Na posiadacza odpadów nałożony został obowiązek dostosowania pozwoleń zintegrowanych (uwzględniających zbieranie lub przetwarzanie odpadów) oraz zezwoleń na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, a także pozwoleń na wytwarzanie odpadów (uwzględniających zbieranie lub przetwarzanie odpadów) do nowych regulacji. W praktyce oznacza to nakaz złożenia kompletnego wniosku o zmianę posiadanej decyzji do 5 września 2019 r. pod rygorem jej wygaśnięcia.
Obowiązki przedsiębiorcy
Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2018 r. poz. 1592), we wniosku należy wskazać:
- maksymalną masę poszczególnych rodzajów odpadów i maksymalną łączną masę wszystkich rodzajów odpadów, które mogą być magazynowane w tym samym czasie oraz które mogą być magazynowane w okresie roku,
- największą masę odpadów, które mogłyby być magazynowane w tym samym czasie w instalacji, obiekcie budowlanym lub jego części lub innym miejscu magazynowania odpadów, wynikającą z wymiarów instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów,
- całkowitą pojemność (wyrażoną w Mg) instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów,
- proponowaną formę i wysokość zabezpieczenia roszczeń.
Ponadto do wniosku należy załączyć kilka dokumentów. Są to:
- operat przeciwpożarowy,
- zaświadczenia o niekaralności,
- oświadczenie o niekaralności,
- oświadczenie, że w stosunku do posiadacza odpadów (lub jego wspólnika, prokurenta, członka zarządu lub członka rady nadzorczej) nie wydano, na podstawie przepisów ustawy o odpadach, ostatecznej decyzji o cofnięciu zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów, zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie i przetwarzanie odpadów lub nie wymierzono administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w art. 194 ustawy o odpadach,
- oświadczenie, że wspólnik, prokurent, członek zarządu lub członek rady nadzorczej posiadacza odpadów nie jest lub nie był wspólnikiem, prokurentem, członkiem rady nadzorczej lub członkiem zarządu innego przedsiębiorcy, w stosunku do którego wydano decyzję lub wymierzono administracyjną karę pieniężną, o których mowa w pkt. 4,
- postanowienie komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej,
- decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku gdy dla terenu, którego wniosek dotyczy, nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, chyba że uzyskanie takiej decyzji nie jest wymagane.
Zgodnie z art. 14 ust. 4 nowelizacji ustawy o odpadach, jeżeli posiadacz odpadów nie złoży wniosku spełniającego powyższe wymagania do 5 września 2019 r., zezwolenia na zbieranie lub na przetwarzanie odpadów albo pozwolenie na wytwarzanie odpadów, w zakresie określenia wymagań dotyczących zbierania lub przetwarzania odpadów, wygasa.
Wniosek można uzupełnić
Zgodnie z art. 64 §2 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. DzU z 2018 poz. 2096 – k.p.a.), jeżeli podanie nie spełnia wymagań ustalonych w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, z pouczeniem, że niedopełnienie tego spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.
Na wstępie należy rozróżnić dwie sytuacje. W pierwszej chodzi o braki formalne, tj. takie, które podlegają uzupełnieniu, nie wywołując negatywnych konsekwencji dla wnioskodawcy. W drugim przypadku można mieć do czynienia z niespełnieniem przesłanek materialnoprawnych – wówczas organ ustala, że wnioskodawca nie spełnia merytorycznych przesłanek do realizacji swojego żądania. Tylko ta druga sytuacja wiąże się z sankcją w postaci pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
Sporne jest, czy opisywane wymogi mogą odnosić się do samego pisma (tu: maksymalna i największa masa odpadów, całkowita pojemność oraz zabezpieczenie roszczeń – z art. 14 ust. 1 nowelizacji ustawy o odpadach), czy obejmują też załączniki – wskazane w art. 14 ust. 2 nowelizacji. W doktrynie wskazuje się, że przepis obejmuje takie braki podania, które uniemożliwiają nadanie mu biegu: „Powołanie się przez organ administracyjny na treść art. 64 § 2 powinno służyć wyłącznie usunięciu braków formalnych pisma wynikających ze ściśle określonych przepisów i nie może zmierzać do merytorycznej oceny przedstawionego wniosku oraz jego załączników” (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23.01.1996 r. – sygn. akt II SA 1473/94, a także wyrok NSA z 30.09.1999 r. – sygn. akt I SAB 89/99)1.
