Przy wsparciu finansowym z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zostaną zrealizowane inicjatywy pn. „Ochrona dużych drapieżników: niedźwiedzia brunatnego, wilka i rysia w południowej części województwa śląskiego” oraz „Zarządzanie populacjami gatunków chronionych powodujących szkody – stosowanie materiałów zabezpieczających przed szkodami: zakup siatki i pastuchów elektrycznych”. Przedsięwzięcia mają spowodować poprawę stanu ochrony populacji dużych drapieżników na południu Polski, poprzez ograniczenie występowania sytuacji konfliktowych między nimi a człowiekiem, przeciwdziałanie synantropizacji drapieżników, ale i przeciwdziałanie ewentualnym szkodom wyrządzonym przez zwierzęta – tłumaczy NFOŚiGW.
Ochrona dużych drapieżników w woj. śląskim za 225 tys. zł
Pierwsze z ww. zadań podjęte przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska (RDOŚ) w Katowicach będzie kosztowało 225 tys. zł (tyle samo wyniesie dotacja z NFOŚiGW). Jego realizacja potrwa do listopada 2023 r. w woj. śląskim, na terenie powiatu żywieckiego, w gminach: Jeleśnia, Koszarawa, Świnna, Radziechowy, Wieprz, Węgierska Górka, Milówka, Rajcza, Ujsoły, Łodygowice, Lipowa, Ślemień, Gilowice i Łękawica, oraz w powiecie bielskim w gminach: Porąbka, Czernichów, Wilkowice, Buczkowice, Szczyrk, Jaworze, a także w powiecie cieszyńskim, w gminach: Istebna, Wisła, Ustroń, Goleszów i Brenna.
Na obszarze przedsięwzięcia znajdują się aktualnie tereny Natura 2000, a także Park Krajobrazowy Beskidu Małego, Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego i Żywiecki Park Krajobrazowy – wskazuje NFOŚiGW.
Ochrona dużych drapieżników i hodowli zwierząt
Fundusz tłumaczy, że podjęcie i przeprowadzenie projektu uznano za konieczne z kilku względów. W latach 2018- 2019 w południowej części woj. śląskiego nasilił się problem szkód w hodowli zwierząt spowodowanych aktywnością dużych drapieżników, w szczególności wilków. Zwierzęta te są objęte ochroną na mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (t.j. DzU. z 2021 r., poz. 1098). Drapieżne gatunki atakują zwierzęta gospodarskie, utrudniając ich hodowlę, a problem ten dotyczy głównie owiec. W konsekwencji może to doprowadzać do zmniejszenia powierzchni wypasu na obszarach Natura 2000 Beskid Śląski, gdzie istnieją szerokie zasoby (jak i wielowiekowa tradycja) dla tego rodzaju działań hodowlanych. Wypas na użytkach zielonych jest także niezbędny do utrzymania nieleśnych siedlisk przyrodniczych będących przedmiotami ochrony tego obszaru – przede wszystkim niżowych i górskich świeżych łąk oraz górskich łąk konietlicowych użytkowanych ekstensywnie.
Realizacja zadania przez RDOŚ w Katowicach jest więc konieczna także ze względu na ochronę zbiorowisk roślinnych i związanych z ich występowaniem walorów krajobrazowych.
Ochrona dużych drapieżników, czyli niedźwiedzia, wilka i rysia
Ochrona niedźwiedzia brunatnego, wilka i rysia w południowej części woj. śląskiego zostanie zrealizowana przede wszystkim poprzez zakup i rozdysponowanie hodowcom urządzeń służących do ochrony zwierząt gospodarskich przed atakami tych zwierząt. Zaplanowano m.in. zakup fladr (linek z przywiązanymi kawałkami jaskrawych materiałów), tzw. pastuchów elektrycznych, kompletów do zabezpieczania pasiek przed niedźwiedziami, a także urządzeń do odstraszania drapieżników. Sprzęt będzie dystrybuowany przez 3 lata hodowcom wyrażającym chęć współpracy z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Katowicach przy zabezpieczaniu swoich hodowli przed drapieżnikami (ze szczególnym uwzględnieniem hodowców, u których zanotowano największe szkody wskutek ataków). Ponadto pracownicy RDOŚ będą brać czynny udział w akcji informacyjnej, dotyczącej sposobów zabezpieczania zwierząt gospodarskich, w tym sposobów użytkowania przekazanych urządzeń zabezpieczających i odstraszających.
Ochrona dużych drapieżników i bobrów w woj. małopolskim za 250 tys. zł
Całkowity koszt drugiego z ww. przedsięwzięć, za realizację którego odpowiada RDOŚ w Krakowie, a trwającego do końca br., sięgnie 250 tys. zł (podobnie jak wysokość dotacji z NFOŚiGW).
