Naukowcy z Politechniki Białostockiej (PB) chcą ocalić autochtoniczną populację jodły i dlatego planują stworzyć dla niej bazę nasienną. Kompleksowe badania jodły pospolitej zostały wsparte finansowo – poinformowała PB.
Trudna sytuacja drzew – badania jodły pospolitej ze wsparciem finansowym
Jak tłumaczy PB, zmiany klimatyczne wpływają na zmiany zasięgów rodzimych gatunków drzew. Badania w Puszczy Białowieskiej dowiodły, że możemy niektóre z nich reintrodukować. Tak jest w przypadku jodły pospolitej. Naukowcy chcą utworzyć jej plantację nasienną. Projekt prowadzi dr inż. Aleh Marozau z PB. Projekt zleciła Generalna Dyrekcja Lasów Państwowych (GDLP). Otrzymał on 1,7 mln zł dofinansowania.
Projekt nosi nazwę „Ocena selekcyjna, chemotaksonomiczna i genetyczna jodły pospolitej”. Współpracuje przy nim prof. dr hab. Justyna Nowakowska z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Projekt przewiduje prowadzenie badań fenotypowych, chemotaksonomicznych i genetycznych jodły pospolitej.
Jak wskazała białostocka uczelnia techniczna, jodła pospolita straciła warunki do rozwoju w Puszczy Białowieskiej przez zmiany klimatyczne. Jej populacja drastycznie się zmniejszyła. Jednak teraz ma szansę na powrót. To możliwe dzięki wycofaniu z lasów świerka pospolitego.
Cel projektu: stworzenie plantacji nasiennej jodły
Jak twierdzi PB, autochtoniczna jodła przetrwała tylko na terenie Puszczy Białowieskiej. Profesor Adolf Korczyk stworzył jej plantację zachowawczą. Obecnie to ta plantacja jest podstawą badań w ramach projektu.
Naukowcy chcą utworzyć swego rodzaju bank najcenniejszych genetycznie nasion. W pierwszej kolejności wyselekcjonują najlepsze okazy jodły. Wybiorą je na podstawie wysokości, grubości pnia i szeregu innych cech.
Potem przeprowadzą badania genetyczne. Dzięki nim dokładnie wyodrębnią najlepsze genotypy. Wyselekcjonowane okazy jodły będą się krzyżować na plantacji. To pozwoli zachować zasoby genowej puli jodły dla przyszłych pokoleń – zapowiedziała PB.
– Celem projektu jest stworzenie plantacji nasiennej jodły. To zagwarantuje zachowanie puli genowej autochtonicznej jodły pospolitej i pozwoli na utworzenie unikatowej bazy nasiennej niezbędnej w efektywnej hodowli lasu – wyjaśnił prof. Aleh Marozau z Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku PB. – Oczywiście na efekty musimy poczekać kilka lat, ale mam nadzieję, że dzięki tej plantacji otrzymamy wysokojakościowe nasiona jodły pospolitej na potrzeby LP. Przy czym chodzi nie tylko o Puszczę Białowieską, ale i inne nadleśnictwa Polski prowadzące gospodarczą działalność w szerokim zakresie. Dzięki plantacji będziemy mogli spróbować zastąpić w przyszłości te gatunki, które zanikają w ekosystemach leśnych, jak na przykład świerk – dodał prof. A. Marozau.
Kompleksowe badania jodły pospolitej – trwają prace
Jak przekazała PB, projekt realizowany jest od maja 2023 r. i będzie prowadzony przez 36 miesięcy. Obecnie trwają poszukiwania terenu do założenia plantacji oraz prace szkółkarskie. Będą one polegać głównie na hodowli podkładek do szczepień i produkowaniu materiału sadzeniowego dla przyszłych naukowych i praktycznych działań. Kluczowe jest dopasowanie powierzchni plantacji do wymagań ekologicznych tego gatunku drzewa i przygotowanie w odpowiedniej ilości, dobrej jakości, szczepów prototypów drzew doborowych.
W planach naukowców z PB już są kolejne projekty badawcze nad wybranymi gatunkami drzew, które poza naturalnym zasięgiem mają obecnie dobre warunki do wzrostu. To potwierdzają wstępne badania na terenie północno-wschodniej Polski – dodała PB.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. Konrad Wilamowski/PB
