Pozostało nam już tylko 27% żyjącej planety – zaalarmował WWF w publikacji Living Planet Report 2024. Padło ostrzeżenie przed zbliżającymi się punktami krytycznymi. Zdaniem WWF, po ich przekroczeniu, to ludzie mogą być kolejnym zagrożonym gatunkiem. Dla naszej przyszłości kluczowe ma być najbliższe pięć lat. Jeśli wdrożymy proponowane w raporcie rozwiązania, będziemy mieć szansę na zatrzymanie dalszej degradacji bioróżnorodności i ekosystemów – twierdzi WWF.
Living Planet Report wskazuje na drastyczny spadek bioróżnorodności
Jak podaje WWF, spadek różnorodności biologicznej, połączony ze zmianami klimatu, wpływa nie tylko na wybrane gatunki. Zagrożone są całe ekosystemy, a w konsekwencji również życie człowieka. Bez podjęcia odpowiednich działań, przekroczymy punkty krytyczne i degradacja środowiska może postępować w niekontrolowanym tempie. Według Living Planet Report, w ciągu ostatnich 50 lat (1970-2020), średnia liczebność monitorowanych populacji dzikich gatunków miała zmniejszyć się o 73%. Największego spadku doświadczyły populacje ekosystemów słodkowodnych – wynosi on 85%. Populacje gatunków lądowych zmniejszyły się o 69%, a morskich – 56%.
Według Living Planet Report utrata i degradacja siedlisk to najczęstsze problemy
Najczęściej raportowanym zagrożeniem jest degradacja i utrata siedlisk. W tym przypadku, w głównej mierze winny jest system żywnościowy – podał WWF. Problem stwarzają też nadmierna eksploatacja, gatunki inwazyjne i choroby. Inne zagrożenia obejmują zmianę klimatu oraz zanieczyszczenie. W Polsce, sytuacja tylko 20% siedlisk przyrodniczych i około 38% gatunków chronionych określona jest jako dobra.
– Pozornie może się wydawać, że utarta różnorodności biologicznej to odległy problem. Jednak jej skutki widoczne są już tu i teraz. Skutki wrześniowej powodzi na południu Polski oraz powodzi błyskawicznych paraliżujących miasta, suszy i fal upałów są coraz dotkliwsze bez odpowiednich zasobów przyrody. Inwestycja w zasoby przyrodnicze, w ich odbudowę, to jedna z lepszych inwestycji w bezpieczną przyszłość. Jeśli nie podejmiemy działań w przeciągu najbliższych pięciu lat, to z wielkim prawdopodobieństwem rozwój gospodarczy i społeczny będzie utrudniony, a nasze bezpieczne jutro zagrożone – komentuje Dariusz Gatkowski z WWF Polska.
Przekroczenie punktów krytycznych zmieni oblicze świata – jako przykład Puszcza Amazońska
Choć niektóre zmiany są małe i stopniowe, ich efekty mogą się kumulować, wywołując znacznie większe skutki. Jeśli skumulowane efekty przekroczą pewien próg, według Living Planet Report, dojdzie do efektu domina. Procesy zaczną napędzać się same. Miałoby to skutkować bardzo poważnymi zmianami, zachodzącymi gwałtownie i potencjalnie niemożliwymi do odwrócenia.
Jeśli nie będziemy im przeciwdziałać, ryzyko wystąpienia punktów krytycznych jest bardzo wysokie. Jednym z globalnych punktów krytycznych jest obumieranie puszczy amazońskiej. Puszcza stanowi 10% różnorodności biologicznej naszej planety. Pochłania też od 250 do 300 miliardów ton węgla. To tyle co 15-20 lat globalnych emisji gazów cieplarnianych pochodzących z działalności człowieka. Ponadto, jest domem dla 47 milionów ludzi. Jeśli w wyniku wycinek lasu oraz zmian klimatu warunki środowiskowe staną się nieodpowiednie dla lasu tropikalnego, puszcza stanie się źródłem emisji, ze względu na pożary i obumieranie roślin. Według WWF, do atmosfery zostanie uwolnionych nawet 75 miliardów ton węgla, co znacząco przyspieszy globalne ocieplenie. Będzie to skutkowało częstszymi suszami, powodziami oraz falami upałów. Wpłynęło by to również na globalne dostawy żywności.
Zdaniem WWF wprowadzenie tych rozwiązań uchroni planetę przed zagładą
W raporcie Living Planet Report, WWF wzywa rządy, biznes i społeczeństwa do natychmiastowego podjęcia kroków na rzecz ochrony planety. Kluczem jest ochrona przyrody – podkreśla WWF. Zdaniem organizacji, do 2030 roku powinniśmy zwiększyć obszary chronione do 30% powierzchni lądowej i morskiej planety. Należy również odbudować 30% zdegradowanych ekosystemów.
Kolejną koniecznością jest transformacja systemu żywnościowego. powinna ona objąć produkcję, przetwarzanie, transport i konsumpcję żywności. System ten który odpowiada bowiem za 70% zużycia wody oraz 25% emisji gazów cieplarnianych.
Jako główną przyczynę zmian klimatu, WWF wskazuje sposób, w jaki jest produkowana i zużywana energia. Należy jak najszybciej odejść od paliw kopalnych na rzecz energii ze źródeł odnawialnych. Zdaniem WWF takie rozwiązania ograniczą emisje gazów cieplarnianych o połowę do 2030 roku i wzrost średniej temperatury do maksimum 1,5ºC.
Postulaty dotyczą również sektora finansowego. Zdaniem WWF, przekierowanie środków ze szkodliwej działalności na modele biznesowe i działania, które przyczyniają się do realizacji celów w zakresie ochrony przyrody, klimatu i zrównoważonego rozwoju, jest niezbędne, aby Ziemia dla przyszłych pokoleń nadal nadawała się do zamieszkania i rozwoju oraz była miejscem tętniącym życiem.
Apel WWF i petycja do premiera RP
W nawiązaniu do wyników Living Planet Report, WWF zaapelował do Premiera RP o pilną realizację polskich potrzeb oraz zobowiązań wynikających z międzynarodowych porozumień i unijnej strategii na rzecz Bioróżnorodności 2030. WWF oczekuje niezwłocznego przedstawienie planu na objęcie spójną ochroną 30% obszaru polskiego lądu oraz 30% morza. W tym 10% lądu oraz 10% morza miałoby podlegać ochronie ścisłej. Plan miałby być konsekwentnie realizowany do 2030 roku. Organizacja wnosi również o utworzenie nowych parków narodowych oraz powiększenie już istniejących.
Konieczna jest również odbudowa zasobów przyrodniczych według wytycznych z Nature Restoration Law. Do 1 września 2026 r. należy przygotować Krajowy Plan Odbudowy Zasobów Przyrodniczych w procesie uwzględniającym wszystkie zainteresowane strony. Należy również podjąć działania na rzecz stworzenia specjalnego funduszu w ramach budżetu UE na wdrażanie krajowych planów odbudowy zasobów przyrodniczych.
Zdaniem WWF, niezbędne jest również uwolnienie potencjału prywatnych inwestycji w ochronę i odbudowę zasobów przyrodniczych. Chodzi m. in. o umożliwienie organizacjom pozarządowym nabywania gruntów rolnych na cele związane z ochroną przyrody, bez ograniczeń powierzchniowych.
Petycję Fundacji WWF Polska można znaleźć na stronie internetowej Fundacji.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)