Za tym, że wniosek nie może zostać uznany za niekompletny, gdy brakuje koniecznych unormowań dotyczących wymaganych załączników, przemawia z kolei wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 23 listopada 2016 r. (sygn. akt I SA/Sz 1057/16): „zdaniem Sądu, brak wyraźnej regulacji, szczegółowo określającej warunki jakie powinien spełniać obowiązkowy załącznik, w zakresie daty jego wydania przez właściwy Organ, uniemożliwia negatywną ocenę kryterium poprawności i kompletności wniosku. (…) Sąd wyraża pogląd, że dokumenty bez względu na grupę załączników, do której należą podlegają takim samym warunkom, także w zakresie dat ich sporządzenia”.
Krótko mówiąc – przepisy ogólne dotyczące postępowania administracyjnego stoją w sprzeczności z uregulowaniami nowelizacji ustawy o odpadach, a dopiero nadchodzące miesiące pokażą, w jaki sposób organy administracji podejdą do rozstrzygnięcia tej kwestii. Z ostrożności jednak należy rekomendować jak najwcześniejsze złożenie wniosku. Dzięki temu organ zdąży dokonać analizy i wezwie do uzupełnienia ewentualnych braków, a braki formalne będzie można uzupełnić przed upływem 5 września 2019 r. Jeśli natomiast organ stwierdzi braki formalne po tym terminie, wnioskodawcy będzie groziło wygaśnięcie pozwolenia, choć przedsiębiorcom będą, oczywiście, przysługiwały środki ochrony prawnej. Teraz, kiedy wciąż zostało kilka miesięcy do wskazanej daty, warto jednak uniknąć opisywanego ryzyka.
Decyzje odpadowe – niepewność przedsiębiorców
Z uzasadnienia do projektu nowelizacji ustawy o odpadach wynika, że: „zaproponowane zmiany do ustawy mają ograniczyć nieprawidłowości, a w szczególności doprecyzować przepisy w zakresie ochrony przeciwpożarowej, a także postępowania w przypadku wystąpienia pożarów (…). Powyższe przepisy pozwolą na wyeliminowanie z wydawania zezwoleń dla miejsc, które nie spełniają wymagań przeciwpożarowych, np. ze względu na brak dróg przeciwpożarowych czy zbiorników przeciwpożarowych, a także wydawanie tych zezwoleń osobom, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem”.
Mając na uwadze stanowisko ustawodawcy, wyrażone w uzasadnieniu do projektu ustawy, należy zauważyć, że – formułując przepis – dążył on do spełnienia konkretnego celu, czyli wyeliminowania instalacji niespełniających wymagań przeciwpożarowych lub zarządzanych przez osoby skazane prawomocnym wyrokiem. Można zatem wnioskować, że właśnie te informacje mają pierwszorzędne znaczenie przy badaniu kompletności wniosku. Również w uzasadnieniu do zmienianego art. 25 ust. 4 ustawy o odpadach zawarto motywację ustawodawcy. Podkreśla on, że należy „wyeliminować przypadki nieuczciwych działań”, również poprzez ograniczenie dopuszczalnego okresu magazynowania odpadów z trzech lat do jednego roku. Chce on zatem zapobiec nadużyciom związanym z gospodarowaniem odpadami.
Skoro jednak główny cel nowych regulacji stanowi ograniczenie dużej liczby pożarów odpadów, zastanawia fakt, że wciąż nie wydano rozporządzenia, o którym mowa w art. 43 ust. 8 ustawy o odpadach, tj. określającego wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mają spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów, kierując się możliwością wdrożenia wymagań z zakresu bezpieczeństwa pożarowego oraz ryzykiem związanym z zagrożeniem pożarowym. Podstawa prawna dla aktu wykonawczego wejdzie w życie 22 sierpnia 2019 r., lecz ostrożni przedsiębiorcy złożą wnioski przed tym terminem, żeby uniknąć wygaśnięcia decyzji w przypadku ewentualnych braków we wniosku.
Biorąc pod uwagę, jak wielu przedsiębiorców dotyczy opisywany obowiązek, już teraz trzeba liczyć się z obniżeniem wydolności organów. Przedłużenie postępowań nie będzie jednak stanowiło usprawiedliwienia dla uchybień formalnych. Niejasne, czasem wręcz sprzeczne ze sobą nowe regulacje z pewnością doprowadzą do sporów prawnych w branży gospodarki odpadami. Jeśli jednak można ograniczyć to ryzyko, trzeba złożyć spełniający wymogi wniosek jak najszybciej.
Źródło:
- Wróbel A., Jaśkowska M., Wilbrandt-Gotowicz M,: Komentarz aktualizowany Kodeksu postępowania administracyjnego. LEX 2018.
