W 2019 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Gdańsku systematycznie prowadzi kontrole na drogach, wspólnie z Wojewódzkim Inspektoratem Transportu Drogowego w Gdańsku. Przykładem może być akcja na drodze krajowej nr 6, w miejscowości Nowa Dąbrowa (powiat słupski, gmina Potęgowo). Podczas akcji skontrolowano trzy transporty. Nie ujawniono przewozu odpadów. W dwóch przypadkach transportowano olej napędowy do celów żeglugi, a w jednym przypadku kierowca jechał do gdyńskiego portu po załadunek zboża. Skontrolowana naczepa pojazdu była pusta. Warto jednak pamiętać, że w sytuacji naruszenia przepisów dotyczących transportu właściwe organy mogą podejmować działanie określone przepisami prawa.
Tym samym, w myśl zapisów ustawy o odpadach, transport odpadów powinien odbywać się zgodnie z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, w szczególności w sposób uwzględniający właściwości chemiczne i fizyczne odpadów, w tym stan skupienia, oraz zagrożenia, które mogą powodować odpady, w tym zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach. Transport odpadów niebezpiecznych stanowiących towary niebezpieczne w rozumieniu art. 2 pkt 4 Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (DzU z 2019 r. poz. 382) odbywa się z zachowaniem przepisów o transporcie towarów niebezpiecznych.
Zlecenie transportu odpadów
Zlecający usługę transportu odpadów jest obowiązany wskazać transportującemu odpady, miejsce przeznaczenia odpadów oraz posiadacza odpadów, do którego należy je dostarczyć. Wykonujący usługę transportu odpadów musi je dostarczyć do miejsca przeznaczenia i przekazać posiadaczowi. W przypadku transportu odpadów bez wymaganych dokumentów, w których wskazany jest posiadacz odpadów przekazujący odpad oraz posiadacz odpadów, do którego należy dostarczyć odpady, posiadaczem tych odpadów jest transportujący te odpady. Transportujący odpady wykonujący usługę transportu odpadów umieszcza indywidualny numer rejestrowy na dokumentach związanych z tą usługą.
Konsekwencje naruszenia przepisów w trakcie transportu odpadów
Jeżeli w trakcie kontroli transportu odpadów zostanie ujawnione:
1) naruszenie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów,
2) przemieszczanie odpadów do nieuprawnionego odbiorcy,
3) naruszenie przepisów o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów
– pojazd wraz z odpadami może zostać zatrzymany przez Krajową Administrację Skarbową, Straż Graniczną, Policję, Inspekcję Transportu Drogowego oraz organy Inspekcji Ochrony Środowiska.
Zatrzymany pojazd wraz z odpadami jest kierowany do najbliższego dostępnego miejsca wyznaczonego w wojewódzkim planie gospodarki odpadami (WPGO), spełniającego warunki magazynowania odpadów. Warto dodać, że plan ten w części dotyczącej wyznaczenia miejsc spełniających warunki magazynowania odpadów podlega zaopiniowaniu przez właściwych starostów, na terenie działania których mają zostać wyznaczone te miejsca. Starosta wyraża opinię w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia otrzymania planu. Nieudzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię pozytywną.
Skierowanie transportu odpadów na „parking”
Skierowanie pojazdu polega na:
1) nadzorowaniu przejazdu tego pojazdu przez funkcjonariuszy lub inspektorów, albo
2) usunięciu pojazdu przez jego przewiezienie lub holowanie.
Dyspozycję przewiezienia lub holowania pojazdu wydaje się podmiotowi, któremu starosta właściwy ze względu na miejsce kontroli powierzył zadanie usuwania pojazdów w trybie art. 130a ust. 5f Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, a jeżeli jest to niemożliwe, dyspozycję wydaje się innemu przedsiębiorcy prowadzącemu tego rodzaju działalność gospodarczą.
Miejsca, o których mowa powyżej, wyznacza się, uwzględniając jedno miejsce magazynowania odpadów na 1 mln mieszkańców w województwie, nie więcej jednak niż trzy miejsca w województwie. Starosta w terminie sześciu miesięcy od uchwalenia WPGO utworzy wymagane miejsce. Pojazd wraz z odpadami umieszcza się w miejscu wyznaczonym do czasu usunięcia naruszeń szczegółowych wymagań dla transportu odpadów lub ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za zagospodarowanie tych odpadów.
Za usunięcie, strzeżenie i przechowywanie pojazdu pobiera się opłaty. Do uiszczenia opłat jest obowiązany podmiot wykonujący transport odpadów. Starosta ustala, w drodze postanowienia, wysokość opłat za usunięcie, strzeżenie i przechowywanie pojazdu w tym miejscu, uwzględniając wydatki z tym związane, zgodnie ze średnią ceną rynkową usług w zakresie usuwania, strzeżenia i przechowywania pojazdów na obszarze jego działania. W postanowieniu starosta ustala termin i sposób wniesienia opłat, a na postanowienie służy zażalenie.
Zwolnienie z „parkingu”
W przypadku konieczności ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za gospodarowanie odpadami zwrot pojazdu z „parkingu” następuje po przedstawieniu podmiotowi ostatecznej decyzji albo rozstrzygnięcia wydanego na podstawie przepisów o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów. Jeżeli ustały przyczyny uzasadniające przechowywanie pojazdu w miejscu, starosta właściwy ze względu na miejsce, na które został skierowany zatrzymany pojazd wraz z odpadami, zawiadamia uprawnionego o możliwości odebrania pojazdu. W przypadku nieodebrania pojazdu w terminie 60 dni od daty otrzymania zawiadomienia stosuje się odpowiednio przepisy działu II rozdziału 6 Ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, dotyczące egzekucji należności pieniężnych z ruchomości. Zawiadomienie zawiera pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu w terminie.
Zagospodarowanie odpadów z nielegalnego transportu
W przypadku, o którym mowa w art. 24 ust. 4a, gdy nie ustalono podmiotu odpowiedzialnego za zagospodarowanie zatrzymanych odpadów, podmiot wykonujący transport odpadów jest obowiązany do zagospodarowania ich na własny koszt. Natomiast w sytuacji ustalenia posiadacza odpadów odpowiedzialnego za zagospodarowanie odpadów jest on obowiązany do zagospodarowania ich na własny koszt. Obowiązek zagospodarowania odpadów nakłada, w drodze decyzji, na podmiot, starosta właściwy ze względu na miejsce, na które został skierowany zatrzymany transport odpadów. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu.
Kontrole transportu odpadów to codzienność
Przepisy dotyczące transportu odpadów uległy w ostatnim czasie doprecyzowaniu. Kontrole transportu odpadów stają się codziennością. Należy dodać, że inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska mogą kontrolować transport odpadów o każdej porze doby. W sytuacjach przewidzianych prawem transporty mogą być kierowane na specjalne miejsca. Po ich skierowaniu są podejmowane odpowiednie działania przez podmioty zobowiązane, a także przez organy administracji publicznej.
