Fundusz Żubra (FŻ) przekazał 100 tys. złotych Instytutowi Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk (IBSPAN) na zakup superkomputera. Nowoczesny sprzęt korzysta ze sztucznej inteligencji w przetwarzaniu danych z detektorów zainstalowanych w puszczy, które przyśpieszą badania naukowe dotyczące zagrożonych gatunków zwierząt – poinformowała Kompania Piwowarska (KP).
Naukowy przełom – z analogowych badań terenowych na pomiary cyfrowe
Zmiana metodologii pracy – z analogowych badań terenowych na cyfrowe pomiary – w większości krajów europejskich jest standardem. Pracownicy IBSPAN w coraz większym stopniu używają nowoczesnych narzędzi, takich jak: drony, fotopułapki, czy detektory akustyczne. Przykładem są instalowane przez naukowców IBSPAN fotopułapki, rejestrujące w ciągu roku do kilkuset tysięcy zdjęć i filmów. Przy takiej intensywności cyfrowych pomiarów naukowcy otrzymują pokaźną ilość danych do analizy. Aby ułatwić pracownikom naukowym przetwarzanie tych danych, FŻ wsparł projekt nowym, wydajnym superkomputerem – podała KP.
Producent piwa zauważa, że superkomputer przypomina wizualnie klasyczny komputer, ale wyróżnia go moc obliczeniowa. Wykorzystuje ona innowacyjne algorytmy AI (Artificial Intelligence) do rozpoznawania obiektów i zdarzeń na: zdjęciach, filmach i w plikach dźwiękowych. Ułatwia też ich automatyczną klasyfikację. Metaforycznie ujmując jest to „wyciskacz wiedzy z danych” – zaznacza KP.
Sztuczna inteligencja w zagrożonych gatunków zwierząt
Na superkomputerze będzie zainstalowany ekspercki system Trapper AI opracowany przez IBSPAN, Fundację Open Science Conservation Fund oraz Slavic AI z Białegostoku. System przetwarza dane z sensorów „ucząc” w ten sposób rozpoznawania zwierząt. Trapper AI jest już wdrożony na innych obszarach chronionych, takich jak Karkonoski Park Narodowy i 10 parków narodowych w Niemczech. Innowacyjnym systemem zainteresowane są również inne instytucje naukowe oraz parki narodowe w Europie.
– Sztuczna inteligencja przyspiesza pracę, dlatego jest wykorzystywana w badaniach na całym świecie. Polska dopiero dogania inne kraje. Jesteśmy w przełomowym momencie dla nauki o przyrodzie – powiedział Michał Żmihorski, dyrektor IBSPAN.
Sensory to małe urządzenia rejestrujące: fotopułapki, rekordery audio, czujniki meteo, drony, automatyczne aparaty fotograficzne. Można umieścić je losowo albo w konkretnych miejscach wzdłuż drogi lub przy oczku wodnym, przy których gromadzą się zwierzęta.
Sieć punktów nasłuchowych pozwala naukowcom na precyzyjne monitorowanie dużych obszarów Puszczy równocześnie – w przypadku metod tradycyjnych wymagałoby to zaangażowania półtorej setki wykwalifikowanych ekspertów. System umożliwia na przykład: tworzenie map występowania gatunków, śledzenie zmian wielkości ich populacji – przekonuje KP.
Superkomputer pomoże w ochronie zagrożonych gatunków zwierząt
Fotopułapki i detektory akustyczne umożliwiają wykrycie skrytego trybu życia rysi i innych dzikich zwierząt. Dzięki tej metodzie, zarejestrowano pierwszy raz od lat, wizytę niedźwiedzia z Białorusi w Puszczy Białowieskiej.
Na podstawie danych, naukowcy budują dobowe i sezonowe wzorce aktywności zwierząt, mogą ustalić wskaźnik liczebności gatunków, opisać ich zachowania. Tymi metodami IBSPAN bada: nietoperze, gryzonie, drapieżniki, ptaki i owady.
– Żeby chronić bioróżnorodność i ginące gatunki, musimy najpierw wiedzieć, co konkretnie im zagraża, dlaczego wymierają. Badamy, jakie cechy środowiska korelują z obecnością, a jakie z zanikaniem gatunku, stąd potrzeba wiedzy o tym środowisku – tłumaczy profesor Żmihorski.
Jak wskazuje KP, superkomputer pozwoli naukowcom operować większą liczbą sensorów umieszczanych w środowisku naturalnym. Dzięki imponującej mocy obliczeniowej i algorytmom AI jest możliwe zadawanie nowych pytań badawczych i przeprowadzanie projektów monitoringowych ze znacznie większą dokładnością. Efektem pracy będzie odnajdowanie tzw. hotspotów bioróżnorodności, czy obszarów ze szczególną koncentracją gatunków rzadkich. Tym samym zdobywane będą argumenty do objęcia ochroną danego obszaru, np. dla utworzenia rezerwatu.
Superkomputer umożliwi także dalsze projektowanie, trenowanie i zautomatyzowanie nowych modeli AI. To z kolei znacznie przyśpieszy (nawet stukrotnie) przetwarzanie pozyskiwanych danych – przekonuje KP.
Zwiększyć efektywność algorytmu sztucznej inteligencji
– W ramach tegorocznych działań Funduszu Żubra zdecydowaliśmy się przeznaczyć 100 tys. złotych na zakup superkomputera. Pozwoli zwiększyć efektywność wypracowanego przez IBSPAN algorytmu sztucznej inteligencji Trapper AI, który analizuje jakościowo dane pochodzące z m.in. kilkudziesięciu fotopułapek oraz 120 detektorów nagrywających głosy ptaków i nietoperzy rozsianych po Puszczy Białowieskiej. Obecna współpraca z IBSPAN jest efektem zeszłorocznych działań, z których jesteśmy bardzo zadowoleni. Postawienie wież i budek nietoperzom realnie wpłynęło na lepsze życie ssaków, i poprawiło relacje mieszkańców Białowieży z pracownikami naukowymi – powiedziała Urszula Czerniawska-Kapeluch, senior brand manager Żubra.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. sozosfera.pl (zdjęcie ilustracyjne)
