„Przepisy prawne związane z zagadnieniami dotyczącymi gospodarowania odpadami komunalnymi były wielokrotnie zmieniane przez ustawodawcę, co nastręczało jednostkom samorządu terytorialnego problemów z prawidłowym ich interpretowaniem i stosowaniem” – można przeczytać w podsumowaniu opracowania pt. „Analiza systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w latach 2019–2022 na przykładzie wybranych gmin w Polsce”. Analizę przygotowała Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu (RIO).
W ocenie RIO problem częstej zmiany stanu prawnego znalazł odzwierciedlenie w znacznej liczbie kwestionowanych uchwał przez kolegia regionalnych izb obrachunkowych. Jak wskazała RIO, w tej grupie uchwał, odsetek uchwał z naruszeniem prawa stanowił 12,4%. Tymczasem wskaźnik naruszeń prawa w ogólnej liczbie zbadanych uchwał sięgał poziomu 2,3%.
Wzrost opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Opolska Izba wskazała również, że „Na przestrzeni analizowanego okresu w badanej grupie jednostek dochody związane z opłatą za gospodarowanie odpadami komunalnymi sukcesywnie rosły we wszystkich grupach budżetów”. Przy czym RIO zaznaczyła, że ich wzrost był jednak nierównomierny. „Analiza potwierdziła trend krajowy, że po raz pierwszy w 2022 roku nastąpiła nadwyżka dochodów nad wydatkami systemu. Wydatki systemu również rosły, jednak w mniejszym stopniu niż uzyskane dochody” – napisano w omawianym opracowaniu.
Jednocześnie w podsumowaniu analizy wskazano, iż „Z uzyskanych danych wynika, że w większości jednostek system gospodarowania odpadami komunalnymi nie bilansował się, co powodowało, że jednostki podejmowały decyzje o dopłacaniu do tego sytemu z własnych środków. Taka możliwość została usankcjonowana prawnie w 2021 roku”. Opolska RIO dodała też, iż „Zebrane dane wskazują także, że niektóre jednostki nie ewidencjonowały wszystkich wydatków związanych z systemem gospodarowania odpadami, a wydatki na operatora systemu stanowiły średnio ponad 90% poniesionych wydatków”.
Jaka metoda ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dominowała?
Z omawianej analizy wynika również, że „Najczęściej opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustalano w oparciu o liczbę mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość. W badanym okresie udział tej metody systematycznie się zwiększał. W roku 2019 blisko 78,0% badanych gmin wybrało tę metodę, a na koniec 2022 r. już 93,7%. Metoda ustalania opłaty za >>m3 zużytej wody<< była wybierana głównie przez gminy nadmorskie, w których ze względu na sezonowość ruchu turystycznego metoda ta najlepiej spełnia swoje funkcje.
Dynamiczny wzrost stawek „opłaty śmieciowej”
W opracowaniu wskazano również, iż „Stawki opłat pobieranych od mieszkańców rosły dynamicznie. Zaobserwowano, że w roku 2022 średnia stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, >>za mieszkańca<< oraz za >>m3 zużytej wody<<, była niemal dwukrotnie wyższa w stosunku do roku 2019. Konsekwencją tego procesu był również wzrost zaległości z tego tytułu. Dotyczy on głównie mniejszych gmin
Pełna treść Analizy dostępna jest na stronie: rio.ople.pl.
Na podstawie rio.opole.pl
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
