Efektywność recyklingu aluminium w Polsce będzie zależeć od doszczegółowienia projektowanego systemu kaucyjnego. Będzie ona też uzależniona od rewizji krajowych przepisów rozszerzonej odpowiedzialności producentów (ROP) wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach oraz dostosowania do unijnych wymogów dotyczących opakowań i odpadów opakowaniowych. Takie wnioski płyną z webinaru pt. „Przyszłość recyklingu opakowań aluminiowych”. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Fundację na rzecz Odzysku Opakowań Aluminiowych RECAL z udziałem Anity Sowińskiej, wiceminister klimatu i środowiska, które objęło honorowym patronatem wydarzenie.
Istotna zmiana przepisów o ROP
– Według ostatnich danych Fundacji RECAL poziom recyklingu puszki aluminiowej w 2021 r. wynosił 79%. Szacujemy, że objęcie puszek kaucją spowoduje wzrost poziomu ich zbiórki do ponad 90%. Dziś aluminiowe puszki odpowiedzialne są za realizację wymaganych poziomów recyklingu wszystkich opakowań aluminiowych. Pozostałe opakowania aluminiowe, póki co nie osiągają zbliżonych wskaźników, dlatego znaczenie ich recyklingu musi wzrosnąć w krótkim czasie – powiedział Marek Kura, przewodniczący Rady Nadzorczej Fundacji RECAL.
Fundacja zauważa, że objęcie puszek systemem kaucyjnym odmieni ekonomię sortowania opakowań aluminiowych w krajowych instalacjach komunalnych. Dlatego tak ważna jest także zmiana przepisów o ROP, uwzględniająca zakaz krzyżowego finansowania oraz zasadę kosztu netto, aby wydzielanie pozostałych opakowań aluminiowych stało się faktycznie opłacalne.
– Chociaż system kaucyjny jest ważnym narzędziem umożliwiającym uzyskanie pełnej cyrkularności dla puszki napojowej, aluminium stosowane w innych opakowaniach również powinno być zbierane i poddawane recyklingowi. Dlatego kluczowe jest, by inwestować w większą liczbę dobrze funkcjonujących programów rozszerzonej odpowiedzialności producenta – podkreślił Maarten Labberton, Packaging Group Director, European Aluminium.
Realizacja wymagań rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych istotnym wyzwaniem
Dużym wyzwaniem, stojącym przed polskim regulatorem, a także przed branżą opakowaniową jest realizacja wymagań rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWR). Akt ten, wg Fundacji jest już na ostatniej prostej prac na poziomie Unii Europejskiej. Na dniach możemy spodziewać się przyjęcia przepisów, których głównym celem jest promocja opakowań z materiałów w jak największym stopniu zdatnych do przetwarzania zgodnie z klasami wydajności recyklingu – dodaje RECAL.
W obliczu nadchodzących zmian branża zaapelowała do Ministerstwa Klimatu i Środowiska o dokonanie niezbędnego przeglądu potrzeb oraz możliwości wsparcia recyklingu z perspektywy podstawowych materiałów opakowaniowych. Zaapelowano także o stworzenie „mapy drogowej” recyklingu aluminium w Polsce. Na spotkaniu głos zabrała wiceminister Sowińska, która potwierdziła gotowość przygotowania takiej mapy przy współpracy z interesariuszami branżowymi. – Powinniśmy odzyskiwać każdy kilogram aluminium, na tyle na ile jest to możliwe i zamykać obieg. Aluminium wpisuje się bardzo dobrze w gospodarkę obiegu zamkniętego. Wynika to z właściwości tego surowca, który można przetwarzać praktycznie bez końca, gdyż jest materiałem permanentnym – dodała.
Branża przedstawia swoje postulaty pod kątem recyklingu opakowań aluminiowych
W kontekście projektowanego krajowego systemu kaucyjnego bardzo ważne jest doprecyzowanie przepisów. Chodzi przede wszystkim o wprowadzenie zróżnicowanej stawki kaucji, w zależności od pojemności opakowania tj. do 1 litra i powyżej 1 litra. Istotne jest również uwzględnienie pozostałych opakowań napojowych dotąd nie objętych kaucją, w tym wyznaczenie podobnych poziomów recyklingu. Zdaniem przedstawicieli branży tylko w ten sposób można zapobiec drastycznym spadkom udziału opakowań kaucjonowanych w systemie.
Start systemu jest zaplanowany na 1 stycznia 2025 r. Jednak biorąc pod uwagę złożoność problematyki i zróżnicowanie produktów bezpieczniejsze będzie wprowadzenie efektywnego systemu na początku 2026 r.
– Wprowadzenie systemu jest procesem skomplikowanym i wymaga czasu. Konieczna jest automatyzacja procesów sortowania opakowań aluminiowych w instalacjach komunalnych. Ważne, aby każda nowa lub modernizowana sortownia zobowiązana była do stosowania automatyzacji sortowania aluminium na frakcję grubą oraz drobną – podkreślił Jacek Wodzisławski, prezes Zarządu Fundacji RECAL.
Od recyklingu opakowań aluminiowych do gospodarki o obiegu zamkniętym
Webinar pozwolił także na przedstawienia pryncypiów systemu kaucyjnego z punktu widzenia branży aluminiowej. Przedstawiciele Fundacji podkreślali, że kaucja na opakowania powyżej 1 litra powinna być dwa razy wyższa niż w przypadku mniejszych objętości. System kaucyjny wymaga też całkowitego zwolnienia z podatku VAT. Należy także wprowadzić rejestr wszystkich kaucji oraz wprowadzonych i zwróconych opakowań w podziale na operatorów. Trzeba też uwzględnić konieczność weryfikacji wypłacanej kaucji elektronicznie. Konsumenci powinni zwracać puszki w formie niezgniecionej, co wymaga edukacji nt. właściwości tego metalu, możliwości jego recyklingu czy zasad zbiórki – podkreśla Fundacja.
– Niezwykle ważne jest, aby zapewnić, że z zebranych puszek produkowane będą nowe opakowania, zgodnie z zasadą gospodarki obiegu zamkniętego. Odpowiedzialna za to powinna być ogólnopolska sieć centrów, zorganizowana przez producentów puszek, licząca kilkadziesiąt zakładów, która już teraz przerabia tysiące ton puszek miesięcznie – dodał Jacek Wodzisławski.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
