Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) stwierdził, że Polska naruszyła prawo Unii Europejskiej (UE) w dziedzinie jakości powietrza.
Przyczynkiem do wydania takiego orzeczenia jest fakt, że wartości dopuszczalne dla stężenia pyłu zawieszonego PM10 były w Polsce przekraczane w sposób ciągły.
Polska naruszyła prawo UE w zakresie jakości powietrza
Dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz.U. 2008, L 152, s. 1), która weszła w życie w 11 czerwca 2008 r., kodyfikuje wcześniejsze akty prawne w dziedzinie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza. Określa ona w szczególności wartości dopuszczalne i progi alarmowe dla ochrony zdrowia ludzkiego.
Jednym z określonych w niej parametrów jest wspomniany pył PM10. Jak zaznacza TSUE, PM10 jest występującą w powietrzu mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych i może on zawierać substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, metale ciężkie, dioksyny i furany. Pył ten zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, które mogą przenikać do górnych dróg oddechowych i płuc.
Wobec uznania, że Polska nie przestrzega dobowych i rocznych wartości dopuszczalnych dla stężenia PM10 w szeregu stref i aglomeracji i że nie dokonała prawidłowej transpozycji przepisów dyrektywy odnoszących się do planów dotyczących jakości powietrza, Komisja Europejska (KE) wniosła do Trybunału Sprawiedliwości przeciwko temu państwu skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Przekroczenia dopuszczalnych stężeń
W ogłoszonym wyroku TSUE podkreślił przede wszystkim, że sam fakt przekroczenia dopuszczalnych wartości stężenia PM10 w otaczającym powietrzu wystarczy do stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. W omawianej sprawie dane wynikające z przedłożonych przez Polskę sprawozdań rocznych w sprawie jakości powietrza świadczą o tym, że od 2007 r. do 2015 r. w Polsce regularnie dochodziło do przekroczeń zarówno dobowych wartości dopuszczalnych dla stężenia PM10 w 35 wyznaczonych strefach, jak i rocznych wartości dopuszczalnych dla stężenia tego pyłu – w dziewięciu strefach. Wynika stąd, że stwierdzone w ten sposób przekroczenie należy uznać za trwałe – podaje TSUE.
Zbyt długie terminy?
Trybunał Sprawiedliwości odniósł się również do przepisu dyrektywy, w myśl którego w wypadku przekroczenia wartości dopuszczalnych, których termin wejścia w życie minął, plany dotyczące jakości powietrza powinny określać odpowiednie działania, tak aby okres, w którym wartości te nie są respektowane, był jak najkrótszy. W odniesieniu do tej regulacji TSUE przypomniał, że plany te mogą być sporządzane wyłącznie przy założeniu równowagi między celem obniżenia ryzyka zanieczyszczenia a różnymi wchodzącymi w grę interesami publicznymi i prywatnymi.
W omawianej sprawie obowiązek sporządzania planów dotyczących jakości powietrza w przypadku przekroczenia wartości dopuszczalnych dla stężenia PM10 w otaczającym powietrzu ciąży na Polsce od 11 czerwca 2010 r. W przyjętych później przez Polskę planach upływ terminów przewidzianych na położenie kresu tym przekroczeniom został ustalony, w zależności od konkretnej strefy, na czas między 2020 r. a 2024 r. Polska utrzymuje, że terminy te są w pełni dostosowane do skali przekształceń strukturalnych niezbędnych do położenia kresu przekroczeniom, i zwraca w szczególności uwagę na trudności o charakterze społeczno-gospodarczym i budżetowym związane z potrzebą realizacji znacznych inwestycji technicznych.
Ja stwierdzono w informacji prasowej, w ocenie Trybunału, o ile okoliczności tego rodzaju mogą być brane pod uwagę, o tyle jednak nie wykazano, że wskazane trudności, które nie mają charakteru wyjątkowego, wykluczają możliwość ustalenia krótszych terminów. Z tego względu TSUE stwierdził, że argument podniesiony przez Polskę nie może sam w sobie usprawiedliwiać wyznaczenia tak długich terminów na położenie kresu rzeczonym przekroczeniom.
Przekroczenia PM10 i brak określenia możliwie najkrótszych terminów
Trybunał orzekł, że przekraczając w czterech strefach (strefy: miasto Radom, pruszkowsko-żyrardowska i kędzierzyńsko-kozielska – od 1 stycznia 2010 r. do 10 czerwca 2011 r. oraz strefa ostrowsko-kępińska – od 1 stycznia do 10 czerwca 2011 r.) dobowe wartości dopuszczalne dla stężenia pyłu PM10 w otaczającym powietrzu (zwiększone o margines tolerancji), Polska naruszyła prawo Unii.
Trybunał stwierdził także, iż w żadnym z programów ochrony powietrza przyjętych przez Polskę na szczeblu krajowym czy regionalnym nie wspomniano wyraźnie, że programy te powinny umożliwiać ograniczenie przekroczeń wartości dopuszczalnych w możliwie najkrótszym terminie, co jest wymagane.
W tym stanie rzeczy i wobec uwzględnienia trzech pierwszych zarzutów Trybunał uznał, że transpozycja dyrektywy do prawa polskiego nie jest w stanie zapewnić rzeczywiście pełnego zastosowania tej dyrektywy.
Na podstawie curia.europa.eu
fot. sozosfera.pl
