Transformacja sektora energetycznego jest jednym z najważniejszych wyzwań, przed jakimi stoją dziś regionalne gospodarki – podkreśla Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego (UMWD) i dodaje, że by osiągnąć cele związane z ochroną klimatu zobowiązani jesteśmy przeprowadzić szereg reform, pamiętając o specyfice poszczególnych obszarów, ale przede wszystkim o potrzebach zamieszkujących je ludzi. Urząd marszałkowski wskazuje, że pomóc w tym procesie ma Fundusz Sprawiedliwej Transformacji i przygotowywany w jego ramach przez samorząd województwa dolnośląski regionalny plan sprawiedliwej transformacji (RPST). Jego założenia przedstawili Cezary Przybylski, marszałek i Grzegorz Macko, wicemarszałek województwa dolnośląskiego.
Co to jest Fundusz Sprawiedliwej Transformacji i jakie wsparcie może dostać Polska?
Przygotowanie RPST zostało powierzone samorządowi województwa przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej – wskazuje UMWD i dodaje, że na podstawie Planu przyznawane będą unijne środki w ramach nowego instrumentu finansowego, jakim jest Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Urząd marszałkowski wyjaśnia, że początkowo budżet Funduszu obejmował 7,5 mld euro (w tym 2 mld euro dla Polski). Jednak w trakcie negocjacji Komisja Europejska wskazała transformację energetyczną jako jeden z głównych filarów strategii ożywienia gospodarki po epidemii koronawirusa w Europie i dlatego zadecydowano o zwiększeniu budżetu. Ostatecznie będzie on wynosił 10 mld euro do podziału na wszystkie państwa członkowskie Unii. – Według aktualnej propozycji Polska może liczyć na ok 3,5 mld euro. Więcej od pierwotnie zakładanej propozycji, która wynosiła 2 mld i jednocześnie najwięcej spośród wszystkich państw członkowskich – zaznacza marszałek Przybylski.
Negocjacje wysokości wsparcia finansowego dla poszczególnych regionów będą trwały do końca roku i odbędą się w tak zwanym trilogu pomiędzy województwem, rządem i instytucjami unijnymi. Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego w sprawie Funduszu zawiera zasady podziału środków na państwa członkowskie, a późniejsza dystrybucja wsparcia do regionów będzie leżała w gestii władz krajowych – tłumaczy UMWD. Województwo dolnośląskie licząc na pozyskanie środków z Funduszu na szeroko pojęte inwestycje transformacyjne, przygotowuje aktualnie RPST.
Regionalny plan sprawiedliwej transformacji – dokument, który zidentyfikuje potrzeby
O tym czym jest regionalny plan sprawiedliwej transformacji powiedział wicemarszałek Macko: – To dokument, który zidentyfikuje potrzeby poszczególnych obszarów naszego regionu i pozwoli racjonalnie podzielić wsparcie finansowe jakie wynegocjujemy w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji – wyjaśniał.
Do wsparcia w ramach Funduszu Komisja Europejska wskazała cały subregion wałbrzyski, czyli powiaty: dzierżoniowski, kłodzki, świdnicki, wałbrzyski i ząbkowicki, a także Wałbrzych. Dodatkowo w przyjętym w czerwcu stanowisku zarządu województwa zawarto postulat aby programowanie, zarządzanie i wdrażanie Funduszu odbywało się na poziomie władz regionalnych.
– Doświadczenia ostatnich lat związane z inwestowaniem środków polityki spójności na poziomie regionalnym pokazują, że jest to racjonalne, funkcjonalne i skuteczne podejście. Samorząd regionalny ma najlepszą wiedzę o potrzebach subregionów i ich mieszkańców – dodał wicemarszałek.
Fundusz Sprawiedliwej Transformacji powinien wesprzeć także zagłębie turoszowskie
Samorząd województwa postuluje aby RPST oprócz subregionu wałbrzyskiego obejmował także zagłębie turoszowskie (obecnie niezakwalifikowane do wsparcia). Urząd marszałkowski wskazuje, że oba te obszary, jakkolwiek charakteryzujące się odmiennymi problemami społeczno-gospodarczymi, wymagają ukierunkowanej transformacji związanej z byłą lub aktualną działalnością górniczą. Zagłębie turoszowskie w subregionie jeleniogórskim obecnie odpowiedzialne jest za ok. 8% rocznej produkcji energii w Polsce. W przemyśle węglowym w Kopalni i Elektrowni Turów zatrudnionych jest ok. 4 tys. pracowników, a w dodatku pośrednio oddziałuje to na tysiące mieszkańców powiatu zgorzeleckiego.
– Włączenie zagłębia turoszowskiego do regionalnego planu sprawiedliwej transformacji, a tym samym do korzystania z dedykowanego mu wsparcia jest dla nas bardzo ważne. Tylko wtedy możemy myśleć o przeprowadzaniu procesu przejścia do gospodarki nieemisyjnej na Dolnym Śląsku w zrównoważony sposób – dodał marszałek Przybylski.
Fundusz Sprawiedliwej Transformacji – dla kogo wsparcie?
Aby do 2050 r. osiągnąć cele związane z ochroną klimatu wsparcie finansowe musi zostać skierowane do właściwych odbiorców, z precyzyjnym uwzględnieniem warunków i potrzeb danego obszaru – podkreśla UMWD. Aby je określić Zarząd Województwa Dolnośląskiego powołał Grupę Roboczą ds. Regionów Węglowych w Transformacji. W jej skład wchodzą przedstawiciele instytucji i podmiotów, których dotyczy tematyka transformacji węglowej na Dolnym Śląsku, w tym jednostki samorządu terytorialnego, agencje rozwoju, organizacje społeczne i spółki energetyczne.
Urząd marszałkowski dodaje, że RPST ma wskazać działania, które zostaną objęte wsparciem finansowym na Dolnym Śląsku. Aby je poznać zarząd województwa podjął decyzję o naborze wstępnych propozycji projektów przeznaczonych do ewentualnego wsparcia finansowego. – Nabór rozpoczął się 24 lipca i będzie trwał do końca września 2020 r. Jego szczegóły i wzór fiszki zgłoszeniowej dla projektów dostępne są na naszej stronie internetowej. Serdecznie zachęcamy do składania swoich propozycji – dodał wicemarszałek Grzegorz Macko.
Na podstawie informacji nadesłanej przez UMWD
fot. UMWD
