Każdy organ administracji publicznej działa na podstawie i w granicach prawa. Ujmując ogólnie zadania Inspekcji Ochrony Środowiska, wyróżnimy wśród nich działalność kontrolną, działania w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska oraz przeciwdziałanie poważnym awariom w środowisku. Należy zauważyć, że wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska (WIOŚ) posiadają szerokie uprawnienia kontrolne, w tym m.in. w zakresie spraw związanych z gospodarowaniem odpadami. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – w zależności od stanu faktyczno-prawnego – podejmowane są działania pokontrolne, polegające na nałożeniu mandatu, wydaniu zarządzeń pokontrolnych, wstrzymaniu działalności lub wymierzeniu administracyjnej kary pieniężnej.
Kontrola odbierających odpady – kara za brak zezwolenia
Administracyjną karę pieniężną WIOŚ wymierza m.in. za zbieranie odpadów lub ich przetwarzanie bez wymaganego zezwolenia. Wynosi ona co najmniej 10 000 zł i nie może przekroczyć 1 000 000 zł. Wysokość kary oblicza się, uwzględniając ilość i właściwości odpadów, w sposób określony według wzoru zawartego w załączniku nr 6 do ustawy o odpadach. Jeśli nie ma możliwości obliczenia wysokości administracyjnej kary pieniężnej w sposób określony w załączniku nr 6 do ustawy, wówczas wysokość tej kary oblicza się, uwzględniając przesłanki określone w art. 199 ustawy o odpadach, czyli rodzaj naruszenia i jego wpływ na życie i zdrowie ludzi oraz środowisko, okres trwania naruszenia i rozmiary prowadzonej działalności, a także skutki tych naruszeń i wielkość zagrożenia.
Kontrola odbierających odpady – kara za naruszenie warunków zezwolenia i dwukrotność kary
Administracyjną karę pieniężną wymierza się także za gospodarowanie odpadami niezgodnie z posiadanym zezwoleniem. Kara taka wynosi min. 1 000 zł, jednak jej maksymalna wysokość może sięgnąć nawet 1 000 000 zł. Wysokość kary oblicza się, uwzględniając w szczególności ilość i właściwości odpadów, możliwość wystąpienia zagrożeń dla ludzi lub środowiska oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy.
Administracyjną karę pieniężną wymierza się w wysokości dwukrotności kwoty określonej we wspomnianych wyżej sytuacjach, w przypadku, gdy nakładana jest po raz drugi lub kolejny.
Elementy decyzji
Administracyjną karę pieniężną wymierza, w drodze decyzji, WIOŚ właściwy ze względu na miejsce wytwarzania lub gospodarowania odpadami. W decyzji tej określa się w szczególności rodzaj naruszenia i dzień jego stwierdzenia oraz wysokość administracyjnej kary pieniężnej.
Ponadto, zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego, decyzja o wymierzeniu administracyjnej kary pieniężnej powinna zawierać:
- oznaczenie organu administracji publicznej;
- datę wydania;
- oznaczenie strony lub stron;
- powołanie podstawy prawnej;
- rozstrzygnięcie;
- uzasadnienie faktyczne i prawne;
- pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
- podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny.
Należy dodać, że odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od otrzymania decyzji za pośrednictwem WIOŚ-u do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w Warszawie.
Kontrola odbierających odpady – milionowe kary na Pomorzu
Na przestrzeni lat 2019-2020 Pomorski WIOŚ wymierzył kilkadziesiąt kar za prowadzenie działalności bez wymaganych zezwoleń w zakresie gospodarowania odpadami lub za ich naruszenia. Należy także podkreślić, że sześciokrotnie w tym czasie były wymierzone kary w wysokości po 1 mln zł. W jednej z tych spraw stwierdzono zbieranie odpadów bez zezwolenia. Były m.in. odpady z demontażu pojazdów, odpady budowlane czy obudowy lodówek. Karę wyliczono na podstawie wzoru określonego w załączniku do ustawy o odpadach.
Słowo zakończenia
Jednym z aspektów działalności WIOŚ-u jest walka z szarą strefą w zakresie gospodarki odpadami. Przejawami tej działalności w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości są administracyjne kary pieniężne. Jak pokazuje praktyka Pomorskiego WIOŚ-u, w sześciu przypadkach zaistniały okoliczności wymierzenia kar pieniężnych w maksymalnej możliwej wysokości.
fot. 2 x Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku
