W wyniku ostatniej nowelizacji Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (u.c.p.g.), która weszła w życie 23 września 2021 r., zmieniło się podejście ustawodawcy do nieruchomości niezamieszkanych. Wcześniej, jeżeli gmina uchwaliła, że będzie odbierała odpady komunalne z tego typu nieruchomości, jej właściciel musiał dodatkowo złożyć oświadczenie o włączeniu się do systemu. Obecnie właściciel również musi złożyć oświadczenie, ale o tym, że z systemu… występuje.
Objęcie nieruchomości niezamieszkanych gminnym systemem z obowiązkowym przetargiem
Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (czyli z tzw. nieruchomości niezamieszkanych). Te podstawowe zasady odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości wynikają z art. 6c u.c.p.g.
Od tego, czy gmina obejmie systemem gminnego odbierania odpadów komunalnych również nieruchomości niezamieszkane, zależą dalsze skutki dla całego systemu.
Jeżeli rada gminy, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowi o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, wójt (burmistrz lub prezydent miasta) jest obowiązany udzielić zamówienia publicznego w trybie przetargu zorganizowanego, na podstawie przepisów Ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli tych nieruchomości. Innymi słowy, konieczne jest rozpisanie konkurencyjnej procedury udzielenia zamówienia na obsługę całego systemu.
Objęcie nieruchomości niezamieszkanych uchwałą
Uchwała o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych może dotyczyć wszystkich właścicieli nieruchomości lub właścicieli określonych nieruchomości, w szczególności nieruchomości, na których jest prowadzony określony rodzaj działalności. W praktyce często spotyka się, że gminy obejmują gminnym systemem budynki użyteczności publicznej (np. szkoły i urzędy), poza systemem pozostawiając nieruchomości o charakterze usługowym (np. biura, galerie handlowe).
Jeżeli jednak rada gminy obejmie daną nieruchomość niezamieszkaną uchwałą, inaczej niż dotychczas, właściciel takiej nieruchomości może, w terminie 60 dni od daty jej ogłoszenia, złożyć wójtowi (burmistrzowi lub prezydentowi miasta) pisemne oświadczenie o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych, zorganizowanego przez gminę. W oświadczeniu właściciel nieruchomości wskazuje gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę, z którymi zawarł umowę, oraz dołącza do oświadczenia kopię tej umowy, pod rygorem nieskuteczności oświadczenia. Oświadczenie jest skuteczne od dnia wejścia w życie uchwały i nie może być odwołane przez okres obowiązywania umowy w sprawie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych, zawartej po dniu ogłoszenia tej uchwały. Złożone oświadczenie ma więc charakter trwały i może zostać zmienione dopiero po zakończeniu umowy na odbiór odpadów. Jest to zrozumiałe, z punktu widzenia gminy, która przygotowuje opis przedmiotu zamówienia w przetargu, w którym wyłoni wykonawcę odbierającego odpady na jej terenie. Ciągłe dokonywanie zmian mogłoby ten proces znacząco utrudnić, a nawet nieść negatywne skutki dla prowadzonego postępowania.
Nieruchomości powstałe w trakcie obowiązywania umowy na odbieranie odpadów
Właściciel nieruchomości niezamieszkanej objętej uchwałą, a która powstała w trakcie obowiązywania umowy w sprawie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych, może w terminie 60 dni od daty powstania takiej nieruchomości złożyć wójtowi (burmistrzowi lub prezydentowi miasta) pisemne oświadczenie o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę. Również w tym oświadczeniu właściciel nieruchomości wskazuje gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę, z którymi zawarł umowę, oraz dołącza do oświadczenia kopię tej umowy, pod rygorem nieskuteczności oświadczenia.
Praktyczny problem może nastręczać, od kiedy liczyć termin 60 dni w przypadku powstania nieruchomości. Nie przesądzając tej kwestii, być może warto – na zasadzie analogii legis – byłoby odwołać się do art. 54 Prawa budowlanego, który określa moment przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego. W przypadku podziału nieruchomości byłby to moment jej podziału. Można podejrzewać jednak, że praktyka w tym zakresie będzie zależna od danej gminy, a więc zróżnicowana jak Polska długa i szeroka.
Objęcie nieruchomości niezamieszkanych gminnym systemem i obowiązki informacyjne organów wykonawczych gminy
Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) jest obowiązany do zamieszczenia na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu gminy, na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji o zamiarze przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, wyznaczając jednocześnie termin, nie krótszy niż 60 dni od daty zamieszczenia tej informacji na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu gminy, na:
1) odwołanie przez właściciela nieruchomości oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę, jeżeli nieruchomość jest wyłączona z tego systemu na podstawie tego oświadczenia;
2) złożenie przez właściciela nieruchomości oświadczenia, o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę, jeżeli właściciel nieruchomości jest objęty tym systemem.
Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) jest ponadto obowiązany do poinformowania, w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanych do rejestru działalności regulowanej, o zamiarze przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy.
Oprócz wskazanych wyżej obowiązków wójt (burmistrz lub prezydent miasta) jest obowiązany do zamieszczenia na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu gminy, na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji o terminie obowiązywania umowy w sprawie zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy. Ma to z pewnością na celu zachowanie kontroli nad upływem terminów, w których można składać oświadczenia o wyłączeniu się z systemu albo je cofać.
Zmiana o 180 stopni dla właścicieli nieruchomości niezamieszkanych
Wyraźnie więc widać, że podejście ustawodawcy do nieruchomości niezamieszkanych zmieniło się diametralnie, przy czym teraz to właściciel nieruchomości niezamieszkanej musi „trzymać rękę na pulsie”. Wcześniej, jeżeli gmina uchwaliła, że będzie odbierała odpady komunalne z nieruchomości niezamieszkanych, właściciel takiej nieruchomości musiał dodatkowo złożyć oświadczenie o włączeniu się do systemu. Obecnie właściciel również musi złożyć oświadczenie, ale o tym, że z systemu występuje. Dokonanie zmiany takiego oświadczenia może być jednak możliwe dopiero po pewnym czasie.
fot. na otwarcie sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
Artykuł opublikowany w ramach współpracy z Kancelarią ORSO
