Apel o przywrócenie naboru w programie Czyste Powietrze

Trzydzieści organizacji pozarządowych podpisało apel do premiera Donalda Tuska. Informację przekazał Polski Alarm Smogowy (PAS). Organizacje apelują o przywrócenie naboru wniosków w programie Czyste Powietrze. Domagają się również ukrócenia nadużyć, większego wsparcia termomodernizacji, zadbania o osoby najuboższe oraz wieloletni plan finansowy dla programu.

Decyzja w sprawie programu Czyste Powietrze sprzeczna z umową koalicyjną

Sygnatariusze zwrócili uwagę na korzystny wpływ programu Czyste Powietrze na zdrowie obywateli. Podkreślili też obniżenie rachunków za ogrzewanie oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych. Pełne wdrożenie programu Czyste Powietrze, poprzez wymianę „kopciuchów” oraz ocieplenie domów, pozwoliłoby zmniejszyć liczbę przedwczesnych zgonów z powodu zanieczyszczenia powietrza o około 21 000 rocznie – zaznaczył PAS. W apelu podkreślono, że zmiany mające ograniczyć nadużycia w programie, którymi usprawiedliwiano jego zawieszenie, można wprowadzić w znacznie krótszym czasie. Dlatego organizacje apelują do Donalda Tuska o znaczące przyspieszenie reform programu i szybkie odblokowanie naboru.

Zwrócono również uwagę, że decyzja NFOŚiGW jest sprzeczna z zapisami umowy koalicyjnej, zawartej 15 października 2023 r. W punkcie 9. zapisano „będziemy walczyć ze smogiem m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizacji. Wprowadzimy niezbędne zmiany w programie Czyste Powietrze”.

– Decyzja o nagłym wstrzymaniu programu wywołała oburzenie samorządów. Dziś do tego głosu krytyki dołączają największe organizacje społeczne zajmujące się ochroną środowiska. Zaproponowane przez NFOŚiGW zmiany, których celem jest uszczelnienie programu przed nadużyciami możliwe są do wdrożenia w bardzo krótkim czasie poprzez zmianę regulaminu czy samego wniosku o dofinansowanie. Nie ma więc potrzeby zamykania programu na jedną trzecią roku i pozbawiania gospodarstw domowych wsparcia w obniżeniu rachunków za ogrzewanie. Pamiętajmy, że program “Czyste Powietrze” to największy program modernizacyjny przeznaczony dla mieszkańców naszego kraju. Jego efekty to poprawa jakości powietrza i co za tym idzie naszego zdrowia, a dla gospodarstw domowych to również zmniejszenie rachunków za ogrzewanie, co w dobie rosnących cen energii jest niezmiernie ważne – mówi Andrzej Guła, lider PAS.

Główne postulaty apelu o przywrócenie naboru w programie Czyste Powietrze

Wprowadzenie zmian ograniczających nadużycia w grupie kwalifikującej się do najwyższych dotacji, rozwiązujących problemy takie, jak zawyżanie cen przez wykonawców, przepisywanie domów na uboższych krewnych czy zaniżanie dochodów z działalności gospodarczej – ten postulat można było i nadal można wprowadzić w przeciągu dwóch tygodni, bez konieczności zawieszania Programu i paraliżowania antysmogowych wysiłków większości gmin w Polsce.
Zaplanowanie kolejnych reform, których celem będzie znaczące ograniczenie biurokracji oraz przyspieszenie procesu obsługi beneficjentów, ponieważ obecnie czekają oni miesiącami na rozliczenie wniosku.
Większe wsparcie w ramach programu efektywności energetycznej, tak aby inwestycje dotowane w ramach programu w maksymalny sposób przyczyniały się do obniżenia rachunków za ogrzewanie.
Objęcie szczególną opieką osób najuboższych. Potrzebne jest uruchomienie ogólnokrajowego systemu włączającego pomoc społeczną w te działania, tak aby osoby uboższe i mniej zaradne uzyskały bezstronną pomoc w przeprowadzeniu inwestycji w wymianę kopcących źródeł ciepła na nowoczesne źródła ogrzewania oraz ocieplenie domu. Osoby te nie mogą być pozostawione bez pomocy.
Zapewnienie ciągłego finansowania dla Programu i wskazanie z jakich źródeł będzie on zasilany. Jest to element niezbędny, aby odbudować zaufanie społeczne do instytucji państwowych. Ogłoszenie planu wieloletniego finansowania zapewni obywatelom poczucie bezpieczeństwa, którego zostali pozbawieni w ostatnich dniach. Z tego samego powodu apelujemy o zachowanie ciągłego naboru do programu.