Jak tłumaczy Fundusz, przedsięwzięcie będzie realizowane na całym obszarze woj. małopolskiego ze szczególnym uwzględnieniem terenów, gdzie występują szkody wyrządzane przez wilki, rysie, niedźwiedzie i bobry, oraz obszarów Natura 2000. Przede wszystkim planowane jest zabezpieczenie stad zwierząt hodowlanych (owiec, bydła i danieli) oraz gospodarstw pszczelarskich, zlokalizowanych m.in. w Beskidzie Niskim, Beskidzie Sądeckim, Beskidzie Wyspowym, Tatrach, na Podhalu i w Pieninach.
W zakresie działań związanych z ograniczeniem szkód wyrządzanych przez bobry, będą one dedykowane sadom, szkółkom leśnym, szkółkom drzewek i krzewów owocowych, użytkom rolnym i lasom oraz innym terenom, zlokalizowanym w woj. małopolskim, a także na stawach hodowlanych zlokalizowanych w większości w zachodniej części woj. małopolskiego (gdzie szkody związane z działalnością bobrów są wyjątkowo duże i długotrwałe) – tłumaczy NFOŚiGW.
Zminimalizować negatywne skutki obecności dzikich zwierząt
Zadanie ma na celu zminimalizowanie negatywnych skutków obecności wilków, rysi, bobrów i niedźwiedzi na gospodarkę człowieka oraz umożliwienie bezkonfliktowej lub też akceptowalnej społecznie koegzystencji na jednym obszarze zwierząt i ludzi. Ma również pozwolić na ograniczenie szkód wyrządzanych przez te gatunki. Zaplanowano m.in. wykonanie zabezpieczeń przeciwko szkodom powodowanym przez bobry – obejmie to zakup siatki ogrodzeniowej i słupków metalowych oraz przekazanie tych materiałów osobom poszkodowanym, w celu ochrony gruntów ornych, sadów, szkółek, lasów, grobli stawów hodowlanych, infrastruktury technicznej i drzew oraz innych rodzajów mienia. Zastosowanie metod zmniejszających negatywne aspekty działalności bobrów przyczyni się do osiągnięcia kompromisu pomiędzy ich występowaniem, a możliwością prawidłowego użytkowania terenu. Realizacja przewidziana jest w miejscach o największej koncentracji szkód powodowanych przez bobry (podobne wysiłki podejmowane w latach ubiegłych przyniosły pozytywne rezultaty) – wskazał NFOŚiGW.
Nie tylko ochrona dużych drapieżników…
Efektem działania będzie także ochrona elementów krajobrazu i infrastruktury przed szkodami spowodowanymi przez bobry oraz ochrona powstałych w wyniku działalności tych zwierząt, obszarów wodno-błotnych zasiedlonych jednocześnie przez szereg gatunków roślin i zwierząt chronionych. W celu przeciwdziałania przed szkodami powodowanym przez wilki i rysie planowany jest zakup i przekazanie potencjalnie zagrożonym rolnikom i hodowcom zestawów pastucha elektrycznego w celu wykonania półtrwałych ogrodzeń wokół zagród i pastwisk, w których trzymane są zwierzęta w okresie wypasu (zwłaszcza w okresie nocy, kiedy nasilają się ataki wilków i rysi). Także po to, by skutecznie przeciwdziałać szkodom powodowanym przez niedźwiedzie, planowany jest zakup i przekazanie poszkodowanym zestawów pastucha elektrycznego, również w celu wykonania półtrwałych lub trwałych płotków wokół pasiek, w których znajdują się ule oraz inny sprzęt do produkcji pszczelarskiej. Są one często niszczone właśnie przez niedźwiedzie – zaznacza NFOŚiGW.
Zmniejszyć napięcia na linii człowiek – drapieżniki
Zaplanowane działania nie będą znacząco wypływać na populacje bobra, wilka, rysia i niedźwiedzia – przekonuje Fundusz i dodaje, że projekty RDOŚ-ów zmniejszą napięcia na linii człowiek – drapieżniki, ograniczą nielegalne zabijanie zwierząt (kłusownictwo), ale także zapobiegną zmniejszaniu się pogłowia zwierząt gospodarskich w regionie południowym i potencjalnemu zaniechaniu użytkowania pasterskiego na nieleśnych siedliskach przyrodniczych (co skutkować mogłoby pogorszeniem ich stanu).
Przekazanie dotacji finansujących inicjatywy (pozyskanych z programu priorytetowego Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej) potwierdziły umowy podpisane przez przedstawicieli NFOŚiGW oraz RDOŚ-ów w Katowicach i Krakowie.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
