionym choćby w ww. art. 25 ust. 1-4 ustawy o odpadach) na terenie gminnego PSZOK-u nie mają być zachowane wymogi związane z magazynowaniem odpadów.
Magazynowanie odpadów w gminnym PSZOK-u i obowiązek respektowania zasad
Przez wzgląd na fakt, że również gmina samodzielnie prowadząca PSZOK ma obowiązek respektowania zasad magazynowania odpadów wyeksponowanych m.in. w art. 25 ust. 1 ustawy o odpadach, zobowiązana będzie także do spełniania zasad magazynowania odpadów, uszczegółowionych w rozporządzeniu dotyczącym magazynowania, do którego to aktu ustawodawca wprost odsyła. W przeciwieństwie do rozporządzenia o systemie wizyjnej kontroli, które – wykonując delegację ustawową z art. 25 ust. 8a – wiąże obowiązek prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania z obowiązkiem posiadania zezwolenia na zbieranie odpadów, rozporządzenie dotyczące magazynowania odnosi się do określonych posiadaczy odpadów, prowadzących zbieranie lub przetwarzanie odpadów, bez względu na to, czy takie zezwolenie muszą posiadać. Na uwagę zasługuje zwłaszcza §2 rozporządzenia, który w zamkniętym katalogu wylicza podmioty prowadzące magazynowanie odpadów czy też rodzaje odpadów, co do magazynowania których nie stosuje się przepisów tego aktu prawnego. Wśród wymienionych nie wskazano PSZOK-ów, czy to prowadzonych samodzielnie przez gminę, czy też przez inne podmioty. Z uwagi na to, że wyliczenie ma charakter enumeratywny, nie można tych zapisów interpretować rozszerzająco.
Magazynowanie odpadów w gminnym PSZOK-u – szereg wymogów obowiązuje od 1 stycznia 2021 r.
Ustalenie w powyższym zakresie jest istotne, jeśli zważyć, że szereg szczegółowych wymogów związanych z magazynowaniem odpadów spełniać trzeba począwszy od 1 stycznia 2021 r. W zależności od rodzajów odpadów, mowa jest m.in.:
- o obowiązku oznakowania lokalizacji poszczególnych rodzajów odpadów w miejscu magazynowania;
- o konieczności prowadzenia magazynowania w miejscach zaopatrzonych w wyposażenie techniczne do przechowywania odpadów, w tym np. opakowania, pojemniki, kontenery, zbiorniki lub worki, bądź boksy lub wydzielone sektory;
- o konieczności zabezpieczenia miejsc magazynowania przed dostępem osób nieupoważnionych;
- o konieczności zabezpieczenia miejsc magazynowania przed rozprzestrzenianiem się odpadów;
- o obowiązku prowadzenia magazynowania w sposób selektywny, ograniczający pylenie odpadów (w przypadku tych mogących powodować pylenie);
- o obowiązku prowadzenia magazynowania z zapewnieniem właściwej rotacji magazynowanych odpadów w taki sposób, aby odpady magazynowane najdłużej mogły być usuwane i przekazywane do dalszego zagospodarowania w pierwszej kolejności.
Kluczowe regulacje przejściowe
Z punktu widzenia spełniania przez gminne PSZOK-i wymogów z ww. rozporządzenia, kluczowe są także regulacje przejściowe. Na uwagę zasługuje zwłaszcza §14 ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym miejsca magazynowania odpadów, w których przed dniem jego wejścia w życie były magazynowane odpady, powinny spełniać odpowiednie wymagania, określone w §6 ust. 1 pkt. 3, 6, 7b, 8 i ust. 2 oraz §11 i §12, w terminie 48 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia – a zatem do 1 stycznia 2025 r. Te wymogi dotyczą m.in.:
- utwardzenia z użyciem wyrobów budowlanych podłoża terenu, na którym są magazynowane odpady;
- zabezpieczenia odpadów przed wpływem czynników atmosferycznych ograniczającego do minimum oddziaływanie tych czynników na odpady;
- zabezpieczenia przed uwalnianiem się do gleby i wód powierzchniowych i podziemnych wycieków oraz ścieków, w tym wód odciekowych, z miejsc magazynowania odpadów, w przypadku tych odpadów, które z uwagi na swoje właściwości lub stan skupienia mogą powodować powstawanie wycieków lub wód odciekowych powodujących zanieczyszczenie gleby i ziemi, wód powierzchniowych i podziemnych.
Magazynowanie odpadów w gminnym PSZOK-u bez możliwości skorzystania z dobrodziejstwa §14 ust. 4 rozporządzenia
Nie sposób pominąć w tym miejscu także §14 ust. 4 rozporządzenia, w świetle którego „Jeżeli przed dniem wejścia w życie rozporządzenia szczegółowe wymagania dotyczące sposobu magazynowania odpadów zostały określone w decyzji administracyjnej, w czasie jej obowiązywania stosuje się wyłącznie wymagania dotyczące sposobu magazynowania odpadów określone w tej decyzji”. Bazując na tym przepisie, ustawodawca dopuszcza prowadzenie procesów magazynowania odpadów w oparciu o posiadaną, wydaną przed 1 stycznia 2021 r., decyzję, bez konieczności dostosowywania się do wymogów rozporządzenia, tak długo, jak decyzja taka obowiązuje i w zakresie dotyczącym magazynowania nie ulega zmianie. W odniesieniu do powyższego należy jednak zauważyć, iż skoro PSZOK-i prowadzone samodzielnie przez gminy lub we współpracy z innymi samorządami, z mocy ustawy, zwolnione zostały z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na zbieranie odpadów, to w odniesieniu do tego typu obiektów nie będzie podstaw do powoływania się na fakt posiadania decyzji określającej szczegółowe warunki magazynowania odpadów i możliwości skorzystania z dobrodziejstwa, o którym mowa w przejściowym §14 ust. 4 rozporządzenia.
Śródtytuły od redakcji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
Artykuł powstał w ramach współpracy z Kancelarią Prawną Dr Krystian Ziemski & Partners
 |
 |
 |
 |
